Дәріс сабақтарының конспектілері 1,2 ДӘріс негізгі жағдайлар. Таным мен шығармашылықтың методологиялық ғылыми негіздері
жүктеу/скачать 0.7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 15,16 ДӘРІС Кездейсоқ қателіктерді өлшеудегі бағалау әдістері.
| Бақылау сұрақтары
Метрология ғылымы сипаттамасын келтір Заңнамалық метрологияның сипаттамасын келтір Фундаменталдық және тәжірибелік метрологияның сипаттамасын келтір Өлшеудің негізгі түрлері және әдістері келтір 15,16 ДӘРІС Кездейсоқ қателіктерді өлшеудегі бағалау әдістері. Өлшеудің минималдық санын анықтау. Зерттеулер нәтижелерін сызбалық өңдеу. Эмпирикалық формуланың таңдау әдісі. Кездейсоқ қателіктер анализі кездейсоқ қателер теориясына негізделеді, белгілі кепілді есептеулер өлшеулі шамаларға және бағалау мүмкіндіктеріне жағдай жасайды. Көп қайталанатын өлшеулерде кездейсоқ қателіктер бірдей шамаларда кездеседі, ол кездейсоқ қателіктер теориясының негізін құрайды; бірақ әртүрлі белгіден, біріңғай белгілер жиі кездеседі; кішіге қарағанда, үлкен қателіктер аз кездеседі (көлем өскен сайын ықтималдылық кішірейеді); шексіз үлкен өлшеулер барысында өлшенетін шынайы өлшенетін шама барлық өлшеулердің орта арифметикалық мәніне тең. Ал сол немесе басқа кездейсоқ қате өлшеу шамалары қалыпты таралу заңымен өрнектеледі. Өлшеулер жиынтығын бас және таңдаулы деп бөледі. Бас жиынтық деп көптеген мүмкін болатын өлшемдерді Хі немесе мүмкін болатын қателік Δ Хі қарастырады. Таңдаулы өлшем уақытында n саны шектеулі және әрбір белгілі жағдайда қатаң анықталады. Егер n>30 болса, онда орта санға берілген жинақы өлшеуі Х/толық жақындайды оның шынайы белгісіне айналады. Кездейсоқ қателер теориясы анық және кепілді өлшеулерді бағалауға мүмкіндік береді, минималдық сандық өлшеулер анықтауға қажетті (берілген) анық және сенімді өлшеулерді көрсетеді. Сонымен қатар, кездейсоқ қателер пайда болған қажетті күрделі қателер қатарын және шынайы алынған нәтижелерді анықтауға мүмкіндік береді. Сенімділік ықтималдылық көмегімен интервалды бағалау. Үлкен бағалау және қалыпты бөлшектеу заңы жалпы бағалау сипаттамасын өлшеу дисперсиясы –D және вариация коэффиценті - kВ болып табылады: n D= σ2 = Σ (Хі – Х/)2/ (n - 1); і=1 kВ = σ / Х/ Дисперсия өлшеулердің біртектілігін сипаттайды. D жоғары болған сайын, өлшеулерде шашыраңқылық байқалады. Вариация коэффиценті өзгерістік ауытқуларды сипаттайды, егер kВ жоғары болса орта белгілердің біртекті өзгерістері үлкен өлшеулер болады. kВ шышыраңқылықты бағалайды. Сенімділік интервал белгілері Хі, шынайы белгіге ХД берілген ықтималдылықпен түйіседі. Сенімділік ықтималдылығы (шындықпен) өлшеулері шынайы белгілер өлшеулерінің мәні интервалдың түсініктемесін береді, яғни a≤ XД ≤b аймағында болады. Осы көрсеткіш пайызбен немесе бірліктің бөлігімен анықталады. Сенімді ықтималдылық - РД мына теңдеумен өрнектеледі: мұнда φ(t) – Лапластың интегралды функциясы, мына көрсеткішпен анықталады: Бұл функцияның аргументі σ орта квадраттық ауытқу қатынасына μ тең, яғни жүктеу/скачать 0.7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|