Денесі бір ғана жасушадан тұратын, көпшілігі микроскоп арқылы көрінетін ұсақ ағзалар
жүктеу/скачать 54.8 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ішекқуыстылар типі
| Кірпікшелілер
Кірпікшелілердің өкілі - кірпікшелі кебісше Жасушаның жұқа жарғақша қабықшасының ішке ойысуынан пайда болған кішкене ойық тәрізді аузы бар жәндік - кірпікшелі кебісше Дене тұрқы 0,2 мм, алдыңғы жағы доғал, артқы жағы сүйір, дене пішіні тұрақты жәндік - кірпікшелі кебісше Кебісшенің басқа қарапайымдылардан ерекшелігі - екі ядролы (үлкен және кіші) Кіші ядроның қызметі -көбеюге қатысу Үлкен ядроның қызметі - тыныс алу, зәр шығару, Кебісше қозғалады - кірпікшелері арқылы Кірпікшелерінің саны -2000-2500 Кебісшенің жиырылғыш вакуолінің пішіні - жұлдызша тәрізді Кірпікшелі кебісшенің жиырылғыш вакуолінің саны - екеу Кебісшенің көбеюі - жынысты, жыныссыз Жанасу әдісімен жынысты көбейетін жәндік - кірпікшелі кебісше Кебісшенің су қоймасындағы маңызы - су жануарларына қорек Споралылар Споралылар өкілі - қантұрғын (безгек паразиті), құртамыш 1181 жылы безгек паразитін ашқан - Лаверан 1886 жылы қантұрғынның споралыларға жататынын дәлелдеген - Мечников Безгекті таратушы - безгек масасы Безгек ауруының таралуы - эритроцит арқылы Безгекпен ауырған адамның дене қызуы +40°-тан көтеріліп, жиі-жиі қалтырау себебі - қантұрғынның жасуша ішінде көбейіп, қанға улы зат бөлуінен Қантұрғынның бір қан түйіршігінен екіншісіне ауысуы созылады - 2-3 тәулікке Безгек ауруын емдейтін дәрілер - хинин, акрихин Безгек масаларын құрту шаралары - олар қыстайтын жерлерге гексахлоран сиқты улы химикаттарды шашу, батпақты құрғату, маса дернәсілімен қоректенетін гамбузия балығын өсіру Құртамыш өмір сүреді - ішек, бауыр, бүйрек және өзге мүшелерде Құртамыш туғызатын ауру - кокцидоз (бұл аурумен үйқоян, тауық, сиыр, балық тіпті адам да ауырады) Ішекқуыстылар типі Ішекқуыстылар -Екі қабатты, сәулелі симметриялы жәндіктер Ішекқуыстылардың сыртқы қабаты -эктодерма Ішекқуыстылардың ішкі қабаты -энтодерма Эктодермада орналасқан -атпа, жүйке, жыныс, тері-бұлшықет жасушалары Энтодермада орналасқан -ас қорыту және безді жасушалар Атпа жасушалары тән -барлық ішекқуыстыларға Гидраның атпа жасушаларының көп шоғырланған жері -эктодермасында Атпа жасушаларының қызметі -қорғаныш және қорегін аулау Аралық жасушалар -эктодерма қабатындағы ядросы ірі, өте ұсақ жасушалар. Регенерацияға жауап береді. Регенерация құбылысы -дененің жойылған немесе зақымдалған бөліктерін қалпына келтіру. Көпшілік ішекқуыстыларға тән Гидра денесі зақымданғанда өсуі күшейе түседі -аралық жасушалардың Гидратектестер -гидра, обелия Жануарға қарағанда өсімдікке ұқсайды -гидра Гидраның ауыз қуысы айналасындағы қармалауышының саны -5-8 Гидраның қозғалуы -адымдап, тоңқаңдап (төңкеріліп) Гидраның көбеюі -жынысты ,жыныссыз Жыныссыз көбеюі -жаздың жылы күндерінде бүршіктеніп Жынысты көбеюі -қосжынысты, ұрықтанған жұмырқа жасушасы қыстап шығып, көктемде қабығы жарылып, тіршілігін жалғастырады. Гидра тіршілік етеді -суы таза, оттегіне бай, баяу ағатын өзендерде, көлдерде, тоғандарда Гидра төсемікке бекінеді -табаны арқылы Жүйке жасушасының пішіні -жұлдызша тәрізді Гидраның денесіне инемен әсер еткенде, тітіркенуге жауап беретін жасушалар -жүйке Жүйке жасушалары түзеді -жүйке торын Ең алғаш тек ішекқуыстыларда байқалады -жүйке торы Гидраның қорытылмаған ас қалдықтары шығарылады -ауыз қуысы арқылы Тітіркенгіштік дегеніміз -жүйке жасушасы арқылы сырқы әртүрлі қимылдарға жауап беруі Рефлекс дегеніміз -тірі ағзалардың сыртқы немесе ішкі тітіркендіргіштерге жүйке жүйесі арқылы жауап беруі Гидраның қоректенуі -жыртқыш, ұсақ шаянтәрізділермен және балықтардың кішкене шабақтарымен Гидрада бар ұлпалар -жабын, жүйке, асқорыту Шоғырланып, отырықшылықпен теңізде өмір сүреді - обелия Обелияның көбеюі - жынысты, жыныссыз Жынысты жолмен көбеюі шағын денелі дара медуза (қармалауыштары және аузы жоқ) арқылы жүзеге асады - обелия Сцифоид сөзінің мағынасы -табақша Медузалар -еркін тіршілік етеді, мөлдір денелі Медуза өмір сүреді -теңіздерде Медузада дамыған сезім мүшелері -жарық сезу, иіс сезу Медузада жоқ мүше -табан Планула -ішекқуыстылардың кірпікшелі дернәсілі Денесі бағана тәрізді, әдемі гүлге ұқсас жырқыш ішекқуысты жәндәік -актиния Арал және каспий теңіздерінде тіршілік ететін көпаяқты -актиния Бір затқа бекініп, отырықшылық қалыпта тіршілік ететін ішекқуыстылар - көпқармалауыштылар (полиптер) Көп қармалауышты маржандар - тек теңізде ғана өмір сүретін отырықшы жәндіктер Көп қармалауышты маржандардың әктенген қаңқаларынан тропиктік теңіздерде су астында пайда болады -риф (үйінді) Рифтің түрлері -тосқауыл, жағалық, шеңберлі Шеңберлі риф -атолл 1842 жылы «Риф түзілу» теориясын жазған -Ч. Дарвин Ең ірі ішекқуысты жәндік -цианеа капиллата Дыбыс тербелісін сезетін ішекқуысты -медуза жүктеу/скачать 54.8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|