Дәріс сабақтарының конспектілері 1,2 ДӘріс негізгі жағдайлар. Таным мен шығармашылықтың методологиялық ғылыми негіздері
жүктеу/скачать 0.7 Mb.
|
| t =μ/σ
мұнда t - кепілділік коэффиценті; μ =b -X/; μ = - (а-Х/ ) Егер түсініктемелі ықтималдық РД белгілі көрсеткіштер негізінде берілсе (көп жағдайда ол 0,90; 0,95; 0,9973 тең ), анық өлшеулер (түсініктемелі интервал 2μ) мына қатынас негізінде белгіленеді РД = φ(μ/σ) Жарты түсініктемелі интервал тең болады: μ =σ arg φ (рД) = a∙ t мұнда arg φ (pД) Лапластың аргумент функциясы, мұнда n<30, ол Стьюдент функциясы. Сенімділік арақашықтық негізгі өлшеудің дәлдігін сипаттаса, ал ықтималдылық- шынайылық сенімділік өлшеудің дәлдігін сипаттайды. (1-РД) түсініктемелі ықтималдық мәнін мәнділік деңгейі деп аталады. Мұнан шығатыны, қалыпты таралу заңында сенімділік арақашықтығынан артық кателік, ПИ өлшеуінен бір рет кездеседі, мұнда ПИ = РД/ (1 - РД) немесе ПИ өлшеуінен бір өлшеуді алып тастауға тура келеді. Өлшеудің минималдық санын анықтау. Берілген дәлдікпен және сенімділікпен тәжірибе жүргізгенде экспериментатор алынған нәтижесіне сенімді болуы үшін, өлшеуді қанша мәрте қайталайтынын білуі керек. Осыған байланысты бірінші кезекте тұратын міндет, статикалық әдістерді қолданып, аз өлшеу санын бағалау, бірақ берілген жағдай үшін өлшеулер саны жеткілікті болуы тиіс. Минималды көлемді таңдаулар мына есепке алып келеді (өлшеу сандары) Nmin берілген мәндерде сенімділік интервалында 2μ және сенімділік ықтималдығымен өрнектеледі. Өлшеулер жүргізгенде оның дәлдігін білу қажет: Δ = σ 0 /Х / мұнда σ 0 орта квадраттық ауытқудың орта арифметикалық белгісі – σ, ол мынаған тең σ0= σ / √n7 Көп жағдайда σ0 белгісін орташа қате деп атайды. Қате өлшеулердің сенімділік арақашықтығы Δ -ны, ауытқу қатынасын μ өлшеген сияқты анықтайды μ = t σ0 t көмегімен өлшеу қателігінің сенімділік ықтималдығы “Лапластың интегралдық функциясы” кестесінен оңай анықталады. Зерттеулерде көп жағдайда берілген Δ тура және сенімділік ықтималдылық өлшеулері минималды сандық өлшеулермен анықталады, кепілді қажеттілік белгісі Δ және = рД Nmin=σ2 i2/σ20=KB2∙t2/∆2 Мұнда N min = n аламыз, кВ вариация коэффиценті (өзгеру), %; Δ - тура өлшеулер, % N min анықтауда мына кезекпен есептеулер жүргізіледі: 1) жұмыс көлеміне байланысты 20-50-ге дейін алдын-ала эксперимент 2) орта квадраттық ауытқу σ есептелінеді; 3) қойылған тәжірибелерге байланысты қажетті дәл өлшеулер анықталынады, ол қондырғының дәлдігінен аспауы керек; 4) нормаланған ауытқулар анықталады, (әдістің туралығына байланысты) мәндері әдетте беріледі; 5) формуламен Nmin анықтайды және тәжірибе процесі ары қарай өлшеу санынан Nmin кем болмауы қажет. Өлшеу бағасы көмегімен σ және σ0 келтірілген n>30 әдіспен анықталынады. Түсініктеме интервалдың шекарасын табуда кішкене белгілер қолданылады. Бұл әдісті ағылшын математигі В.С. Госсит (лақап аты Стюдент) 1908 жылы ұсынған. Стюденттің қисық бөлшектенуі n→∞ (практикада n >20) ауысады. Есепті басқа жолмен де қоюға болады. Белгілі өлшеулер n кіші терімділікте қажетті сенімділік шынайылық жағдайда, қателіктер орта белгілісі шектен шықпау керек ±μ. жүктеу/скачать 0.7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|