Қорытынды:
Сұйық қозғалысымен байланысты бірде-бір есеп Бернулли теңдеуінсіз шешілмейді. Сондықтан Бернулли теңдеуін тек қана біліп қана қоймай, сонымен қатар әртүрлі жағдайлар үшін оны құрастыра білу керек, оған тек практика жүзінде ғана жетуге болады.
Практикалық есептерді шешу үшін Бернулли теңдеуін қолданғанда келесі нұсқауларды ескеру қажет:
-Бернулли теңдеуін, сондай-ақ үзіліссіздік теңдеуін тек тұтқыр сығылмайтын сұйықтардың қалыптасқан қозғалысын есептегенде қолданады.
-Бернулли теңдеуін, жылдамдық бағытына нормаль болатын екі көлденен қима үшін жазады. Бұл қималар ағыстың түзусызықты аймағында орналасуы керек.
-Бірінші есептеу қимасы, ол геометриялық тегеурін, қысым, жылдамдық қимасы (көп жағдайда ол резервуардағы тәуелсіз сұйық беті болады), екіншісі- осы мәндерді анықтауды талап ететін қима (құбырөткізгіштен шыға берістегі қима).
-Есептеу қимасын, сұйық біріншісінен екіншісіне қозғала алатындай етіп нөмір қою керек, әйтпесе hw шамасы кері шамаға ауысуы керек.
-Горизонталь жазықтықты салыстыруды шыға беріс (екінші) қиманың ауырлық центрі арқылы өткізу керек, сол кезде - z2 = 0, ал z1 – оң шама болады.
-Теңдеудің соңғы мүшесі ағынның барлық шығындарын, есептеу қимасын жергілікті деп, үйкеліс шығындарын (ұзындық бойынша) ескеру керек.
-Егер Бернулли теңдеуінде бірнеше белгісіз жылдамдықтар болса -оларды үзіліссіздік теңдеуі арқылы анықтауға болады, белгісіз барлық жылдамдықтарды біреуден Бернулли теңдеуі арқылы есептейміз. -Нақты сұйықтардың элементар ағыншалары үшін Бернулли теңдеуінің диаграммасы суретте көрсетілген.
Бернулли теңдеуін қолдаудың бірден бір мысалы біртекті және әртекті азтұтқырлы сұйықтардың шығынын анықтауға арналған Вентурри суөлшегіш немесе шығынөлшегіш деп аталатын құралы. Ол конфузордан (конусты жинағыш аймақ) және диффузордан (конусты тарағыш аймақ) тұрады, бір-бірімен құбырөткізгіштің D диаметрінен аз болатын құбыр цилиндрлі
|
|
калибрленген бөлікпен d диаметрлі құбырмен қосылған. Соңғы іс жүзіндегі шығын келесі теңдеу арқылы анықталады
.
Гидравликада екі түсінік бар. Олар: реалды және идеалды сұйықтықтар.
Реалды сұйықтық-бұл табиғатта кездесетін сұйықтық.
Идеалды сұйықтық -бұл абсолютті аққыш бөлшектерге ие ,ішкі үйкеліс күші жоқ,сығылмайтын, кеңеймейтін сұйықтық. Бұл түсініктер есеп шығаруды жеңілдету үшін еңгізілген.
Идеалды сұйықтыққа арналған Бернулли теңдеуі:
Теңдеуге енетін үш қосылғыштың қосындысының мәнін толық қысым деп атайды және ол деп белгіленеді.
Еркін түсу үдеуін g тездету үшін, теңдеудің барлық мүшелерін көбейтіп және -ны туындысына алмастырамыз. Осылай энергетикалық формадағы идеалды сұйықтыққа арналған Бернулли теңдеуін аламыз:
Бұл теңдеудегі әрбір қосылғыш толық энергияның мөлшерін көрсетеді: толық потенциалдық энергияның күйі; p/ -толық потенциалдық энергияның қысымы: - толық кинетикалық энергия.
Реалды сұйықтыққа арналған Бернулли теңдеуі:
Реалды сұйықтыққа арналған Бернулли теңдеуіндегі коэфициенттің мағынасы α=1.
α коэфициенті- кинетикалық энергияның коэфициенті немесе Кориолис коэфициенті деп аталады және көбінесе тәжірибелік жолмен анықталады. α коэфициенті:
-Сұйықтықтың қалыптасқан ағынына арналған орташа мағынасы 1,05…1,11 тең деп қабылданады;
-Турбулентті және ламинарлы режимде α=2.
Сурет Бернулли теңдеуінің графикалық көрінісі
1 мен 2 (сурет) қиылысқан аймақтағы пьезометрлік еңкіштік мына формула арқылы анықталады:
1 мен 2 қиылысқан аймақтағы гидравликалық еңкіштік мына формула арқылы анықталады:
- 1-2 аймақтағы қысымнан айырылу;
- 1-2 аймақтағы ағызушы құбырдың ұзындығы.
Бернулли теңдеуінің негізінде әртүрлі құрылғылар құрастырылған. Мысалы: Вентури су есептегіші, суағынды насос, ішкі жанудың поршіндік қозғалтқыштың карбюраторы және т.б.
Вентури су есептегішін қарастырайық:
Вентури су есептегіші (сурет) диаметрі d тарылу орналасқан, диаметрі D ағызушы құбырды құрайды. Қалыпты және тарылған бөлшектерде екі пьезометр орналасқан.
Сурет. Вентури су есептегішінің принциптік схемасы
Егер,
,
осыдан
Ағынның үздіксіздік теңдеуіне сәйкес,
Сәйкесінше,
Теңдеуінен 1-1 қиылысқан аймақта сұйықтықтың жылдамдығын анықтаймыз:
Сұйықтық ағынының орташа жылдамдығын біле отырып, мына формула арқылы сұйықтық шығынын анықтауға болады:
Достарыңызбен бөлісу: |