1. Атом құрылысының заманауи теориясы атомдағы электрондар күйі, квант саны


Азот, фосфор жәнеолардың қосылыстары Күкірт және оның қосылыстары



Pdf көрінісі
бет28/53
Дата28.09.2022
өлшемі1.22 Mb.
#461501
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   53
12. Азот, фосфор жәнеолардың қосылыстары Күкірт және оның қосылыстары.
Галогендер 
Фосфорға және азотқа жалпы сипаттама беру: 
Азот
Фосфор
IV А топ элементі
Электрондық формуласы: 
7
N 1s
2
2s
2

3
Фосфор V а топ элементі.
Оның электрондық формуласы: P 1s 2s 2p 3s 2p 
Табиғатта таралуы:
Бос және қосылыс түрінде кездеседі.
Ауада көлемдік үлесі – 78,09%.
Массалық үлесі – 75,6%
Маңызды қосылыстары: NаNО
3
, КNО
3
, Са(NО
3
)
2.
Жер қыртысында мөлшері – 0,01-0,04%
Бұл едәуір көп таралған элемент, жер қыртысындағы 
оның мөлшері 0,12%-ті құрайды. Фосфор белсенді, 
табиғатта бос күйінде кездеспейді, маңыздысы-құрамына 
кальций фосфаты кіретін апатит минералы. Ең көп 
таралғаны фторапатит 3Ca (PO ) .Ca F 
Алынуы:
1.
Аммоний нитридін қыздырып айыру арқылы:

4

2
 = N
2
 
+ 2Н
2
О
1.
NаNО

+ NН
4
Сl = N
2
 
++NаСl +2Н
2
О
Фосфорды фосфавриттен алады. Оны көмірмен (кокспен) 
және құммен араластырып, 1500С электр пешінде 
қыздырады:
2Са
3
 
(РО
4
)
2
 
+10С+6SiO
2
 =6CaSiO
3
 
+P +10CO↑ 
Физикалық қасиеті:


N Иіссіз, түссіз, дәмсіз, ауадан жеңіл газ.
Суда ерігіштігі оттектен төмен
ауадан аздап жеңіл - 1960С сұйық күйге
айналады

2100С қар тәріздес массаға айналады.
Азотпен салыстырғанда фосфор элементінің бейметал 
дық қасиеттерінің кемуі, оның жай заттарының қасиет 
теріне әсер етеді.
Фосфордың аллотропиялық түр өзгерістерінің 
қасиеттері олардың құрылысымен түсіндіріледі. 
Ақфосфор құрылысы толық зертелген (8.9- сурет). Оның 
малекулалық кристалдық торы бар. Ақ фосфордың 
малекуласы төрт атомды және дұрыс үш қырлы перами 
да тәріздес. Фосфордың әрбір атомы перамиданың 
төбесінде орналасқан. Малекулалық торлы басқа заттар 
ға ұқсас, ақ фосфор жеңіл балқиды және ұшқыш. 
Химиялық қасиеті:
Тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш қасиет көрсетеді.
N2+3H2 = 2NH3 
3Mg + N2 = Mg3N2 
N2 + 3Ca = Ca3N2 
N2 + 3F2 = 2NF3 
3N2 + 2Al = 2AlN3
2
Р+3S=P
2
 S
3
2P+3CI
2
 = 2
РСl
3
РСl
3
+CI
2
 = 
РСl
5
 
2P+3Ca=Ca
3
 P
2
Са
3
 
Р
2
 
+ 6Н
2
О= 3Cа(ОН)
2
 
+2РН
3
↑.
6Р+5КСIО
3
=5KCI+3P
2
 O
5
Қолданылуы:
түрлі қосылыстар, NH2синтездеу, инертті орта, ауа 
салқындатқыш жүйеде, цианид алу, нитрид алу, азот 
қышқылын алу.
Cа3(PO4)2-фосфорит фторапатит, Р-нәруыз құрам тіс, 
сүйек 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   53




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет