Дәріс 15 АОЫБ мақсатына эксперттік-информациялық құруның

Тамақ өнеркәсібі. Ластану табиғаты (түрі). Негізгі тамақ өнеркәсібі салаларындағы ластану ерекшеліктері және ауа кеңістігі жағдайын жаксарту.

Радиацияға қарсы тасалары (ПРУ) - бұл адамдардың радиоактивтi заттармен иондайтын шығару, биологиялық құралдардың аэрозолдері және тамшы АОХВ жұқтырудан қорғайтын ғимараттар.

- Қарапайым таса типі – бұл саңылау, траншея, жер үйлер. Олардың тұрғызуына уақытты көп керек етпейді, бiрақ олар адамдардың ТЖ нақтылы факторларынан тиiмдi қорғай алады.

Қорғаныс ғимараттар жіктеледі:

- Тағайындау бойынша (қалалар және ауылшаруашылық жердегi тұрғынның қорғауына) жалпы тағайындауды қорғаныш имараты және арнайы тағайындаулар танып бiледi - басқару органы, хабарлау және байланыстың жүйелерiнiң орналастыруы, емдеу мекемелерi үшiн.

- Орын-орнымен орналастырылуларына қарай кiрiстiрiлген және бөлек тұрған танып бiледi.

- Уақытына қарай тұрғызулар алдын ала тұрғызылған тез тұрғызылатын болып бөлінедi.

- Тығылатын жерлер қорғайтын қасиеттер бойынша 5 класстарға жiктеледi. Тығылатын жердiң қабiлеттiлiгiн қорғайтын қасиеттер, оның қоршаушы құралымдары қиратушы толқынның қысымының нақтылы артық шамаларын шыдауға анықталады.

- Сыйымдылықтар бойынша (600 адамға дейiн) аз сыйымдылықтың тығылатын жерi, (600-2000 адам) орташа сыйымдылық және (2000iрек адам) үлкен сыйымдылықтар танып бiледi.

- тығылатын жерлер ТЖ барлық қатты әсер ететiн факторларынан сенiмдi қорғауды қамтамасыз етуi керек;

- қоршаушы құралымдар биiк температуралардан қорғауға арналған қыздыру кедергiлердi алуы қажет;

• 
  тығылатын жерлер сәйкесiнше екi тәулiктердiң кемiнденiң адамдардың оларында болуына жабдықтаған болуы керек;
  
• 
  ПРУ иондайтын шығаруды әлсiретудi есептi еселiлiктi қамтамасыз етуi керек;
  
• 
  ПРУ адамдардың оларында ұзақ болуға арналған санитарлық-техникалық құрылымдармен қамтамасыз етуi керек;
  

Өрттің алдын алу міндеттері және жалпы шаралары. Өртке қарсы узілімдер. Өндірістердің өрт және жарылыс қауіптілігі бойынша жіктелуі. Қүрылыс материалдары мен конструкцияларының жанғыштығы. Отқа төзімді-лік. Өртке қарсы бөгеттер. Ғимараттардың жарылыска төзімділігі. Жайлардан газдар мен түтіқдерді апаттық жою. Қоймалардағы қауіпсіздік шарттары. Өрт және жарылыс өндірістеріне арналған электр жабдықтары.

Медициналық қорғау құралдары ТЖ зақымдаушы факторларының әсер ету дәрежесін төмендету мен алдын-алуға (профилактика) бағытталған, бiрiншi көмектiң көрсетуiне арналған

Дәріс 16 Кейінгі жобаның экологиялық баға

Экологиялық таза технологияның аппараттары мен процестеріне жүйелі сараптаудың жалпы принциптері. Қор үнемдеуші техниканы жетілдіру мен кезенді жасалуы бойынша жүйелі схемасы. Өнеркәсіптік экология пәні, мазмүны, шешетін міндеттері. Экологиялық пәндер қүрамындағы өнеркәсіптік экологияның ролі мен орыны. Өнеркәсіптік экология курсындағы негізгі түсініктермен анықтаулар.

Биосфераның техногендік ластау көздері. Ластаудардың сипаттамалары. Химиялық және биологиялық ластаушы заттармен атмосфераның және литосфераның ластану көздері. Атмосфералық ластаушылар. Энергетикалық ластанулар. Өнеркәсіптік мекемелердегі табиғатты қорғау іс-әрекеттері

Қоршаған ортаны қорғау және табиғи қорларды үнемді пайдалану

аумағындағы мемлекеттік стандарттар жүйесі. Өнеркәсіп мекемесінің экологиялық паспорты. Экологиялық мөлшерлеу

Қоршаған орта күйін бағалаудың негізгі критерийлері; ШРК (шекті рүқсат етілген концентрациясы) (ПДК), Антропогенді әсерлерді бағалау критерийлері; ШРТ, ШРД (ПДС, ПДВ, ПДУ). Ауа кеңістігінің ластану көздері

Атмосферада зиянды заттардың концентрациясының таралуы. Тасталу көзінің аллыстауына тасталу концентрациясының тәуелділігі. Ластанудың есептік өрістері. Белсенді ластану аймағы. Бірлік көзден шығатын ШРТ - шекті рүқсат етілеті тасталу. (ПДВ). Сызықты ластану көзінің шығатын ШРТ (ПДВ). Гидросфераның ластану көздері

Өнеркәсіптік мекемелерінің сарқынды сулары. Су объектілерінің сипаттамалары.

Өнеркәсіптік мекемелердің сарқынды суларың жіктеу. Сарқынды суларды тастау тәртібі. ОБК (БПК), токсикологиялық көрсеткіші бойынша, су қойманың санитарлық тәртібі, органолептикалық көрсеткіші бойынша ШРК (ПДК).

Сарқынды суларды су қоймаға жиналта тастаған кезде көзден ластаушы заттардың концентрациясының таралуы. Сарқынды суларды қоймаға шашырата тастағанда көзден ластаушы заттардың концентрациясының таралуы. Литосфераның ластану көздері

Өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтар құрамы және жіктелуі. ҚОТҚ (ТПБО) өндеу схемалары. Қатты қалдықтарды зиянсыздандыру. Виброакустикалық ластанулар

Өнеркәсіптік шуыл: пайда болу механизмі. Мөлшерлеу және қорғану әдістері. Пайда болу көзінде шуылды төмендету.

Діріл пайда болу механизмі. Адам ағзасына әсері. Дірілден сақтану әдістері. Мөлшерлеу. Техносфера

Тау-кен өнеркәсібі мекемелерінің техногендік әсері. Минералды шикізатты ашық тәсілмен өндеудің принципиальді схемасы.

Тау-кен өңдеу өнеркәсібі мекемелерінің техногендік әсері. Кезенді, кезенді-ағысты, ағысты технология

Дәріс 17 Стратегиялық экологиялық баға және тұрақты даму

Өндірістің қор үнемдеуші техникасы. Ұнтақ материалдар араластыру техникасы. Ұнтақ материалдар компактылау техникасы. Ұнтақтәрізді және басқа да өнеркәсіптік технологиялары шығарылуларынан сүзу техникасы арқылы биосфераны қоргау.

Мүнайлы қалдықтарды өңдеу және оларды утилизациялау Әртүрлі конструкциялы пештердің технологиялық параметрларын анықтау

Центрифуга мен вакуум - фильтлерді есептеу.

Жылумен кептіру процесінде тұнбасын сипаттамаларынын анықтау

Өндірістік қалдықтарды зиянсыздандыру мен оларды көму және утилизациялау

- Пневмотранспортерлер немесе илопроводтардын лайөткізгіштердің гидравликалық есебі.

- Скрубберлерді, электр фильтрлерді, ұсақтағыштарды технологиялық параметрлерін анықтау.

1. 
   Реймерс Н.Ф. Природопользование. М.: Мысль. 1990.
   
2. 
   Плотников Н.И. Техногенные изменения гидрогеологических условий. М.:Недра, 1989.
   
3. 
   Израэль Ю.Л. Экология и контроль состояния природной среды. Л.: 1981.
   
4. 
   Уатт К. Экология и управление природными ресурсами. М.: 1971.
   
5. 
   Экологическая биотехнология. /Под ред. К.Ф.Форстера. Л.: Химия, 1990.
   
6. 
   Голуб А.А., Струкова Е.Б. Экономические методы управления природопользованием. М.: Наука, 1993.
   

9. 
   Алферова Л.А., Нечаев А.П. Защита системы водного хозяйства промышленных предприятий, комплексов и регионов. М.: СИ, 1984.
   
10. 
    Бретшнайдер Б., Курфюст И. Охрана воздушного бассейна от загрязнения. Л.: Химия, 1989.
    
11. 
    Госстандарт РК. Системы управления окружающей срёдой. Требования и руководство по применению. СТ РК ГОСТ Р ИСО 14001-2000.
    
12. 
    Госстандарт РК. Системы управления окружающей средой. Общие руководящие указания по принципам, системам и средствам обеспечения функционирования. СТ РК ГОСТ Р ИСО 14004-2000.