Дәріс сабақтарының конспектілері 1,2 ДӘріс негізгі жағдайлар. Таным мен шығармашылықтың методологиялық ғылыми негіздері


Эмпирикалық формуланы таңдау әдістері



бет41/58
Дата19.05.2022
өлшемі0.7 Mb.
#457259
түріСабақ
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   58
Эмпирикалық формуланы таңдау әдістері. y1, y2, …, yn функциясының әр мәніне x1, x2, …, xn аргументінің анықталған мәні сәйкес келгенде, статистикалық қатардың екі мәндері экспериментальдық зерттеу үрдісінде алынады.
Экспериментальдық мәннің негізінде функцияның алгебралық көрінісін аламыз:

y=f(x),

Олар эмпирикалық формула деп аталынады. Мұндай формулалар x1- xn аргументінің өлшенген мәні арқылы таңдалынады және олар жоғары бағалылығына қарағанда, эксперимент қорытындысымен сәйкес келеді.
Көп жағдайда эмпирикалық формулаларды таңдау керек болады. Егер аналитикалық көрінісі қиын болған жағдайда, үлкен есептеулерді қажет етеді, ЭЕМ үшін бағдарламаларды құру немесе аналитикалық көрініске ие емес, онда қысқартылған жобалы эмпирикалық формуланы қолдану тиімді.
Эмпирикалық формулалар аргументтің өзгерісі мәнінде экспериментальдық мәнмен дәл сәйкес келу керек және олар мүмкіндігінше қарапайым болу керек. Сол жағдайда, эмпирикалық формулалар аналитикалық формуланың жобалы көрінісі болып табылады. Аналитикалық көріністің нақты ауысымын, қарапайым түрде- аппроксимация деп атайды, ал функциясын- аппроксимациялаушы деп атайды.
Эмпирикалық формуланы таңдау үрдісі екі сатыдан тұрады:
1 саты. Өлшеудің мәндері тікбұрышты координата торына апарылады, одан экспериментальдық нүктелер тегіс қисыққа қосылады және формуланың түрі бағдарлап таңдалынады.
2 саты. Формуланың параметрлері шығарылады, олар қабылданған формулаға жақсы жағынан сәйкес келеді. Эмпирикалық формуланы таңдауда ең қарапайым түрінен басталады. Мысалы, көп көріністі өлшеу қорытындылары және эмпирикалық теңдіктің қарапайым типін аппроксимициялау үрдісі
y=a+bx

мұнда, a, b- қарапайым коэффициенттер. Сондықтан графикалық материалдарды талдауда сызықты функцияны қолдануға ұмтылу мүмкіндігін қарау керек. Ол үшін теңестіру әдісі қолданылады, ол экспериментальдық нүктелер бойынша тұрғызылған сызықты, яғни сызықты функцияны көрсетеді.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   58




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет