Стратегия әсерлілігі фирмаға тамаша жҧмыс қабілетін

36 
5. Машықтанған мамандарды таңдау стратегиясы – 
қарапайым адамдарға әдеттен тыс жұмыстарды орындауына 
ықпал ету. 
Менеджмент тиімділігінің және машықтанған мамандар 
стратегиясы 
тиімділігінің 
басты 
мақсаты 
– 
мақсат 
айқындалғаннан оның ӛлшем әдісі мен ақы тӛлеу әдісі 
белгілегеннен кейін фирманың әрбір қызметшісінің дербес 
әрекет етуіне ықпал ету, яғни фирмада тиімді жұмыс істейтін 
машықтанған қызметшілер құрамының болуын қамтамасыз ету. 
6. 
Жеңілдету 
стратегиясы 
– 
барлық 
жағдайды 
мүмкіндігінше қарапайым қалпында сақтау, тӛрешілдікке жол 
бермеу. Басқару құрылысын оңайлату. 
7. Сапа стратагиясы. 50 жылдары проффессор Деминг 
американдық 
бақылау 
саласындағы 
мамандықтарды 
американдық басқару амалдарына үйретті. Осы жылдары 
жапондық менеджерлер, ӛз кезегінде, басқару амалдарын 
орташа және тӛменгі деңгейдегі мамандарға үйретпестен бұрын 
әуелі фирмадағы барлық деңгейдегі қызметшілерге үйретті. 
8. Адалдық және берілгендік стратегиясы – жекелеген 
қызметкерлердің қойылған мақсатты түсінуіне және ӛз еркіме 
жүзеге асырылуына жәрдемдесу, әрі қызметкерлердің фирмаға 
адал, шын берілгендігін талап ету. 
9. Ынтымақтасу стратегиясы – барлық қызметшілердің
шешім қабылдауға қатысуы.
Жапонияда еңбек ӛнімділігін арттыру үшін, бірлесіп
әрекет ету мен бәсекелестікті тиімді пайдаланады. 
Компаниялардың ӛзара бәсекелесін, әлемдік рынокқа шығуы
кӛтермелеп отырады, ал компания ішіндегі бәсекелестікке
жол берілмейді.
Тактикалық жоспарлау 
Барлық басқару функциясының ішінде жоспарлау ең
елеулісі болып табылады, ӛйткені мұның ӛзі кез-келген
балама әрекеттерді таңдап алуға байланысты. Жоспарлау
кәсіпорын басшылығындағы негзгі функциялардың бірі ғана
емес, оның ӛзі жеке тӛрт функцияда (ұйымдастыру, 
кадрлармен жұмыс істек, басшылық, жетекшілік және

37 
бақылау) кӛрініс табады. Сонымен, басшы ұйымдастырады,
кадрлармен жұмыс істейді, бағыттайды және басшылық
етеді, сондай-ақ жоспарға сәйкес кӛзделген мақсатқа жету
үшін бақылайды.
«Жоспарлау» ұғымына мақсатты айқындау және оған
жету жолдары енеді: батыста кәсіпорынның әрекетін
жоспарлау, ӛткізу, қаржы, ӛндіріс және сатып алу секілді
маңызды бағыттар бойынша жүзеге асырылады. Мұндайда, 
әрине, барлық жоспарлар бір-бірімен тығыз байланыста
болады. 
Жоспарлау процессінің ӛзі тӛрт кезеңінен тұрады: 
- жалпы мақсатты ойластыру; 
- белгіленген біршама уақыт кезеңіне (2, 5, 10 жылға)
арналған нақтылы мақсатты айқындау; 
- оған жетудің жолдары мен амалдарын айқындау; 
- жоспарлы кӛрметкіштерді нақты кӛрсеткіштермен
салыстыру арқылы қойылған мақсатқа жетуді
бақылау. 
Ірі бағдарламаны шешкен кезде, кезеңдері мен
жоспарлануы біршама ауқымды блады. Мәселен, 
жоспралаудың мынадай кезеңдері ажыратылады: 
- бар мүмкіндікті бағалау; 
- басты міндет немесе мақсат; 
- жоспарлы ұсыныстар; 
- баламалар (альтернативтер); 
- баламаларды қойылған мақсаттармен салыстыру; 
- баламаларды таңдау; 
- қосалқы жоспарлауды тұжырымдау; 
- жоспарды цифр түрінде кӛрсету. 
Жоспарлау әрқашанда бұрынғы деректерге сүйенеді,
алайда кәсіпорынның болашақтағы дамуын айқындауға және
бақылауға тырысады. Сондықта да, жоспарлаудың сенімділігі
бұрынға нақты кӛрсеткіштердің дәлдігіне тәуелді. Мұндай
сеімділікті қамтамасыз ету бухгалтерлік дәл есепсіз және
ауқымды статистикалық қажетті базаға ие болмай мүмкін
еместігі айқын.

38 
Кәсіпорын әрқашанда жалпы рыноктың шағын бӛлігі
ғана болып саналатыдықтан, ел экономикасын дәл жоспарлау
үшін дәл ақпаратты мүмкіндігінше кӛбірек алу қажет.
Егер кәсіпорынның дамуы нақты елдегі жалпы
экономикалық дамуымен қатар ӛтуі міндетті болмаса, онда
рынок кӛрсеткіші кәсіпорынды жоспарлаудың бастапқы
деректері болып саналады. Кәсіпорын неғұрлым ірі болса, 
әдетте, жоспарлау, соғұрлым оңайырақ болады. Дегенмен, ірі
кәсіпорындарға қарағанда, ұсақ кәсіпорындарда басшылар
үшін кейбір факторлар едәуір айқынырақ болады.
Тағы бір атап кӛрсететін жайт, тұтастай экономиклық
кейбір жағдайлары, мәселен экономикалық дағдарыстарды, 
ереуілдерді, т.б. жоспарлау тіптен мүмкін емес. Болашақтың
даму барысын дәл болжаудың мүмкін болмайтындығы
секілді, тұтастай рынок туралы, бірінші кезекте, бәсекелестер
қызметіне тиісті маңызды деректерді күні бұрын алу мүмкін
емес.
Демек, кәсіпорындағы кез келген жоспарлау толық емес
деректерге сүйенеді. Кәсіпорында жоспар жасау үшін,
қажетті ақпараттар толық болмағандықтан, ал кейбіреуі
мүлдем 
белгісіз 
болғандықтан, 
кейбір 
деректер
жетіпейтіндіктен, жоспарлау сатысы кӛбіесе қызметкерлердің 
ӛз ісін қаншалықты жетік білетіндігіне байланысты.
Осыған орай, жоспар жасаған кезде барлық кӛрсеткіштер
толық пайдалануы, сонымен қоса жоспар жасағанд а ӛзгеріс
енгізетіндігі ойластырылуы, ал жоспардың ӛзі жоспардың
ӛзгеруіне қарай үйлестіріліп отыруы тиіс. Сондықтан да, 
жоспарда резервтер ескеріледі. Алайда, резервтің кӛп болуы
жоспардың кӛптігіне нұқсан келтіреді, ал шамалы резервтер
жоспарды жиі-жиі ӛзгертуге мәжбүр етеді. Жоспар
кӛрсеткітерін ақтық басшының билігінде, оның орындалуын
үйлестіру мен бақылау да соның игілігінде.
Демек, кәсіпорынның жоспарлы жүйесі, кәсіпорынның сан
түрлі саласының қызметі бір-бірінен айқын шектелген, 
жекелеген жоспардан тұрады (2-схеманы қараңыз).

39 
Қойылған мақсатқа жетуді кӛздеу үшін жоспарлау
кәсіпорын қызметінің барлық маңызды учаскелерін
қамтитындығын тағыда атап кӛрсетеміз. Мұның ӛзі барлық
кәсіпорында қолданылады.
Жоспардың екінші сатысы – кәсіпорын учаскелері
ӛндірісінің нақты бағыттары бойынша жоспар жасау. Ода
жекелеген міндеттер қойылып, ақша, сондай – ақ сандық 
кӛрсеткіштері айқындалады. Мұнда жоспарлау кезінде осал
орындар, басқаша айтқанда, кәсіпорын қызметінің маневрлігін, 
демек істің даму мүмкіндігін шектейтін салалар
қатыстырылмауы тиіс.
Батыста соңғы жылдары әдетте осал орынға ӛткізу, 
қаржылар немесе жұмысшы күштері жатады. 
Барлық жоспардың табыс және шығын бӛліктерінің 
сальдосы (акив пен пассив жиынтығы) бюджетке, яғни шығын
мен табыс жоспарына енгізіледі, ӛйткені мұндайда негізгі
бғыт ӛтімділігі – кәсіпорынның тӛлем қабілетін сақтау болып 
саналады. Әдетте, жеклеген жоспарлар тек сандық
кӛрсеткіштер 
бойынша 
жасалады, 
оларды 
ӛзара
байланыстырғаннан кейін ғана ақша кӛрсеткіштерін есептейді. 

жүктеу/скачать 0.72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: