Біз әртүрлі радиустағы шеңберлік орбиталардың арасындағы ( ) компаланар емес ауысу мәселесін қарастырамыз. Мұндай маневр келесі схемаларға сәйкес кемінде екі импульспен орындалуы мүмкін (3-сурет):
3-сурет. Орбита жазықтығы өзгеретін екі импульстік маневр.
бірінші импульс көмегімен бірінші орбитадағы (радиусы болған) жылдамдық өтпелі орбитаның перигей жылдамдығына дейін артады және қозғалыс
жазықтығы -ге бұрылады. Өтпелі траектория соңғы орбитаның жазықтығына орналасады. Екінші импульстің көмегімен (ол өтпелі орбитаның апогейінде беріледі) жылдамдық екінші шеңберік орбита (радиусы болған) жылдамдығына дейін
жеткізіледі;
бірінші импульс көмегімен бірінші орбитадағы (радиусы болған) жылдамдық өтпелі орбитаның перигей жылдамдығына дейін артады және ауысу бастапқы орбита жазықтығында жүреді. Траекторияның апогейінде екінші импульстің
көмегімен жылдамдық екінші шеңберік орбита (радиусы болған) жылдамдығына дейін жеткізіледі және қозғалыс жазықтығы -ге бұрылады;
бірінші импульс көмегімен бірінші орбитадағы (радиусы болған) жылдамдық өтпелі орбитаның перигей жылдамдығына дейін артады және қозғалыс жазықтығы -ге бұрылады ( ). Ауысу белгілі бір аралық жазықтықта өтеді.
Екінші импульстің көмегімен қозғалыс жазықтығы шамаға бұрылады және жылдамдық екінші шеңберік орбита (радиусы болған) жылдамдығына дейін жеткізіледі.
Бірінші тәсіл ең ұтымсыз, өйткені жазықтықтың бұрылуы өте үлкен жылдамдықта жүреді. Үшінші тәсілдің дербес жағдайында ( i1=0) екінші әдісті қамтиды. Сондықтан ол әдіс сипатттамалы жылдамдық жағынан екінші әдістен жаман емес.
-ге қатысты үшінші тәсілдегі маневр кезіндегі импульс жылдамдығын
анықтаймыз:
, (2)
мұндағы
Егер (2) өрнекте Δi1=0 қойсақ, онда екінші тәсіл үшін импульс жылдамдығын табуға болады.
шаманы минимизациялайтын оңтайлы шаманы анықтау үшін шартынан келесі теңдеуді аламыз:
. (3)
(3) теңдеуі сандық әдіспен шешіледі. мәнін тұрақты етіп алып, қажетті сипаттамалық жылдамдық ең аз болатын бұрышты табуға болады, яғни бұрышты екі рет өзгертетін әдіс бұрышты бір рет өзгертетін әдіспен салыстырылады.
Геостационарлық ғарыштық аппарат өз орбитасына компланарлық маневр
көмегімен шығарылуы үшін старт нүктесі міндетті түрде Жер экваторында болуы тиіс. Әйтпесе кеңістік маневрі қажет болады және орбита жазықтығының өзгерісі старт нүктесінің географиялық ендігінен аз болуы мүмкін емес. Сондықтан Байқоңыр
космодромынан ұшырылатын ғарыштық аппараттардың көлбеулігі (i) 51,5°-тан аз
болмайды. Ал АҚШ-тың Кеннеди атындағы космодромнан ұшырылған ғарыштық аппараттардың минимал көлбеулігі 28,5°. Сондықтан, АҚШ-тағы космодромнан ұшыру кезінде маневр үшін қажетті сипаттамалық жылдамдық Байқоңыр космодромынан шамамен 600 м/с-ке аз.
Достарыңызбен бөлісу: |