Дәріс №6 Дәріс тақырыбы


Кластерлерді қолдану аймақтары



Pdf көрінісі
бет6/7
Дата29.08.2023
өлшемі1 Mb.
#476287
1   2   3   4   5   6   7
2022 Nanotehnologiia 7

Кластерлерді қолдану аймақтары 
Нанокластерлерді қолдануларының маңызды аймақтарының 
бірі – медицина, ең алдымен – рак ісіктерін диагностикасы.
Жартылайӛткізгіштер нанокристалдарының ерекше қасиеті – 
белгілі жиілігі бар сәулелендіруі нятижесінде қарқынды 
люминисценциясы. Ісіктер қосымша қан тамырларын ӛсіретін, ал 
осы тамырлардың жүйесі ӛте кеуекті және тармақталған 
болғандықтан, нанокристалдар негізінде оларда жинақталады және 
зақымға ұшыраған учаскілердің люминисценциясы анық кӛрінеді. 
Қатерлі ісіктердің кӛзкӛрімделудің мұндай процесі пассивті деп 
аталады.
Басқа әдіс – белсенді әдісінде антиденелер, пептидтер, 
белоктар немесе ДНК типті биологиялық молекуларымен химиялы 
байланысты 
нанокластерлері 
қолданылады. 
Бұл 
жағдайда 
нанокластерлер ісікте жинақталып, оның орналасуын анықтайды.


Әдетте Менделеев кестесіндегі 2-ші және 6-шы топтардың 
немесе 3-ші және 5-ші топтардың қосылыстары (A
II
B
VI
және A
III
B
V
жалпы формулаларымен анықталатын) қолданылады.
Кванттық нүктелердің пішінін меңгеруге және нанобіліктерін 
алуға болады.
Кластерлер ӛлшемдерін олар ӛсуі кезінде, мысалы 
температура ӛзгеру немесе ӛсу уақыты есебінде, меңгеруге 
болады.
Магнит ӛрісінің қосылуы актив нанокластердердің қатты 
қызуына және олармен байланысқан рак клеткаларының сау 
клеткаларына зиянсыз опат болуына әкеледі.


Парфюмерияда және медицинада күміс және алтын 
нанобӛлшектерінің қолданылуы қызығушылық тудырады. Оның 
себебі – массивті үлгілерде осы асыл металдардың химиялық 
инерттігінің болуы және тірі организмдегі зат алмасуында олардың 
қатысуының ерекшеліктері.
Ӛсімдіктерде 
(жоңышқа, 
бидай, 
сұлы), 
кейбір 
микроскопиялық уақ саңырауқұлақтар және бактериялар, сыртқы 
ортадан 
алтын 
немесе 
күміс 
тұздарын 
сорып 
алып, 
нанокластерлер түрінде жинақтайды. Алғаш кӛргенде ақ, бұл 
нанобӛлшектердің бірігуіне, жабысуына ұмтылуға үйлеспейтін 
сияқты. Бірақта, тірі организмде олар жеке жағдайларда болады. 
Әртүрлі биоматериалдарда организмнің реакциясы бӛлшектер 
ӛлшемдеріне немесе массивті беттіктің бұдырмақтылығына 
тәуелді екендігі кӛрсетілді.
Макроскопиялық үлгі организмге бейтарап болып кӛрінеді, 
ал микро- және нанобӛлшектер рак ісіктерінің пайда болуына 
әкеледі.


Ғасырлар бойы алтын мен күміс ауруларды емдеуге және 
сақтандыруға қолданылды. Үндістанда 3 мың жыл бұрын 
алтынқұрамды май және ӛсімдік экстрактардан жасалынған 
эссенциялары пайдаланды. Ежелгі Грекияда алтын ұнтақ пен 
сарымсақ қоспасымен тұмауратуды емдеді. Күміс ыдысы мен 
құралдары 
ішек 
ауыруларынан 
дәстүрлі 
қорғау 
ретінде 
қарастырылды. XX ғасырда коллоидты алтын ісіп қызару 
процесілері кӛбісінің емдеуге қолданылады.
Цинк 
тотығының 
нанокластерлері 
жиіліктердің 
кең 
аймағында 
(радиожиіліктерден 
ультракүлгінге 
дейін) 
электрмагниттік сәулеленуді жұту бірегей қасиетіне ие. Оларды 
күн кӛзінен қорғайтын кремдер, кӛзілдіріктерде және «елеусіз» 
қабаттарды жасауға қолдануға болады.


Нанотомарлармен қапталған лотос жапырағы ӛздігінен 
тазартылатын әйнекті жасауға үлгі болуы мүмкін: су тамшылары 
осындай «нанобӛрткендерден» үлкен болады және әйнекте 
жайылмай, оған жұқпай олардың бетінде жата береді. Әйнек 
мӛлдір болып кӛрінеді. Мұндай қаптаманы микроқондырғыларда 
үйкелісті азайту үшін қолданылуы мүмкін.
Нанокластерлер пішіні үлгілері: а) сұйық галлийдің тамшылары мен метан 
газының ағыны қатысуымен кремний беттігінде ӛсірілген наноқұрылым;
б) нақты ӛсімдік 


«Наногүлдер» 
Кейбір 
нанокластерлердің 
пішіні 
гүлдерге, 
ағаштарға, 
бүршіктерге ұқсайды (суреттер). Бұл ӛлі және тірі табиғаттағы ӛздік 
ұйымдасу процестерінің бірлігін дәлелдейді.
Нанокластерлер мен материалдар негізінде әртүрлі физикалық, 
химиялық және физикалы-химиялық әдістер қолданылады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет