Doi org/ 10. 51452/kazatu. 2024. 1(120). 1602 Әож 630*161. 4: 633. 34 (045) майбұршақТЫҢ шығу тегі әРТҮрлі сорттарының суықҚА
жүктеу/скачать 0.51 Mb. Pdf көрінісі
|
| Материалдар мен әдістер
Зерттеу 2023 жылы С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің «Егіншілік және өсімдік шаруашылығы» кафедрасының базасында жүргізілді. Зерттеу нысандары ретінде майбұршақтың шығу тегі әртүрлі коллекциясынан Қытай селек- циясынан - 22 дана, Ресей селекциясының сорттарынан - 9 дана және отандық селекцияның сорт- тарынан - 50 дана пайдаланылды. Майбұршақтың шетелдік және отандық 81 үлгіден құралған коллекциясына суыққа төзімділікке және сезімталдыққа зертханалық скрининг жүргізілді. Скринингтен өткізу үшін жұмыстарда Schuab S. R. P. және т.. ұсынған әдістеме қолданылды [21]. Тұқымдағы зиянды микрофлораны жою үшін ең алдымен 50 дана мөлшеріндегі тұқым үлгілерін 95 % спиртке 5-10 минутқа батырылғаннан кейін, үш рет тазартылған сумен жу- ылды. Тұқымдарды сүзгі қағаздан жасалған роликте көктету әдісі қолданылды. Өлшемі 16-100 см болатын полиэтилен пленкасының жолағына бірдей мөлшердегі сүзгі қағазы қойылып, ылғалдандырылды. Бастапқы сызық бойымен жолақтың жоғарғы шетінен 5 см қашықтықта 50 тұқым ораналастырылды және үстінен ылғалданған сүзгі қағазбен жабылды. Содан кейін дай- ын болған орамның жоғарғы қабатын ұстап тұрып, төменгі ұшымен 2-2,5 см қабаты бар су ыдысына орналастырылды. Бақылау нұсқалары термостатта 25±1 ºС температурада өніп шықты, ал тәжірибе нұсқалары 5 күн ішінде 10±1 ºС төмен оң температурамен әсер етілді, содан кейін термостатқа ауыстырылып және төрт күн бойы бақылаумен бірге өніп шықты. Өну кезеңінде қағаздың температурасы мен ылғалдылығы бақыланып отырды. Суыққа төзімділік скринингі HL-250 «POZIS» зертханалық тоңазытқышында жүргізілді. 9-шы күні зерттелген майбұршақ сорттарының суыққа төзімділігі мен сезімталдығы бағаланды. Суыққа төзімділік тұқымның өну дәрежесі (GP, %), өну жылдамдығы (SE) [22], өну жылдамдығы индексі (SEI) [23] және өну жылдамдығы коэффициенті (SEC) [24] бойынша келесі формулаларды қолдана отырып анықталды: (1) мұндағы, G-өнген тұқымдардың саны, ал 50-тұқымдардың жалпы саны. (2) SE-өскіннің өну жылдамдығы (күн); G - әр есепте байқалатын пайда болған егін көгінің саны; N - әр санаудағы күндердің саны (3) SEI-өну жылдамдығының индексі; G және N- өну жылдамдығының формуласында көрсетілгендей (4) 79 ВЕСТНИК НАУКИ КАЗАХСКОГО АГРОТЕХНИЧЕСКОГО ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОГО УНИВЕРСИТЕТА ИМЕНИ С.СЕЙФУЛЛИНА № 1 (120) 2024 ISSN 2710-3757, ISSN 2079-939Х, СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫЕ НАУКИ жүктеу/скачать 0.51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|