Диссертация Илмий раҳбар : доц. М. Қодиров

Мустақиллигамиз шарофати билан сўнгги йилларда Рсспубликамизда ўтмиш ижодларининг ижодини ўрганиш, миллий қадриятларни тиклашга катта эътибор қаратилмокда. Бу халқимизнинг ижтимоий - иқтисодий, тарихий, маданий ва илмий адабиётини чуқур ўрганиш ва кенг тарғиб қилиш учун қулай имкониятлар яратилганлигидандир. Шўролар даврида якка мафкура ҳокимлигининг ўта ҳушёрлиги оқибатида асарлари тадқиқ этилмаган ижодкорлар ҳаёти ва ижоди ўрганила бошланди. Айнан шундай шахслардан бири ўзидан қимматли маънавий мерос қолдирган, тасаввуф таълимоти ривожига самарали ҳисса қўшган мутасаввифлардан ватандошимиз Абдухолиқ Ғиждувонийдир.

2003 йилда Президентимиз ташаббуслари билан, Ғиждувон шаҳрида Абдухолиқ Ғиждувонийнинг 900 йиллик юбилейлари кенг миқёсда нишонланди. Ғиждувон шаҳридаги Хўжаи Жаҳон мақбаралари ҳамда унинг ёнида 1433 йилда Мирзо Улуғбек томонидан бунёд этилган Улуғбек мадрасаси ансамбли таъмирланиб янги ҳолатга келтирилди. Мирзо Улуғбекнинг Хўжа Абдухолиқ Ғиждувоний мақбаралари олдида мадраса қурдириб, мақбараларини таъмирлаши ҳам бу шайхнинг ўша пайтдаёқ қанчалик шуҳрат қозонганлигидан дарак беради.

Маълумки, IX - XII асрлардан бошлаб исломнинг қонун -қоидаларига асосланган, ўта мураккаб диний фалсафа бўлмиш тасаввуф таълимоти ғоявии жиҳатдан шаклланди ҳамда Яқин ва Ўрта Шарқ ҳудудларига кенг ёйилди. Бу йўналиш диний исломий дунёқараш асосида фан, маданият ривожи имкониятини кенгайтириши билан уларнинг ютуқларидан фойдаланиш йўлларини ҳам бойитди. Тасаввуф зиёлилар орасида тез тарқалди ва аҳоли орасида муайян тасаввурларнинг туғилишига олиб келди.

Марказий Осиёда тасаввуфнинг кубровия, яссавия, хўжагон -нақшбандия йуналишлари вужудга келди ва аҳолининг турли табақалари орасига кириб борди. Тасаввуф, хусусан, хўжагон вакиллари Марказий Осиёда Темур ва темурийлар, кейинроқ Ҳиндистондаги Бобурийлар давлатида катта эътибор қозонди. Тасаввуф тарихи, унинг турли ўлкаларда намоён бўлиши, мазмун - моҳияти, тамойиллари, шакл -шамойиллари, йўл - йўриқлари, фалсафа, адабиёт, маънавиятга бевосита таьсири каби масалаларга кўплаб тадқиқотлар бағишланган. Бизнинг ушбу тадқиқотимиз ҳам уларнинг давомидир.

Хўжагонлар тариқатининг, жумладан Абдухолиқ Ғиждувоний тасаввуфий қарашларининг асли моҳияти одамларнинг салбий сифатлардан қугилиб, маънавий - руҳий камолотга эришиш - ҳақиқий инсонийликни, илоҳий ҳақиқатни топишдан иборатдир.

Давлатимизнинг ижтимоий ваэифаларида келажаги буюк давлатни соғлом мафкурали, маънавий баркамол авлод барпо эта олишини назарда тутиб, комил инсонни тарбиялаш борасидаги ишларни истиқболда ҳам давлат сиёсати даражасида кўчайтириб бориш ва умумхалқ ҳаракатига айлантириш муҳимдир.

Маънавий вазифаларда ота - боболаримиз динининг гуманистик моҳиятини кенг жамоатчиликка тушунтириш борасидаги ишларни давом этириш лозим. Бу дин халқимизнинг минг йиллик тарихи, бугунги маънавий ҳаётимизнинг ҳам асосидир.

1. 
   Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. Т.:2009й
   
2. 
   К а р и м о в И.А. Маънавий юксалиш йўлида. Тарих, маърифат, маънавият, Тошкент, «Ўзбекистон», 1998й, 480 бет.
   
3. 
   Каримов И.А. “Ўзбекистон ХХI аср бўсағасида.Хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари” Т.Ўзбекистон.1997й
   
4. 
   Каримов И.А.Баркамол авлод орзуси Т.:2000й
   
5. 
   К а р и м о в И.А. Янгича фикрлаш – давр талаби. Тошкент, Ўзбекистон, 1997й, 148 бет.
   
6. 
   К а р и м о в И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. 3-жилд. Тошкент, Ўзбекистон, 1996й, 248-бет.
   
7. 
   К а р и м о в И.А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ. Тошкент, Ўзбекистон, 1998й, 98 бет.
   
8. 
   Каримов И.А. Ўзбекистоннинг сиёий-ижтимоий ва иқтисодий истиқболининг асосий тамойиллари.Т.:1995. Т. 3
   

1. 
   Абдухолиқ Ғиждувоний. Васиятнома, Инв. №3844.
   
2. 
   Хўжа Абдухолиқ Ғиждувоний. Васиятнома. Т.: F. Ғулом ном. ад.ва санъат нашр. 1993. Б, 3-15.
   
3. 
   Абдухолиқ Ғиждувоний. Маслак ал-орифин. Инв, №135
   
   1. 
      1211/1897.
      
4. 
   Абдухолиқ Ғиждувоний. Мақсад ас-соликин. Инв. №2080
   
5. 
   Абдухолиқ Ғиждувоний. Одоби тариқат. //Хўжаи Жаҳон-Хожа
   Абдухолиқ Ғиждувоний/ Нашрга тайёловчи таржимон ва изоҳ муаллифлари Маҳмудхон Махдум Хасанхон ўғли, Гулбаҳор Музаффар кизи. –Т_, Наврўз1994.
   
6. 
   Абдухолиқ Ғиждувоний. Васиятнома / РКП ИВ. УЧ ССР, ИНВ № З544
   
7. 
   Абдухолиқ Ғиждувоний, Мақсад ас-соликин //. ФАШИ, Бухоро, Инв, № 2010;
   
8. 
   Таниш Б. Абдуллонома,- Т.: 1966, -142 б;
   
9. 
   А. Сафий. "Рашахот" - Б, 18-20
   
10. 
    Иззат Султон. Баҳоуддин Накшбанд абадияти. Т. , "Фан"; І994 - Б. 34.
    
11. 
    Болтаев М. Н. Хўжа Абдухолиқ Ғиждувоний -инсондўст ҳаким, рифъат шайх Бухоро - 1996 й
    
12. 
    Тримингем. Суфийские ордены в исламе. М- , "Наука" 1989 С. 61
    
13. 
    "Мақомоти Хожа Юсуф Хамадонийдан Хожеи Жахон-Хожа Абдухолиқ Ғиждувоний китобида. М. Ҳасаний. Т. > Наврўз. 1994
    
14. 
    Баҳоуддин Нақшбанд абадияти. Т.:1994.-Б. 65
    
15. 
    Хайруллаев М. М. Ўрта Осиёда илк уйғониш даври маданияти. -Т\: Фан, 1994. - 80 б.
    
16. 
    Ғуломхон Ғафуров. Шарқ жавоҳирлари / Бадиалар. Тошкент Маънавият. 2000. Б. 67-71
    

1. 
   Сафарова Н. Хўжагон таълимотининг диний-тасаввуфий қарашлари. Номзодлик диссертацияси автореферати. Т.:2006
   

1. 
   Маънавият ва маърифат жамоатчилик маркази фаолиятини янада такомиллаштириш ва самарадорлигани ошириш тўғрисида: Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони, 1996 йил 9 сентябрь. // Халқ сўзи.- 1996. - 10 сентябрь.
   
2. 
   Ислом Каримов. Оллоҳ қалбимизда, юрагимизда. Президент И. Каримовннинг “Туркнстон пресс” ахборот агентлиги мухбирининг саволларига жавоблари // Халқ сўзи, 1999 й. 16 март
   
3. 
   Ҳаққул Иброҳим. Ақлли қул// Тафаккур - 1997 - № 1 - Б. 42-47
   
4. 
   Ҳаққул Иброҳим. Руҳи ҳур, ирфони ҳур// Тафаккур-1997-2-Б.50-58.
   
5. 
   Суфийлик нима ва суфийлар ким?/ Форсчадан Асом Маҳкам таржимаси. // Саодат -1992. -№10. -Б, 16;
   
6. 
   Фитрат. Аҳмад Яссавий. //Санъат. - 1991- 8- Б. 21