Ө. Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан

№7 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС 
Ферромагнетиктің магниттік өтімділігінің магнит өрісінің 
кернеулігіне тәуелділігін оқып үйрену. 
МАҚСАТЫ: Ферромагнетиктің магнит өтімділігінің магнит өрісінің 
кернеулігіне тәуелділік графигін және негізгі магниттелу қисығын тұрғызу. 
ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТА «Ферромагнетик», «Кедергі» миниблоктары, 
арнайы пішіндегі сигналдар генераторы, мультиметрлер. 
Кіріспе 
Ферромагнетиктер – ерекше магниттік қасиеттерге ие күшті 
магнетиктер. Бұл қасиеттер жөнінде №8 жұмыстың кіріспесінде толығырақ 
жазылған. Ферромагнетиктердің магнит өтімділігі магнит өрісінің 
кернеулігіне тәуелді. Осыған байланысты Н-ң шамасына ортаның магнит 
өтімділігімен байланысатын контурдың сипаттамалары тәуелді, мысалы, 
соленоидтың L индуктивтілігі:
(1) 
Және оның X
L
 айнымалы токтағы кедергісі 
X
L 
= ꞶL
(2) 
Мұндағы
μ
о
– магниттік тұрақты, N – соленоидтың орам саны,  S – 
соленоид өзекшесінің көлденең қимасының ауданы, l – өзекшенің орта ось 
сызығының ұзындығы, Ꞷ - айнымалы токтың циклдік жиілігі. 
Өлшеулер әдісі 
Бұл жұмыста өзекшенің μ
r 
өтімділігін өлшеу (1) формулаға сәйкес 
катушканың L индуктивтілігін және оның N, S және l геометриялық 
параметрлерін өлшеуге негізделген. Индуктивтілікті анықтау үшін Ꞷ белгілі 
жиіліктегі айнымалы токтағы катушканың индуктивті кедергісін өлшеу 
жеткілікті. Айнымалы токтағы катушканың толық кедергісі 
(3) 

Себебі, әдетте R<
L 
, онда катушканың R актив кедергісін 200 Гц 
айнымалы токтың индуктивті кедергісімен салыстырғанда ескермеуге 
болады.
Ом заңы бойынша I ток пен соленоид орналасқан тізбек бөлігінде U 
кернеуді өлшеу арқылы Z шамасын анықтауға болады: 
(4) 
(1), (3), (4) теңдеулерін қолдану арқылы магнит өтімділігінің есептеу 
формуласын аламыз:
μ
r
=
𝐿𝐼
𝜇𝑜𝑁
2
𝑆
=
𝑙
𝜔𝜇𝑜𝑁
2
𝑆
∗
𝑈
𝐼
= 𝐾 ∗
𝑈
𝐼
(5) 
мұндағы 𝐾 =
𝑙
𝜔𝜇𝑜𝑁
2
𝑆
– қондырғы тұрақтысы. Орамдардан I ток өткенде 
сақина пішіндегі һзекшеде пайда болатын магнит өрісінің кернеулігі 
𝐻 =
𝑁𝐼
𝑙
(6) 
формуласымен есептеледі. 
Сонымен, I токтың әрбір мәніне магнит өрісінің белгілі H кернеулігі, 
өзекшенің μ
r
магнит өтімділігі және магнит өрісінің индукциясы B сәйкес 
келеді:
B =μ
r 
μ
o 
H
(7) 
Токтың әр түрлі мәндеріне сәйкес H, 
μ
r 
және B – ны анықтап, тәжірибе 
жүзінде 
а) B = ʄ(H) – магнит индукциясының магнит өрісінің кернеулігіне 
тәуелділігін (ферромагнетиктің магниттелуінің негізгі қисығы); 
б) 
μ
r 
 = ʄ(H) – өзекшенің магниттік өтімділігінің магнит өрісіне кернеулігінің 
тәуелділігін тұрғызуға болады.

жүктеу/скачать 2.36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: