Ионды каналдардың циторецепторлары. Na+,К+,Са2+ және Сl- иондары үшін жарғақтың өткізгіштігін жоғарылатып, сол арқылы жасушалық жауапты қамтамассыз етеді. Иондық каналдар рецепторларының мысалдары:
Жасушаның деполяризациясын және қызметінің қозуын болдыратын рецепторлар- Н- холинорецепторлар, глутамин және аспарагин қышқылдарының рецепторлары (Na+,К+ және Са2+ иондары үшін өткізгіштікті көбейтеді);
G- ақуыздарымен қосарланған циторецепторлар дегеніміз- интегралды жарғақты ақуыздар тобы, оларға тән екіншілік құрылыс, жасушадан тыс N- соңы және ішкі жасушалық С- соңы, 7- трансмембраналы домендер. Олар 3 сыртқы жасушалық және 3 ішкі жасушалық ілмекпен байланысқан. Циторецепторлардың ақуыз тізбегінде цистеиннің қалдықтары бар және олар дисульфидті көпіршелер құрады. Сыртқы жасушалық ілмектер лигондаларды тануға және байланыстыруға жауапты. Жарғақтың ішіне орналасқан G- ақуыздары ГТФ энергиясын қолдана отырып, сыртқы жасуша реттеуші доменнен эффекторлы жүйеге информацияны жібереді. Эффекторлық жүйеде аденилатциклаза, А2, С және Д фосфолипазалары ионды каналдардың ақуыздары, тасымалдаушы ақуыздар бар. Рецепторлар қозғанда ішкі жасушалық биологиялық белсенді заттар- екіншілік мессенджерлер түзіледі. Аденилат- циклаза АТФ-ты екіншілік мессенджер ЦАМФ-ке айналдырады. Рецепторлар аденилатциклазаны белсендіреді немесе тежейді.
Белсендіру рецепторлары:
β-адренорецепторлар;
дофаминнің Д1,5 рецепторлары;
серотиннің 5-НТ4,6,7 рецепторлары;
гистаминнің Н2 рецепторлары;
Аденозиннің А2 рецепторлары;
Вазопрессиннің V2 рецепторлары.
Тежеуіш рецепторлары:
α2- адренорецепторлар;
Дофаминнің Д2- рецепторлары;
Серотониннің Ѕ-НТ1 рецепторлары;
М2,4- холинорецепторлары;
Аденозиннің А1- рецепторлары;
Опионды рецепторлар.
Достарыңызбен бөлісу: |
