С. А. Козлова, Т. А. Куликова
жүктеу/скачать 4.62 Mb. Pdf көрінісі
|
| қабілеті болып табылады. Тек алғашқы бір жылында бала үлкен
көлемде икемділікті, тәсілдерді, білімді игереді, бұл қор оның әлеуметтік өмірінің негізі болып қалыптасады. Анығында, бұл қор міндетті түрде адам қоғамында және тікелей ересектер көмегімен алынады. Адамда жануарлардағыдай импритинг механизм жұмыс істейді деп айтуға болмайды, алайда түйсіктің барын жоққа шығара алмаймыз. Дегенмен адамға эйдетизм (грек. eidos—бейне) тән— бейнелі ес, яғни заттар бейнесін олардың көз алдынан кеткеннен кейінде ұзақ уақыт сақтау қабілеті. Бейнелі ес қоршаған әлемді қабылдауды жарқын, жанды етеді және одан кейін есте сақтау оңай. Адам да эйдетизге биімділік бар. Алайда бейнелі есбаланың тіршілік ортасының қанықтығы және сәбидің өз даму деңгейінде оны адекватты қабылдауы туралы қамқорлық көрсететін ересектің бұл үдерісті белсенді еткен кезде іске қосылады. Бейнелі ес балада барлық мектепке дейінгі жас кезінде дамиды және ол ақыл-ой мен эмоционалдық дамуына оң әсер етеді. Баланың ерте жасын зерттеген және зерттеп жүрген зерттеуші (В.М.Бехтерев, Н.М.Щелованов, Н.Л.Фигурина, Н.М.Аксарина, М.Ю.Кистяковская, А.М.Фонарев, О.Л.Печора, 83 С.Л.Новоселова, Л. П. Павлова, Э. Г. Пилюгина, Г. Г. Филиппова және көптеген басқалар) адам өмірінің бұл кезеңінің сипаттамалық ерекшелігі физикалық және психологиялық дамудың жылдам қарқыны болып табылады деген бірауыздан, тәжірбиемен дәлелдеген ойға келді. Бала өмір сүруге асығады, тез Адам болғысы келеді. Ол тез салмақ қосады, өседі; организмнің барлық өмірлік маңызды жүйесін белсенді атқара бастайды; қозғалысы дамиды; бұлшықеттері қатаяды; тісі жарып шығады (П.П.Блонский атап айтқандай, сәбидің «тісі көбиген» сайын, ол жаңа «білім белестерін» белсенді түрде бағындырады!). Бұл кезеңде физикалық дамудың жылдам қарқынымен бірге балалың әр түрлі ауруларға, сүйек және бұлшықет жүйелерінің бұзылуына, организмдегі үйлесімділіктің бұзылу қаупіне шалдыққыштығымен ерекшеленеді. Дәл сондықтан ерте жастың бай мүмкіндіктерін «пайдалануда», баланың физикалық дамуының аз тексерілген әдістері мен жүйелерін қолдануға ерекше абайлау керек. Сонымен, бала организіміне жүзудің әсерін дұрыс қадағаламай, оны жүзуге ерте үйрету сүйек құрылысындағы жамбас буындарының ауытқуына әкеп соғуы мүмкін, себебі олар дененнің вертикалды жағдайындағы жүктемеге арналған. Тамақта кальцидің жетіспеуі сүйек тіндерінде қуыстың (лоозеров аймағы) пайда болуына әкеп соғады. Түрлі бұзушылықтардың, түрлі «инновацияларды» абайламай пайдаланудың және балаға тәжірбие жүргізудің салдары ерте жаста емес және мектеп жасында емес, ал анағұрлым кеш білінуі мүмкін. Ерте жастағы бала дамуының тағы да бір ерекше өзгешілігі– жүктеу/скачать 4.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|