Е. Ш. ДҮсіпов, Т. Е. Уразымбетов

150
§ 10. Сотта сөз сөлеудің
композициялы-қисындық
құрылысы 
Ұқсастық - дәлел, түсіндірмені немесе сөйлемді немесе оның 
себептерінің белгілі салыстырмалы тәрізденулерден тұрады. 
Мысал - айғақпен сөйлем немесе оның себебінің қызмет ететін 
деректерді анықтайтын дәлелі. 
Соттағы 
сөз 
сөйлеудің 
композициясы.
Сотта 
сөз 
сөйлеудің 
композициялық мәні болуы 
керек. Сотта, негізгі бөлімінде 
барлық істерді толығымен қарайды. Қисындық ойлау, негізгі бөлімде 
мәтін болып істе қаралады, сараптамамен баға дәлелденгенше. Көп 
жағдайларда негізгі бөліміндегі айтқандар, шешеннің (оратордың) 
сөзімен бір іс басқа іспен қисындық ойлау арқылы сөз сөйлейді.
Негізгі сөйлемде қорғаушы, сотталушы адам өлтірді.
1) оның бір ойлағаны болды.
2) оны өзі істеген жоқ, басқа біреу арқылы істеді ме жоқ па?
3) мұнда кісі өлтіруші, оның мүлкіне қол жеткізгісі келіп, 
өлтіруді ойлады
4) бұл іс бойынша дәлелді қарастыра келіп, қорғаушы 
сотталушының жазасын жеңілдетеді.
Француз сот риторика тарихында сотта сөз сөйлегенде Ше`д, эст 
Анжа Ронсвераның ісі бойынша негізгі бөлімде оның бұл істі 
істелгенін сөйлем бойынша:
1) Бұл жазылған хат сотталушының атына емес.
2) Мария Морельді зорламаған.
3) Мария Морель есі ауғандықпен ауырады.
4) Мария Морель хатты өзі жазған дегенді дәлелдеген.
Қорғаушы И.М.Кисенишский Г.Р.Гаджиеваның ісі бойынша 
кінәлаушы валюталық тәртіпті бұзып (сауда орнынан маржан сатып 
алды, бірақ берілмеген құқықпен сауда-саттық арқылы тас пен металл 
алған), ең басты сөзді қорғаушы валютаның шешімі бойынша сауда-
саттықты маржан алқасын тапсыру арқылы жасатқан және келесі 
сөзінде Гаджиев Г.Р. алтынға арналған материалдарды өзіне алған. 
Маржанды сол материалдармен жасау керек болған, куәгерлер алқаны 
алтын деп сатып алған дегенді. Бұл сотта адвокаттың сөз сөйлеуінен 
үзінді. 
Қаз ССР 59-б. Цицерон Марк Тулийдің шығармасы 35-76-б.б. Францияның 
19 ғ. Сот шешені 48-78-526 б.б.
 

жүктеу/скачать 2.91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: