Дәріс 1 (2 сағат) Тақырып. Техникалық жылу динамикасы
жүктеу/скачать 196.99 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Меншікті көлем
- Теңестірілмеген процесс
- Қайтымсыз процесс
- Идеал газ және оның заңдары
| Абсолютті температура - жүйе құралатын газ молекулаларының орта кинетикалық энергиясына пропорционал шама.
Температура дене қызуының дәрежесін көрсететін шама, СИ өлшем бірлігінде Кельвин (К) өлшенеді. Меншікті көлем - зат массасының бірлігіндегі көлем. Мына формуламен анықталады:
мұндағы, V - заттың көлемі,м3 ; M - зат массасы, кг. СИ жүйесінде меншікті көлемнің өлшем бірлігі, м3/кг. Меншікті көлемге кері шама тығыздық деп аталады. Жүйенің бір тепе-теңдік күйінен басқа күйге өту процесін термодинамикалық процесс деп атайды. Тепе-теңдіктегі жылудинамикалық процесс деп оның барлық параметрлеріні өзгерісі ақырын жүретін және өзгеретін процесті айтады. Сонымен, тепе-теңдіктегі процесс жылудинамикалық жүйеде заттың өзгеруі бір күйден екінші күйге ақырын өтетін процестерді айтады. Теңестірілмеген процесс деп тепе-теңдік күйде болмайтын процесті айтады. Қайтымды процесс деп тура және кері бағытта да дене өзінің бастапқы күйіне қайтып келетін процесті айтады. Қайтымсыз процесс деп өздігінен жүргенде тек бір бағытта болатын процесті айтады. Идеал газ деп молекулалар арасындағы өзара әрекет күші жоқ,ал молекулалардың өзі көлемсіз және олар өздерін материалдық нүкте ретінде көрсететін газды айтады. Идеал газ және оның заңдары Газ (франц. gaz, грек chaos ) деген сөз молекулалары арасында өзара әсер (әрекеттестік) әрекет ету күш жоқ, ал молекулалардың өзі көлемсіз және олар өздерін материалдық нүкьелер ретінде көрсететін газдарды идеал газдар деп атайды. Жоғарыдағы анықтамалардан, идеал газ бұл модель екенін көреміз және ол жуықтап және оңайлатып (жеңілдетіліп) алынған түрі. Нақты газдарда молекулалар арасында ілініс күші бар және оның шамасы молекулалар арасы бір-бірінен қашықтаған сайын азая береді, онда заттардың молекулалары бірімен-бірі берік ұстаспайды, мүмкін болған көлемді толтыра бет-бетімен қозғала береді. Кәдімгі қысым мен температурада газ молекулаларының арасындағы орташа қашықтық, сұйықтар және қатты заттардағымен салыстырғанда шамамен 10 есе артық болады, сондықтан газдың тығыздығы әлде қайда кем. Идеал газдың тығыздығы аз болған сайын, оның дәлдігі соғұрлым жоғары. Табиғатта идеал газдың жоқтығына қарамай көптеген газдар (ауа, азот, оттегі, көміртегі тотығы, отынның жану продуктері және т.б.) бөлмелік температурада және бірнеше бар болатын қысымда идеал газ заңына бағынады. Тығыздалған (қоюланған) будың (сұйыққа немесе кристалға айналуын) жағдайындағы газдар мен сұйықтар. Мысалы, кәдімгі температурадағы және қысымдағы суды және су буын идеалдыгазға жатқызуға болмайды. Идеал газдардың заңдары тәжірибе жүзінде алынған: Бойль-Мариотт 1662 жылы, тұрақты температурада өтетін изотермалын, жылудинамикалық процесте газдың қысымының оның көлеміне көбейтіндісі тұрақты шама PV=const. Еркін жылдамдығы екі идеал газдың тұрақты температурадағы өтетін жылудинамикалық процесіндегі параметрлердің қатынасын мына кескінмен көрсетеді: немесе Бойль-Мариотт. (1) жүктеу/скачать 196.99 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|