ІІ. ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ
2.1. Процестің материалдық балансы
Дигидратты тәсілмен экстракциялық фосфор қышқылын өндіру схемасы
Ca5F(PO)4
H2SO4
H2Oкіру
Экстракция + фильтрация
H2Oбулану
HF
CaSO4·2H2O
Араластыру ертіндісі
Негізгі фильтрация
Айналымдық қышқыл
H2Oбулану
Екінші фильтрат
Бірінші фильтрация
Екінші фильтрация
Үшінші фильтрация
H2Oкіру
Гипс
Материалдық балансты құру кезінде жасалған ағаттықтар:
- экстракторда судың булануы есепке алынбайды;
- вакуум-буландырғышта судың булануы есепке алынбайды;
- карусельді фильтр секциясы бойынша сүзу мен жуу кезіндегі судың булануы есепке алынбайды.
Бастапқы реагенттер мен реакция өнімдерінің мөлшері:
Ca5F(PO4)3+5H2SO4+10H2O = 5(CaSO4·2H2O)+3H3PO4+HF
A + 5B + 10C = 5P + 3R + S
Стехиометриялық қатынас жүйесінен анықтаймыз:
Экстрактордың жұмыс уақытының тиімді жылдық қорын қабылдап Тэф=6770с, сағаттық өнімділікті анықтаймыз:
М(Р2О5) = 142 кг/кмоль, Р2О5 бойынша 17725 = 124,8 кмоль/с.
Экстракция кезіндегі Р2О5 шығару коэффициентін және сүзу кезіндегі Р2О5 жуу коэффициентін есепке алып реакцияға түсетін апатит мөлшері:
Реакцияға түсетін апатит массасын анықтаймыз:
Реакторға түсетін қоспасыз таза апатиттің Ca5F(PO4)3 мөлшері:
nA,o = 72704/0,99 = 73438,4 кг/ч =145,7 кмоль/с,
мұндағы М(Ca5F(PO4)3) = 504 кг/кмоль.
Реактордан шығатын Ca5F(PO4)3 мөлшері:
nA,f = nA,o(1 – XA) = 145,7 (1 – 0,99) = 1,46 кмоль/с,
ΔnA = nA,o - nA,f = 145,7 – 1,46 = 144,2 кмоль/с.
H2SO4 мөлшері:
ΔnВ = 5 ΔnA = 5·144,2 = 721 кмоль/c.
Күкірт қышқылының артығын есепке алғанда:
ΔnA,о = 5·145,7 =728,5 кмоль/с, а ΔnВ,f =728,5 – 721 =7,5 кмоль/с.
H2O мөлшері:
ΔnС = 10 ΔnА = 10·144,2 = 1442 кмоль/с.
CaSO4·2H2O мөлшері:
ΔnР = 5 ΔnА = 5·144,2 = 721 кмоль/с.
H3PO4 мөлшері:
ΔnR = 3 ΔnА = 3·144,2 = 432,6 кмоль/с.
HF мөлшері:
ΔnS = ΔnА = 144,2 кмоль/с.
Жеке компоненттер бойынша құрылған экстракция процесінің материалдық балансы
Компоненттер
|
Кіріс
|
Шығыс
|
Кг/с
|
Кмоль/с
|
Кг/с
|
Кмоль/с
|
Ca5F(PO4)3
Қоспалар
H2SO4
H2O
CaSO4·2H2O
H3PO4
HF
Барлығы
|
73438,4
742
71393
25956
0
0
0
171529,4
|
145,7
0
728,5
1442
0
0
0
2316,2
|
756
742
735
0
124012
42394,8
2884
171524,8
|
1,5
0
7,5
0
721
432,6
144,2
1306,76
|
Р2О5 апатитте құрамы бойынша қоспалар: 25% масс және СаО 41% масс.
Шолақтау кен орны
Fe2O3 – 2,5; Al2O3 – 1,2; CO2 – 4,6; Н.о – 12; ∑=20,3%
Апатитті концентратты экстрациялық фосфор қышқылын өндірісінің материалдық балансы
Құрамында 41(масс.%) СаО апатитті ыдырату үшін 70684,4 кг/с күкірт қышқылы моногидраты шығындалады.
Араластыру ертіндісімен араластыру үшін реакторға кірерде 71393 кг/с концентрациялық қышқыл беріледі.
Экстракция кезінде бөлінген фтордың мөлшері:
SiF4 қайта есептегенде (М(SiF4) = 104 кг/кмоль):
Экстракция кезінде ертіндіге ауысатын Р2О5 мөлшері:
Экстракция кезіндегі Р2О5 жоғалымдар:
Түзілетін фосфор қышқылының мөлшері 28,0 мас.% Р2О5:
Қышқылдағы су құрамы:
Сүзуге түсетін қойыртпақ мөлшері; С : Қ = 2,6 : 1; гипсті саны 1,6:
Оның құрамында:
қатты фаза
сұйық фаза
оның ішінде Р2О5
Қойыртпақ мөлшері:
циркуляциялаушы
экстракциялық
Экстракциялық қойыртпағының сұйық фазасындағы Р2О5 мөлшері:
оның ішінде апатитті концентраттан және араластыру ертіндісінен
Түзілген қойыртпақ құрамында Р2О5:
Циркуляциялаушы қойыртпақпен реакторға түсетін Р2О5 мөлшері:
Эстракцияға келіп түседі:
қойыртпақ шығынмен
оның ішінде қатты фаза
Экстракция процесінің материалдық балансы (судың булануын есепке алмағанда)
Компонент
|
Кіріс , кг/с
|
Компонент
|
Шығыс, кг/с
|
Апатитті концентрат
Күкірт қышқылы ертіндісі
Араластыру ертіндісі
Циркуляция қойыртпағы
Барлығы
|
142786
210645,44
2136454,2
|
Фтор
Сүзуге келіп түсетін қойыртпақ
Циркуляциялаушы
Барлығы
|
387
2136454,2
|
Экстракциялық қойыртпақты сүзудің материалдық балансы
Негізгі фильтрация
Кіріс: гипстік саны Gг=1,6 кезінде және С : Қ =2,6 : 1 сүзуге келіп түсетін қойыртпақ мөлшері:
Өнімдік фосфор қышқылының шығымы:
Араластыру ертіндісінің мөлшері:
427213,44 – (74169 +142786 – 387) = 210645,44.
Бірінші сүзуден кейінгі фосфогипс мөлшері:
оның ішінде гипс 1 кг/с,
сұйық фаза = 105236 кг/с.
Айналымдық фосфор қышқылының мөлшері Gоб.к:
Экстракциялық қойыртпақты сүзу схемасы
1
қойыртпақ
фосфогипс
-ші зона
Өнімдік қышқыл
Айналымдық қышқыл
А раластыру ертіндісі = айналымдық қышқыл + фильтрат
2-ші зона
3 -ші зона
4 -ші зона
2.2. Аппараттардың жылулық балансы
Суммарлы жылулар енгізілетін жылулармен анықталады: апатитпен (Qап), күкірт қышқылымен (Qск), араластыру ертіндісімен (Qр,р), және де реакция жылуымен (Qр) және экстракторда күкірт қышқылын аралыстыру (Qразб), Бұдан басқа, түсетін ауа (Qвозд) және циркуляциялаушы қойыртпақ (Qц,п),
Сонда: Qприх=Qап+Qск+Qр,р+Qр+Qразб+Qвозд+Qц,п
Осы жылуларды анықтаймыз:
Qап=36700*0,783*17,6=505755кДж=505мДж
Qск=59800*2,470*40=5908747кДж=5908,7мДж
Qр,р=145200*3,036*55=24245496кДж=24245,5МДж
Фосфорлы қышқылды араластыру ертіндісінің меншікті жылу сиымдылығы:
С=4,234-0,02968*40,3=30,36кДж/кг*К
Күкірт қышқылының апатит концентрациясымен өзара әрекеттесу реакциясының жылу эффектісі
CaF(PO4)3+5H2SO4+10H2O=5CaSO4*2H2O+3HP3PO4+HF+q
q=(5*2022,6+3*1278,2+269,6)-6828,7+5*839,5+10*286,4)=
=14217,2-13890,2=327кДж/кмоль
Мұнда реакцияланатын заттың түзілу жылуы мен түзілген реакция өнімдерінің жылулық мәндері бірдей, кДж/кмоль:
CaSO4*2H2O
|
2022,6
|
CaF(PO4)3
|
6828,7
|
H3PO4
|
1278,2
|
H2SO4
|
839,5
|
HF
|
269,6
|
H2O
|
286,4
|
Одан,
Qр=
Экстракторда 56%-ті H2SO4 араластыру жылуы келесі формуламен анықтаймыз: Qразб=Gkq/98 =(33500*20976,9)/98 =717065кДж =710,7МДж
Мұндағы: Gk – экстракторға түсетін күкірт қышқылының сағаттық мөлшері, кг
Күкірт қышқылымен араластырудың меншікті жылуын келесі формуламен анықтаймыз:
n1 = (44*98)/(18*56) = 4,28кмоль Н2О / кмоль H2SO4
n2 анықтау үшін экстракторда араластырған соң күкіртқышқылының концентрациясын білу қажет, Бұл концентрация 1000кг апатитті концентратқа құрылған материалдық баланс мәліметтері бойынша анықтайды,
Сонда,
Сонда:
Экстракторға түсетін ауа енгізіледі:
Qвозд=5000*1,004*1,29*20+ =320275кДж
Вакуум-буландырғыштан циркуляциялаушы қойыртпақпен экстракторға түсетін жылу жалпы жылу кірісі мен шығысы арасында айырма бар,
Сонда экстракторға кіретін жалпы жылу
Qприх =55755+5908747+24245496+21701627+7170675+320275+Qц,п,
Жылу шығысы
Жылу суммасында ілесіп кететін жылулар: сүзуге кеткен қойыртпақ (Qп), экстрактордан шығатын газ (Qг), суыту үшін экстрактордан вакуум-буландырғышқа түсетін циркляциялаушы қойыртпақ (Qц,п) жылу жоғалымы (Qпот),
690С кезінде экстрактордан сүзуге қойыртпақпен кететін жылу мынаған тең:
Qп=235000СП*69
Қойыртпақтың сұйық фазасы фосфорлы қышқылдың ертіндісінен, ал қатты фаза гипстен тұрады:
Сонда,
Qп=23500*3,188*69=51693420кДж=51693,4МДж
Экстрактордан шығатын газдың жылуы
Qг=5000*1,04*1,29*40+
Вакуум-буландырғышқа циркуляциялаушы қойыртпақпен кететін жылу мынаны құрайды:
Жылу жоғалымы практикалық мәліметтер бойынша 1,8%-ті құрайды, яғни 6533,9МДж,
Экстрактордан шыққан жалпы жылу
Qрасх=51693,4+897,0+310405,6+6533,9=369529,9МДж/сағат
Жалпы шығынды біліп, экстракторға түсетін циркуляциялаушы қойыртпақпен енгізілетін жылуды анықтаймыз, ол мынаған тең:
Кіріс
|
МДж/сағ
|
Шығыс
|
Мдж/сағ
|
Апатитті концентратпен
|
505,8
|
Сүзуге түсетін қойыртпақпен
|
51693,4
|
56%-ті Н2SО4
|
5908,7
|
Экстраткордан шығатын газбен
|
897,0
|
Апатитті ыдырату реакциясының жылуы
|
21701,6
|
Экстрактордан шығатын циркуляциялаушы қойыртпақпен
|
310405,6
|
56%-ті Н2SО4 араластыру жылуы
|
7170,7
|
Жылу жоғалымы
|
6533,9
|
Кіретін ауамен
|
320,3
|
|
|
Циркуляциялаушы қойыртпақпен
|
309677,3
|
|
|
Барлығы
|
369529,9
|
Барлығы
|
369529,9
|
Достарыңызбен бөлісу: |