«Деректер базасының жүйесі» пәні бойынша оқу бағдарламасы ( силлабус)
Қарым қатынастың негiзгi операциялары
жүктеу/скачать 0.97 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Реляционды алгебрадағы теоретикалық көпшелiк операциялар Бiрдей өлшемдi R1 және R2 сәйкес қатынастардың бiрiгуi
| Қарым қатынастың негiзгi операциялары
Қатынастардан керектi мәлiметтердi алу үшiн мәлiметтердi басқару тiлi қажет. Мәлiметтердi басқару тiлiнiң басты бөлiгi – сұраныстарды құру болып табылады. Мұны зерттеу үшiн 3 абстрактiлi теория жасалып шығарылған: Реляциондық алгебра Ауыспалы – кортеждi реляциондық аудару Ауыспалы – домендi реляциондық аудару Бiрiншi типтi сұраныс тiлi – алгебралық тiлдер – Қатынаста қолданылатын арнайы операторлар арқылы сұраныстар көрсету мүмкiндiгi. Екiншi және үшiншi типтi тiлдерге – аудару тiлдерi – қажеттi кортеждер қанағаттандыратын арнайы предикат арқылы сұранысты жүзеге асыру. Реляционды алгебра негiзiнде жасалған сұраныс тiлдерi кең таралмады. Реляционды алгебра варианты Э. Кодд операцияларының кемшiлiктерi болды. Алгебра деп операциялар жиынтығынан тұратын объектiлер көптiгi саналады. Реляционды алгебра негiзiнде жасалған сұраныс тiлi ISBL болып табылады. Реляционды алгебрадағы теоретикалық көпшелiк операциялар Бiрдей өлшемдi R1 және R2 сәйкес қатынастардың бiрiгуi R қатынасы деп аталады. Алғашқы қатынастың барлық элементтерiнен құрылады. (R=R1UR2). Бiрдей өлшемдi R1 және R2 сәйкес қатынастардың айырмасы R қатынасы деп аталады. R1-ге қатысты және R2-ге қатысты емес көптеген кортеждерден тұратын дене. R2(R=R1-R2). Бiрдей өлшемдi R1 және R2 екi сәйкес қатынастардың қиылысы R қатынасын тудырады. R1 және R2 қатынастарын да жататын кортеждерден тұратын дене. R=R1(R1-R2). k1 дәрежелi R1 қатынасы және k2 дәрежелi R2 қатынасының көбейтiндiсi, бiрдей есiмдi атрибуттары жоқ, алғашқы k1 кортеждер элементi R1 қатынасына, соңғы k2 элементi R2 қатынасына тиiстi. (R=R1*R2) Реляциондық алгебраның арнайы операциялары. f формуласы бойынша R қатынасының таңдауы дәл сондай атауы мен денесi бар жаңа қатынасты көрсетедi. Формуланы жазу үшiн атрибуттар атауы, константалар, логикалық операциялар (AND-және, OR-немесе, NOT-емес, WHERE-әзiрше), салыстыру операциялары және жақшалар қолданылады. R қатынасының X,Y,…,Z(A[X,Y,…,Z]) атрибуттарына проекциясы [X,Y,…,Z] көптiгi R қатынасының атрибуттар атауының толық тiзiмiнiң көптiк асты болып табылады. Проекция операциясының мәнi R қатынасынан белгiленген бағаналар таңдалып, белгiленген тәртiппен iрiктеледi. (R=Пi1,i2,…ir(R), мұнда R қатынасының бағаналар номiрi). R1 қатынасының A және B атрибуттары R2 қатынасының B атрибуттарына бөлiндiсi, A және B жай немесе күрделi атрибуттар, B атрибуты – бiр доменде анықталатын ортақ атрибут, R қатынасы A атауы және r кортежiнен тұратын қатынас. R=R1[B:B]R2,R қатынасының сызбасы R(A) болады. Cf (R1, R2) қосуы R1 және R2 қатынасының формула бойынша R қатынасын көрсетедi. Мұны R1 және R2 көбейту арқылы алуға болады. Формуланы жазу әдiсi сұрыптау операциясы сияқты. Егер f теңдiктiң арифметикалық операциясы болса, онда бұл операция экви қосу деп аталады. жүктеу/скачать 0.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|