Таким  образом,  научные  работы  исследо­

отечественные  исследования  подчеркивают,  что 

значительную  часть  правительственной  политики 

на окраинах составляли административно-правовые 

мероприятия. Нередко их рассматривают как прояв-

ление  русификации.  Поэтому  в  настоящий  мо-

мент  в  изучении  истории  национального  вопроса  в 

Российской  империи  назрела  настоятельная  необ-

ходимость  провести  границу  между  политикой  ру-

сификации  и  деятельностью  правительства  по  ра-

цио нализации  системы  государственного  управ-

ления,  выч ленить  собственно  русификаторские 

ме  ро приятия  и  меры  по  укреплению  единого  адми-

нистративно-пра во вого  пространства  империи.  В 

этой  связи  особое  зна чение  приобретает  вопрос  о 

геополитической роли ок раин Российской империи. 

                              

АҢДАТпА

Бұл мақалада XIX ғасырдың екінші жартысында-

ғы  орыс  этносаясатының  мәселелерін  зерттеу  тұ-

жырым дамасы қарастырылған. Зерттеуші Ресей им-

периясында  нақты  тұжырымдалған  ұлттық  саясат 

концепциясының болу, болмау мәселесіне тоқталады.

Қазіргі  уақытта  Ресей  империясындағы  ұлттық 

мә се ленің  тарихын  зерделеу  кезінде  орыстандыру 

саяса ты  мен  үкіметтің  мемлекеттік  басқару  жүйесін 

рациона лизациялау  іс-әрекеті  арасындағы  аражігін 

ажыратып алу мәселесі көтеріліп отыр.

Түйін  сөздері:  орыс  этносаясаты,  орыстандыру, 

орыс емес халықтар, империялық саясат, «орыс отар-

шылдығы»,  үкімет,  рационализация,  ұлттық  саясат 

тұ жы рымдамасы.

                                   ***

This  article  discusses  the  formulation  of  the  study 

of the problems of Russian ethnopolitics of the second 

half  of  the  XIX  century. The  question  arose  before  the 

researcher: did a clearly formulated concept of national 

policy exist in the Russian Empire.

At the moment, in studying the history of the national 

question in the Russian Empire, there is an urgent need 

to  draw  a  line  between  the  policy  of  Russification  and 

the activities of the government to rationalize the public 

administration system.

Keywords: Russian ethnopolitics, Russification, nonre-

sident population, imperial politics, «russian colonialism», 

government, rationalization, national policy concept.