nº3. n-ар қатынас
Анықтама: жиынының кез-келген ішкі жиынының n–ар қатынас деп аталады.
(R-n-ар қатынас)
Егер болса, онда ол жиынды А деп белгілеп, бір жиында берілген n–ар қатынас аламыз.
(R – n-ар қатынас А жиынында)
n натурал қатынасының аралығы немесе орын саны деп аталады.
Егер n=1 болса, онда қатынас унар деп аталады. А жиынында унар қатынасы берілді деген сөз. Сол ар жиынының кез-келген ішкі элементі берілген деген сөз.
Егер n=2 болса, онда оны бинар деп атайды.
Егер n=3 болса, онда қатынасты тернар қатынас д.а.
Қатынастардың ішінде біздің көбірек оқитынымыз бинар қатынастар.
nº4. Бинар қатынастардың берілу әдістері
Бинар қатынастар жиындар болғандықтан, оларды жиындардың берілуі тәрізді сөзбен, барлық элементтерін көрсету арқылы, элементтерінің характеристикалық қасиетін көрсету арқылы беруге болады.
Мысалы: 1) Адамның «құрдас» болу қатынасы;
2)Цифрлар жиынында бинар қатынасы барлық элементтерін көрсету арқылы көрсетіліп тұр.
3).Цифрлар жиынында бинар қатынас элементтерінің характеристикасы .
Бұдан басқа бір жиында берілген бинарлық қатынасты граф түрінде беруге болады.
Анықтама: Граф деп, төбелері деп аталатын нүктелерден, қабырғалары деп аталатын бағытталған (кейде бағытталмаған) кесінділерден тұратын фигураны айтамыз.
Нүктелері ретінде жиынның элементтері кескінделеді. Егер БҚ бинарлық қатынас болса, онда А нүктесінен В нүктесіне стрелка бар:
Егер БҚ және БҚ болса, а,в–ның арасы бағытталмай қосылады.
Егер БҚ болса, онда а нүктесінен шығып, қайтадан сол а нүктесінен келетін белгілі-бір бағыттағы тұзақ (петля) салынады.
Әрине бұл әдіс берілген жиын шекті жиын болғанда қолайлы.
Мысалы:
Екі жиынның арасындағы бинар қатынасты граф түріне ұқсас стрелкаларды қолданып, былайынша да беру қолданылады.
Мысалы:
Достарыңызбен бөлісу: |