Механикалық цехтің жұмысын ұйымдастыру және цехтің экономикалық көрсеткіштері

4.1. МЕХАНИКАЛЫҚ ЦЕХТІҢ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ.

Децентрализациялық үлгі бойынша кәсіпорынның барлық электржабдықтарының эксплуатациясымен ремонт жұмыстары электрцехімен жүргізіледі.

Эксплуатацияның орталықтандырылған үлгісі бойынша, ағымдағы (шағын) кәсіпорынның электржабдықтарының орташа жөндеу жұмыстары осы жабдықтар орнатылған өндірістік цехтерде жүзеге асырылады. Электрцех мұнымен жалпы зауыттың электржабдықтарына толығымен қызмет көрсетеді, ал өндірістік цехтер үшін, электрқұрылғыларының капиталды жөндеу жұмыстарын жүргізеді, олардың монтаждау жұмыстарын іске асырып, олардың бөлшектерін дайындап шығарады.

Аралас үлгіде басқарудың орталықсыздандырылған және орталықтандырылған үлгілерінің элементтері сәйкес келеді.

Орташа көлемдегі өндірістік цехтердің электрқызметінің штатын цех энергетик шебері басқарады. Оның қол астында кезекші электриктер (эксплуатациялық персонал) және жөндеу жұмыстары бойынша электрмонтерлері (ремонттық персонал) бар.

Цехтің электротехникалық қызметінің эксплуатациялық персоналдар қатарына күнделікті осы цехтің электрқұрылғыларына жөндеу жұмыстарын жүргізіп жүрген электрмонтерлер кіреді. Олардың міндеттеріне келесілер кіреді: күнделікті тексеру, тазалау, ақаулықтарды жөндеу, ауыстырып қосу жұмыстарын іске асыру.

Ремонттық персоналдар қатарына осы цехтің электрқұрылғыларының

ағымдағы, орта және күрделі емес орта жөндеу жұмыстарын жүргізетін барлық жұмысшылары жатқызылады.[21,25]

Зиянды цехтерде 36 сағат. Едәуір қауіпті өндірістік орындарда 30 сағат.

Осы нормаға сәйкес кезектік кестесін құруда еңбек нормасын есептеуде, жұмысшылар санымен еңбек ақының зейнетақы қорын анықтайды.

Ол үшін цехтің жұмыс уақыты мен еңбек шартына сәйкес жылдағы демалыс күндерін білу қажет.

Жұмыс уақытының бюджеті бір орта есептен шығарылатын өтелуші жұмысшымен қабылданған жұмыс режимімен жұмыс күнінің ұзақтығына байланысты болады.

1 жұмысшының орташа есептен шығаруының жұмыс уақытының балансы келтірілген.

Штаттық саннан есептен шығарылудан ауыстыру коэффициенті:

Онда: Т_т – күндердегі табельді (номиналды) уақыт қоры;

Т_м – жұмыс уақытының максималды мүмкіндігі (эффектілі); [20]
Кесте 7.

Жұмыс уақытын ұйымдастыру кестесі.

ААЖЖ деп қадағалау мен электрқұрылғыларды жөндеуге бағытталған белгіленген мерзімде жүзеге асырылатын және ақаулардың алдын – алатын, ерте тозуды және құрылғыны сақтап эксплуатациялық сапаны сақтайтын жұмыс жүйесін айтамыз.

ААЖЖ жүйесі жалпы жөндеу жұмыстары мен қатар жүргізілетін электрқұрылғылардың жөндеу жұмыстары мен кезекті қызмет көрсетуді анықтайды. Кезекшілік қызмет көрсетуге арнайы электржөндеушілер бөлінеді.

Кезекшілік қызмет көрсету электрлік және басқа да энергетикалық құрылғылардың сыртқы қарауын көздейді. Оған цех желісіндегі басқа да кіші ақауларды жөндеу жұмыстары да кіреді.

Жұмыстың бұл түрі цехтің электромонтер жұмысшыларымен жүргізіледі.

Орташа жөндеу жұмысы. Оның есебінде агрегаттық бөлшекті құрастыру жұмыстары мен түйіндердің жеке жөндеу жұмыстары, ескірген бөлшектерді қайта жөндеп ауыстыру жұмыстары жүргізіледі.

Шыдамдылыққа тексеріп жүргізіледі.

Күрделі жөндеу жұмысы – мәселен, электрқозғағыштың жөндеу жұмысы (аудару, қозғағыштың ток өткізгіш бөлшектерінің ауыстырылуы мен изоляциясы, подшипниктер заливкасы және т.б.) арнайы құрылғылармен стендтер болуымен электрцехінің арнайы шеберханасында жүргізілу қажет.[24]


Алдын – ала жөндеу жұмыстарының негізгі нормативтік системасы.
- Электрқұрылғының жоғарғы деңгейде жұмыс жасауы мен жоспарланбаған қалдықтардың минималды көлемін қамтамасыз ету;

- Жөндеу жұмыстарының циклін ұзарту, яғни кезекті күрделі жөндеу жұмыстарының аралығындағы уақыт;

- Электрқұрылғыларын жөндеу жұмыстарынан табылуын қысқарту;

- Жөндеу жұмыстарының жоғарғы сапасын арттырып, жөндеу жұмыстарына жұмсалатын шығындарды минимумға дейін қысқарту;

- Қажетті техникалық резервті материалдар мен электрқұрылғылардың запастағы бөлшектерін минималды көлемде пайдалану;

Күрделі және орташа жөндеу жұмыстарының орындалуы құрылғының белгіленген нормадан тұрып қалу есебінен жүргізіледі. Кіші жөндеу жұмыстары құрылғы жұмысында үздіксіз жүргізіледі.

Жалпы зауыттың электрқұрылғыларының және цехтегі ААЖЖ – ның ұйымдастырылуымен кәсіпорынның бас энергетиктер бөлімі айналысады.

Бас энергетиктер бөлімі цехтік энергетиктердің қатысуымен жыл сайын әр цех бойынша жеке-жеке электрқұрылғыларының жөндеу жұмыстарының жылдық жоспарын бүкіл кәсіпорынның жалпы жоспарын құрады. Істегі электрқұрылғыларының ремонттық жұмыстарға жоспар құрудың негізгі себебі жөндеудің мерзімділігі, жөндеуаралық уақыттың ұзақтығы, жөндеу жұмыстарына жұмсалатын уақыт нормативтері, инвентарлық тізім, соңғы жүргізілген жөндеу жұмыстарының мерзімі жатады. Құрылғының әрбір бірлігіне жұмсалған шығындардың берілгендері әрбір жабдықтың бірлігінің іс қағазында болуы тиіс, яғни инвентарлық карточкада. ААЖЖ кестесін құруда келесілерді ескеру қажет:

- ААЖЖ кестесі әрбір құрылғының бірлігіне жеке-жеке құрылады немесе типтік жабдық бойынша шағын топқа жасалынады. Мұнымен, электрқұрылғының жұмысының тоқтатылуы алдын ала белгіленіп, технологиялық құрылғының жөндеу жұмыстарының мерзімімен келісіледі;

- Әр ай сайын жөндеу жұмыстарына жұмсалатын еңбек шығындарын мүмкіндігінше теңдей бөлу қажет;

- соңғы және кезекті ремонт жүргізу уақыттарын 1 ай бұрын есептеу керек;

Жылдық жоспарға шағын, орта және капиталды ремонтты кіргізеді.

Цехтік және жалпы зауыттық электрқұрылғыларының жөндеу

жұмыстарының жылдық жоспары арнайы үлгіде құрылып, зауыттың бас энергетик шебері мен цех энергетиктері қол қояды. Кәсіпорынның бас инженерімен бекітіледі. ААЖЖ кестесі бойынша түзілген жұмыс жоспары келесідей кезекпен жүргізіледі:

Кестенің 1 бағанасына ААЖЖ кестесіне енгізілетін құрылғылардың реттік сандары жазылады.

2 бағанаға құрылғыны сәйкес инвентарлық нөмірімен жазады.

3 бағанаға құрылғының толық аты мен қысқаша мінездемесі жазылады.

4 бағанаға біртипті жабдықтардың саны көрсетіледі.

5 бағанаға жөндеу күрделілігінің дәрежесін жазады. Ол анықтамалық әдебиеттен алынады.

6 – 8 бағаналарға режимге және жөндеуаралық уақытқа сәйкес жөндеу жұмысының түрі жазылады.

9 – 20 бағаналарын жөндеуаралық уақыттың ұзақтылығының құрылымына сәйкес қашан және қандай жөндеу жұмысының капиталды – (К), орташа – (О), шағын – (Ш) түрі жүргізілгенін жазады.

Қорытындысында жөндеу түрлерінің сандық көрсеткіштерінде

көрсетілген өндіріске жұмсалған еңбек шығындары жазылады. Еңбек шығындарын анықтау үшін, бір ремонттық бірлікке сағат бойынша жөндеуге жұмсалған уақыт нормасымен 4 және 5 бағаналардың берілгендерін көбейту қажет.[27]

Пайдаланатын және жөндеу жұмыстарын атқаратын жұмысшылардың санының есептемесі.

ААЖЖ жүйесінің негізгі нормативтеріне келесілер жатқызылады:

Жөндеу жұмыстарының циклі:

Жөндеуаралық цикл:

Жөндеуаралық көру (тексеру):

Жөндеу циклының құрылымы:

Жөндеу күрделілігінің бірлігі;

Жөндеу жұмыстарының еңбектілік көлемі;

П_к= Т_ц / Р_к К= 1 (4.2)

Жөндеуаралық циклда орташа жөндеулер саны жөндеуаралық циклды кезекті орташа жөндеу жұмыстарының жөндеуаралық ұзақтыққа бөлу арқылы капиталды жөндеулер санын алып тастаумен анықталады:

П_с= (Т_р.ц. / Р_с) - П_{к (4.3)}

Жөндеу күрделілігінің бірлігінің еңбек көлемділігі электротехникалық құрылғы үшін келтірілген. [23]

Жөндеу жұмыстарының сағат саныдары.

Жөндеу есебінен құрылғының тұрып қалу нормасы.Машиналардың жөндеуде тұрып қалу ұзақтығы жөндеулік топтың технологиясы мен еңбек көлемділігіне, жөндеулік бригаданың біліктілігіне және жөндеу жүргізілетін ұйымдастыру – техникалық шарттарына байланысты болады.

Жөндеу есебінен электротехникалық құрылғының бір жөндеулік

бірлікке жұмсалатын тәуліктер бойында тұрып қалу нормасының ұзақтығы.[22]

Жұмыс бригадаларының ауысым көлемі.

Жөндеу жұмыстарын жүргізетін бригаданың жұмыс ауысымдарының көлемі
I ауысым	II ауысым	III ауысым
0,125	0,07	0,05
0,625	0,24	0,26
1	0,54	0,41