Дәріс №13 Балалар мен жастардың ынтасын дамытудағы тәрбие жұмыстары Мақсаты
Балалардың қоғамдық бірлестігінің типтері
жүктеу/скачать 23.83 Kb.
|
| 2. Балалардың қоғамдық бірлестігінің типтері. Бүгінгі жағдайда Қазақстан елі үшін қызмет ететін балалар мен жас жеткіншектерді тәрбиелеуде қызмет ететін ұйымдарға - олардың қоғамдық негіздегі бірлестіктері жатады. 1980 жылдардың орта шенінде пайда болып, пионер ұйымдарымен қатарласа жұмыс істеп келді. Олардың қызметі 3 бағытты қамтиды.
1. Дамытушылық қызметі. Ол тұлғаның азаматтық қалыптасуын және оның әлеуметтік шығармашылық дамуын, адамдардың қарым- қатынас жасау біліктілігін, қоғамдық және тұлғалық маңызды мақсатқа қол жеткізуін қамтамасызт етеді. 2. Бағыттаушылық қызметі. Мұнда адамгершілік, әлеуметтік, саяси және мәдени құндылық жүйесін меңгерудің бағытын қамтамасыз етуді көздейді. 3. Компенсаторлық қызметі. Бұл балалардың қажеттілігі мен қызығушылықтарын және мүмкіншіліктерін жүзеге асыру үшін жағдай тудыруды көздейді. Бүгінде балалар бірлестіктері - өзінің ұйымдастыру – құқықтық формасын (бірлестік, ұйым, қозғалыс, орталық, клуб); - көлемі мен деңгейіне (пионер одағының ұйымы, республикалық «Невада» қозғалысы (Семей қаласы), аймақ аралық клуб); - әрекеттерінің мақсаты мен мазмұнына (елжандылық, экологиялық, саяси, скауттық, пионер); Әрекет ету бағдарламасына (Атамекен, Дәстүр, Жұлдыз, Ұлан) 1991 жылы Мәскеу қаласында демократиялық тұрғыдағы ерікті қоғамдық ұйым Пионер Ұйымдарының Одағы құрылды.Оның идеологиялық бағыты – гуманистік, жалпы адамзаттық құндылықты ұстану және мақсат ету. Негізгі міндеті – өсіп келе жатқан ұрпақтың рухани жан дүниесін дамыту, жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеру мен әлеуметтік маңызды істерге тарту. Басымдық танытатын ұстанымдары (принциптері) – еріктілігі, тең құқықтылығы, өзін-өзі басқаруы, заңдылықты сақтауы, жариялығы. (Н.К.Крупская, А.С.Макаренко, В.А.Сухомлинский) 1. «Мың бала» патриоттық қозғалысының бағдарламасы 1 «Білік мектебі» Халқымыздың ерлік тарихын, жауынгерлік мектебін оқып үйренеді. Соғыс пен бейбітшілік мәселелерін зерттейді, сабақтар, конференция, семинарлар, кездесулер өткізеді. 2. Біз бейбітшілікті сақтаймыз. 3. Мен ертеңгі жауынгер. 4. Тәні саудың – жаны сау. 5. Салауат клубы. 1991 жылы ҚР балалар мен пионерлер ұйымдары үшін Ақмола облыстық пионер ұйымының авторлық ұжымдық профессоры Е.А. Димитренконың басшылығымен «Жұлдыз» бағдарламасы жасалды. Бұл бағдарлама балалар мен пионерлердің Республикалық кеңесінің Пленумінде қаралып, балалар мен пионерлердің Республикалық слетінде 1991 жылы мамыр айында қабылданды. Бұл құжатта былай жазылған: «Жұлдыз» бағдарламасы сенің жарқын өмір сүруіңе, қиындықтарды жеңуіңе, нағыз достар тауып, бақытты болуыңа көмектеседі. Ең бастысы – өз жұлдызыңның биік шыңына шығу тек өз қолыңда екенін ұмытпа. Бұл бағдарламаның 4 кезеңі көрсетілген: «Балапан» - 6 – 8 жас; «Балдырған» - 9- 11 жас; Жас ұлан – 12 – 14; Мұрагер – 15 – 18 жас. Республика мектептерінде «Атамекен», «Жұлдыз» бағдарламаларын жаңа үдемелі талаптарға сәйкес, оқу және тәрбие жұмысының жүйесінде қолдану мектеп басшылары, мұғалімдер, балалар мен пионерлер ұйымдары және ата-аналар арасындағы педагогикалық ынтымақтастықтың басты демократиялық және өзін-өзі басқару принциптеріне негізделген. Балалардың қоғамдық бірлестігігі - ең алдымен ұйымдастырушы, өзін-өзі басқарушы, балалардың сұранысын, қажеттілігін, мұқтаждарын бейнелейтін белгілі бір мақсатқа жету үшін қатысушылардың көтерген бастамалары мен қалаулары бойынша құрылған қауымдастық. Балалардың әлеуметтік бағыттағы қоғамдық бірлестігі - ашық, демократиялы, қатал «қызметтік иерархиясыз» құрылым. Құрамында 18 – ге толмаған 2/3 бөліктен аз емес азаматтары бар ұйым бірлестік деп аталады. Үлкен адамдардың жетекшілігі (міндетті түрде бірлестік мүшелері немесе оған қатысушылар) ерікті, қоғамдық сипатқа ие. Қазіргі балалар қозғалысының маңызды ерекшеліктерінің бірі – ересек жетекшілерді олардың өздерінің таңдау құқығы. Балалар бірлестігінің жетекші – көшбасшысы жасына, жынысына, ұлтына, біліміне партияға мүшелігіне қарамай, Ресей Федерациясының балалар құқықтары және заңдары декларациясының шеңберінде кез келген адам бола алады. Балалар бірлестігі мемлекеттік және жеке меншік мекемелердің қоғамдық құрылымдарының тұрғылықты жері бойынша құрыла және қызмет ете алады. Балалар бірлестіктері бір-бірінен іс-әрекеттерінің мазмұны, қызмет ету ұзақтығы, басқару формалары арқылы ерекшеленеді. Іс-әрекеттің мазмұны бойынша еңбек, өткізілетін бос уақыт, қоғамдық-саяси, діни, патриоттық, танымдық және т.б. балалар бірлестіктері болуы мүмкін. Балалардың еңбек бірлестіктері оларды еңбекке баулуды ұйымдастыру міндеттерін жүзеге асырады. Оларға жеке экономикалық мәселелерді шешу мақсатында балалардың біріккен іс-әрекеті үшін құрылған оқушылар кооперативі мысал бола алады. Бос уақыт өткізетін, қоғамдық-саяси, патриоттық және т.б. бірлестіктер балалардың қабілеттері мен бейімділіктерін дамыту мәселелерімен және қарым-қатынас жасау, өзін-өзі көрсету, өзін-өзі таныту үшін мүмкіндіктер жасау мәселесімен айналысады. Соған байланысты бұл ұжымдарға өз еріктерімен кіреді. Қызмет ету ұзақтығына қарай белгілі бір қосымша білім мектебі, мекемесі базасында балалардың тұрғылықты жеріндегі қоғамдық бірлестіктер тұрақты жұмыс істеуі мүмкін. Балалардың типтік уақытша бірлестіктеріне, балалардың жаздық орталықтары, туристік топтары және т.б. жатады. Кей мәселелерді шешу үшін көп уақытты талап етпейтін бірлестіктер де жатады (көмек акциялары, слеттерге және т.б. қатысушылар). Басқару сипатына қарай балалардың қоғамдық бірлестіктерінің ішінен формальды емес балалар бірлестігін, клубтық бірлестіктерді, балалар ұйымдарын бөліп көрсетуге болады. Мектептерде педагогтар, жетекшілер, кейде балалардың өзі, олардың ата-аналары көтереді. Бастама көтеруші педагогтар – балалар бірлестігінің ерікті кураторлары, жетекшілері, лидерлері және олардың белсенді қатысушылары. Осындай педагогтардың және белсенді оқушылардың топтары жаңа идеялардың генераторы болады. Қазіргі уақытта мектептердің тәрбие жүйесіне етене енген қоғамдық балалар құрылымдары (ұйымдар, клубтар, кеңестер, одақтар, балалар парламенттері және т.б.) құрылуда. жүктеу/скачать 23.83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|