Екінші әдісте салынған инвестицияға байланысты инвестициядан қайтарым мөлшерін пайыздық ставкамен салыстыру немесе сол сияқты басқадай белгілерімен экономикалық мақсатқа сәйкес анықталады.
Инвестицияның қайтарым мөлшері төмендегі формула бойынша анықталады. Келесі жағдайға көңіл аудару керек: егер Қмөл >r, онда кәсіпорынға инвестицияны салу – тиімді, егер де Қмөл мөл =r –онда екі жақты жағдайда тең болады.
К мөл = таза табыс – ұсыныс баға * 100 %
ұсыныс баға
4 Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау. Құрылыстағы уақыт факторы
Инвестициялаудың тиімділігін есептеу әдістерінде төменгі мәселелерді білу қажет :
• өтеу мерзімін ;
• жай табыс мөлшерін;
• компаундинг ( кеңейту) көлемін;
• дисконттеуді (алдағы табысты қазіргі таза бағаға қатынасын белгілеу әдісі).
Өтеу мерзімі – жобаланған пайданың толтыру мезгілі деуге болады.
Сонымен , таза пайда дегеніміз – табыстан, төлемдерден, одан қоса шығындардан пайыздар мен амортизацияны алып тастағаннан кейінгі сома.
Мысалы: 120,0 мың теңге инвестиция салынса, одан жылына 40,0 мың теңге түседі делік. 120:40 =3 жылда өзін-өзі өтейтін көрінеді.
Жай табыс мөлшері деп пайданың негізгі инвестициялық пайдаланған толық жай жылдардағы шығын қатынасын айтамыз.
Компаундинг ( кеңейту) деп базалық бүгінгі табысты келешек тапсырылған мезгілге есептеп келтіру әдісін айтамыз.
Мысалы: 10,0 мың теңге 10% өсімге салынады. Жылына 10% - 5 жыл мерзімге , 5 жылдан кейін ол 16105 теңге болады ( 10,000 теңгені бес рет 1,1 – ге көбейту керек: 10,000*1,1*1,1*1,1*1,1*1,1= 10000* 1,611= 16105 теңге.
Дисконттеу – бұл компаундингке кері үрдіс. Мұндай келешектегі табысты бүгінгі мезгілдегі сомаға келтіру.
Дисконттеу құралының әдістері – бұл әдістің бірнеше түрлері бар. Мұның бәріжұмсалған ақша қаражатының , келешектегі бағасы қазіргіден азаятынын сипаттайды.
Келешектегі дисконттелген құнның күрделі пайызын мына төмендегі формуламен шығарамыз:
Р = S
(1+%)n
мұнда S – n – жылының соңындағы алынған көлемі ;
P – дисконттік құн ;
% - пайыздық құн ;
n – жы саны ;
(1+%)n - дисконттеу құнының факторы.
Мысалы : егер біз бүгін инвестицияға 100,0 мың теңгені жылына 10 % ставкада жұмсасақ, онда бір жылдан кейін 100,0 мың теңгеге (100 %+10%) немесе, сол сияқты 100000 теңге (1+0,1)=110000 теңгеге өседі. Екі жылдан кейін : 100000 теңге * (1+0,1)* (1+0,1)= 121000 теңге т.с.с. әрі қарай жыл сайын қосылады. Ол инвестицияны қайтару мерзіміне тікелей байланысты болып келеді.
Бұл үрдісті келесі мезгілдегі қосылатын табыстардың пайыздық қосындыларын келесі формуламен есептеуге болады:
Бк=Ққ •(1+r)n
Мұнда, Бĸ- дисконттеу коэффициенті немесе, болашақ ақша сомасы, болашақ құн;
Ққ – бастапқы ( қазіргі ағымдағы ) құн;
R – пайыз ставкасы немесе табыс мөлшері;
N – табысты қосып есептеудегі жыл саны.
Келешектегі ақша сомасын және пайыз ставканы (біздің мысалда 10%), қазіргі ақша сомасының құнын төмендегі формуланы қолдана отырып, бұрынғы айтқаннан осы қорытынды шығады:
Бк 121000
К к = = =100000 теңге
(1+p ) n (1+0,1)2
Лекция 4 Құрылыстағы баға қалыптастыру және сметалық іс.
Достарыңызбен бөлісу: |