Картография лекция


Халыққа қызмет ету және денсаулық сақтау картасы



бет17/27
Дата01.03.2024
өлшемі5.55 Mb.
#493800
түріЛекция
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27
«Картография мен топография негіздері» (11 сынып)

Халыққа қызмет ету және денсаулық сақтау картасы
Қызмет көрсетудің жеке түрлері
Денсаулық сақтау
Дене шынықтыру және спорт
Демалыс және туризм

Тарихи карталар
Қоғамдық-саяси формациясы
Археологиялық
Тарихи-экономикалық
Тарихи-саяси
әскери-тарихи тарихи-мәдени



2. Белгілер

Әрбір картаның тілі өзінің сөздік қоры болып табылады. Мұнда шартты белгілер, таңбалар және грамматикасы анықталады. Картаның тілі мағынасына қарай ажыратылады: 1-шісі картографиялық нысандардың маңызы көрсетіледі (топырақтың түрі, өсімдігі, тау жыныстары, шаруашылықтың салалары және т.б.); 2-шісі географиялық координаттар көрсетіледі.


Картографиялық таңбалардың мынандай түрлері бар:
1. Атты
2. Реттік
3. Сандық
Атты – нысандардың атын көрсетеді.
Реттік – нысандардың көлемін көрсетеді (ірі, орта).
Сандық – нысандардың санын анықтайды, бір қалада неше тұрғын бар екенін көрсетеді.
Таңбаларды формаларына, көлеміне, жарықтығына, ішкі құрылымына қарай ожыратуға болады.
Картографиялық таңбалардың мынадай тәсілдері бар:
таратпау тәсілі
сызықтық тәсіл
изосызықтық тәсіл
сапалық тәсіл
сандық фонның тәсілі
таратпау диаграммалық тәсіл
нүктелік тәсіл
векторлық тәсіл (қозғалыс тәсіл)
ареалдар тәсілі
картограмма және картодиаграмма тәсілі
Таратпау тәсілі – нысандардың орнын көрсетеді. Бұл тәсілдің алты түрі бар:

  • абстрактілі – геометриялық фигуралар

  • әріптік – Na, Cl, Ca, Fe

  • көркемдік – суретке қарап көрсетеді

  • құрылымдық

  • бөлек және жеке

  • ұлғаю, өсу

  • Сызықтық тәсіл – нысандарды сызып көрсетеді

  • саяси әкімшілік шекара

  • гидрографиялық торлар

  • автомобиль жолдары

  • альпілік қатпарлықтың негізгі бағыттары

  • жағалық сызықтар (аккумулятивтік, теңіздердің өзгеруі)

Белгілер әдісі бір нүктедегі объектіні белгілеу үшін қолданылады. Оның орналасқан жері қатаң түрде географиялық немесе басқа координатамен анықталады, ол уақыт өтуіне байланысты өзгермейді. Объектінің ауданы картаның масштабында көрсетілмейді. Мысал ретінде бөлек орналасқан нысандар, елді мекендерді айтсақ болады: электростанциялар, зауыттар, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтар, пайдалы қазбаларды өндіретін орындар және т.б.
Геометриялық белгілер карталарды жасау кезінде оңай анықталады, жай геометриялық фигуралардан тұрады. Оған дөңгелек және оның бөліктері, шеңберлер, тікбұрыштар, үшшбұрыштар, ромб және т.б. жатады. Картада геометриялық белгілер оңай оқылады, аз орын алады, тез жатталады.
Шығармашылық белгілерге өзінің қалыпты бейнесіне ұқсас әртүрлі суреттер жатады.






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   27




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет