Дипломдық жұмыс «Кәсіптік білім беру үрдісінде оқытудың белсенді және интербелсенді әдістерін қолдану әдістемесі»

21 
 
3 Әдістемелік бөлім 
 
3.1 Кәсіптік білім беру үрдісінде интербелсенді сабақтың 
құрылымы және ерекшелігі 
Интербелсенді технологияларды қолдану сабақ құрылымына белгілі
талаптар қояды. Сабақтардың құрылымы 5 элементтен тұрады: 
- мотивация 
- тақырыпты және күтілетін оқу нәтижелерін жариялау, ұсыну; 
- қажетті ақпаратты ұсыну; 
- интербелсенді жаттығу- сабақтың орталық бөлігі; 
- қорытынды жасау, сабақ нәтижелерін бағалау. 
а) Бұл кезеңнің мақсаты- оқушылардың назарын мәселеге аудару және 
талқыланатын тақырыпқа қызығушылық туғызу. 
Мотивация оқушыларға басқа пәнді, олардың алдында басқа мұғалім 
және мүлдем басқа тапсырманы меңгере бастайтынын сезінуге мүмкіндік 
беретін өзіндік психологиялық үзіліс болып табылады. 
Осылайша, оқыту субъектісі танымның тиімді процесіне бейімделуі, 
оған жеке мүдделілігі болуы тиіс, ол қазір не және не істеу керектігін түсінуі 
тиіс. Осы екі тірек тудырмай, оқу уәждері мен оқу іс- әрекетінің 
мотивациясы тиімді таным бола алмайды. 
Мотивация сабақ тақырыбымен нақты байланысты болуы тиіс, ол 
оқушыларды психологиялық тұрғыдан оны қабылдауға бейімдейді, оларды 
белгілі бір мәселелерді шешуге бейімдейді. 
Сабақтың бұл элементтері 5% артық уақыт алады (≈10 минут). 
ә) Оқушылардың өз іс-әрекетінің мазмұнын түсінуін қамтамасыз ету. 
Оқушылардың табысты оқуына ықпал ету үшін интербелсенді сабақ 
нәтижелерін қалыптастыру келесі талаптарға сәйкес болуы тиіс: мұғалім 
емес, оқушылардың сабақтарындағы қызмет нәтижелерін көрсету және 
келесі түрде тұжырымдалуы тиіс: "осы сабақтан кейін оқушылар …” 
сабақтан кейін күтілетін оқу жетістіктерінің деңгейін нақты көрсетуі, 
нәтижелер тиісті етістіктердің көмегімен тұжырымдалуы тиіс. 
Білімдер: түсіндіру, анықтау, сипаттау, салыстыру, ажырату. 
Іскерліктер / дағдылар: идеяны дәлелдеу, өз бағасын беру, талдау. 
Қарым- қатынас: өз көзқарасын қалыптастыру және білдіру. 
Оқытудың интербелсенді моделінде оқыту технологиясын құру 
дидактикалық мақсатын айқындамай мүмкін емес. Алайда, интербелсенді 
модельде барлық оқушылар қызметке тартылған жағдайда ғана нәтижелерге 
қол жеткізуге болады: 
- Оқушылармен бірге оқу нәтижелеріне жылжуды бастау үшін 
интербелсенді сабақтың осы бөлігінде; 
- сабақ тақырыбын атаңыз немесе оқушылардан оны оқу сұраңыз; 
- шырша тақырыптың атауы жаңа сөздерді немесе проблемалық 
сұрақтарды қамтиды, оларға оқушылардың назарын аудару; 
- оқушылардан күтілетін нәтижелерді жариялау сұраңыз; 

22 
- оқушыларға сабақ соңында күтілетін нәтижелерге қаншалықты қол 
жеткізгеніңізді, олардың жетістіктерін балмен қалай бағалайтыныңызды еске 
салу керек. 
б) Сабақтың осы кезеңінің мақсаты – оқушыларға практикалық 
тапсырмаларды орындау үшін жеткілікті ақпарат беру. Сабақта уақытты 
үнемдеу үшін және сабақтың ең жоғары әсеріне жету үшін мұғалім оған тағы 
да назар аудара алады.
в) Мақсаты – оқу материалын меңгеру, сабақ нәтижесіне жету. 
Интербелсенді жаттығуды өткізудің келесі реттілігі мен регламенті 
міндетті болып табылады. 
Нұсқаулық: жаттығудың мақсаты, ереже, іс- қимыл реттілігі, 
тапсырмаларды орындау уақыты, бәрін түсінікті деп сұрайды (2-3 минут). 
біріктіру және рөлдерді бөлу (1-2 минут). 
Мұғалім ұйымдастырушы, көмекші, жетекші ретінде әрекет ететін 
тапсырманы орындау, оқушыларға өз бетінше жұмыс істеуге және 
ынтымақтастықта оқуға барынша мүмкіндік беруге тырысу (5-15 минут)) 
Жаттығуды орындау нәтижелерін таныстыру (3-15 минут)). 
Оқушылардың нәтижелерін рефлексия, алынған нәтижелерді түсіну, 
арнайы ұжымдық талқылау арқылы қол жеткізіледі (5-15 минут). 
Рефлексия сабақта интербелсенді оқытудың ең маңызды компоненті 
болып табылады. Ол оқушыларға: 
- Олар не үйренгенін түсіну; 
- Қажеттілігін ескеру қажет; 
- Оқу материалын түсіну мен меңгерудің өзіндік деңгейін бағалау және 
оны одан әрі меңгерудің нақты қадамдарын нақты жоспарлау; 
- Өзінің қабылдауын оймен, көзқараспен, басқалардың сезімдерімен 
салыстыру, белгілі бір позицияларды түзету; 
- Оқушыларды нақты өмірде рефлексия жасауға үйретудің тұрақты 
элементі ретінде, өз іс- әрекеттерін сезіне отырып және әрі қарай қадамдарды 
болжай отырып; 
- Мұғалім оқушылардың оқуға деген реакциясын көру және қажетті 
түзетулер енгізу. 
Рефлексия ең маңызды интербелсенді жаттығулардан кейін, сабақтан 
кейін, оқытудың белгілі бір кезеңін аяқтағаннан кейін қолданылады. 
Белгілі жаттығулардан кейін рефлексия технологиясы, сабақ 
фрагменттері. 
Ауызша талқылау сұрақтар бойынша жүргізілуі мүмкін: 
- бұл жаттығуды қандай мақсатпен өткіздік? 
- сіз қандай ойлар тудырды? 
- қандай сезім? 
- неге сіз жеке үйрендік? 
- алдағы уақытта не үйренгіңіз келеді? 
г) Қорытынды интербелсенді сабақтың өте маңызды бөлігі болып 
табылады. Дәл осы жерде жасалғанның мазмұны анықталады:
- меңгерілуі тиіс білімдермен сызықша жасалады; 

23 
- белгілі және болашақта не қажет болатыны арасында байланыс 
орнатылады. 
Сабақтың қорытынды кезеңінің функциялары: 
- атқарылған жұмыстың мазмұнын анықтау; 
- күтілетін нәтижелерді нақты нәтижелермен салыстыру; 
- неге бәрі осылай өтті, басқаша емес, талдау; 
- қорытынды жасау; 
- бекіту немесе түзету; 
- талқылау үшін жаңа тақырыптарды белгілеу; 
- арасында байланыс орнатуға, яғни меңгеру керек, нені үйрену керек; 
- одан әрі іс-қимыл жоспарын құру. 
Сабақтың қорытынды кезеңінің сатылары (сатылары) : 
- фактілерді анықтау (не болды); 
- себептерді талдау (неге бұл болды); 
- іс-әрекеттерді жоспарлау (әрі қарай не істеу керек?). 
Қорытынды кезеңді өткізу технологиясы 
Бірінші сатысы: 
- ашық сұрақтарды пайдаланыңыз: қалай, неге, не? 
- сезім білдіру; 
- түсіндірмелердің бағалау сипатында емес, сипаттамалық сипатты 
талап етіңіз; 
- сөйлесіңіз, және ол емес, бұл болуы мүмкін жасалған. 
Екінші сатысы: 
- себептері туралы сұраңыз: неге, қалай, кім? 
- жауапты мұқият тыңдаңыз (неге бұл жоқ? егер не болар еді?) 
- балама теорияларды іздеңіз: мұндай мүмкіндік бар ма? 
- басқа мысалдарды таңдаңыз. Мұндай нәрсе қашан және қайда болды. 
- тәуелсіз сарапшылардың пікірін келтіріңіз. 
Үшінші сатысы: 
- Оқушылар алдағы іс-әрекеттер туралы өз мойнына алуға қол 
жеткізіңіз. 
- Бағалау стратегиясын таңдау 
- Бағалаудың мақсаты мен таңдалған өлшемдеріне байланысты 
бағалаудың әртүрлі стратегияларын (әдістерін, тәсілдерін) таңдауға болады. 
Сіз артықшылық бере аласыз: 
- көрсеткіштер тізімін жасау; 
- осы мәселе бойынша өз пікірін баяндай отырып, шағын очерк (пікір), 
эссе жазуға тапсырма беру. 
Рөлдік ойынды бағалау кезінде мұғалім: 
- оқушылардың ойынға жеке қатысу сапасын бағалау; 
- " иә " немесе " жоқ " ; 
- оқушылардан эссе үйіне жазуды сұраңыз, онда не болып 
жатқандығына қатысты өз көзқарасын білдіру және оны дәлелдеу керек; 
- өз ойларын таныстыру дағдыларын бағалау; 
- Бағалау стратегиясын таңдау; 

24 
- Бағалаудың мақсаты мен таңдалған өлшемдеріне байланысты 
бағалаудың әртүрлі стратегияларын (әдістерін, тәсілдерін ) таңдауға болады.
Сіз артықшылық бере аласыз: 
- көрсеткіштер тізімін жасау; 
- осы мәселе бойынша өз пікірін баяндай отырып, шағын очерк (пікір), 
эссе жазуға тапсырма беру. 

жүктеу/скачать 2.29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: