Еңбек ұжымын басқару психологиясы Жұмыс коллективі және оның құрылымы. «Басшы-бағынушы»
Еңбек коллективіндегі қиыншылықтар мен оларды жеңу
жүктеу/скачать 33.23 Kb.
|
| Еңбек коллективіндегі қиыншылықтар мен оларды жеңу.
Кез- келген мекеме бір жағынан тұрақтылыққа ,екінші жағынан –дамуға ұмтылады. Бұл жұмыс тобының екі әрекетінің тұтастығымен- мақстақа жету және тұлғаралық әрекеттестігімен байланысты. Д. Анзье и Ж. Мартэн француз психологтары энергетикалық терминологияны қолдана топтың өзіндік даму ерекшеліктерін бейнелеген. Олардың ойынша, то ие болған энергияның жалпы көлемі «латентті»және «қолданбалы» -ға ыдырайды. Динамикалық көзқарас бойынша топ өзіндік тепе-теңдік жүйесін көрсетеді.Оның функциясы – «шиеленісушілік» жағдайын шешу. Бұл «шиеленісушілік» екі түрлі болуы мүмкін: позитивті,негативті. Міне осы жерде «қолданбалы» энергия жүзеге аса бастайды.Ол біріншіден әрекеттің нәтижеге жету үшін бағытталады, екіншіден, топ топ тұтастығын сақтау үшін бағытталған. Басқару процес үйлесімсіз болуымен жағдай ауырлай түседі. Бәр жағынан басқару процесі обьективті, ал екінші жағынан оның жүзеге асырылуы басшы ұалай шешуге тырысса да –субьективті. Бұл сәйкессіздікті жеңу мүмкін емес, алайда бірегей мақсат қоятын болса оның көрінуін азайтуға болады.Бұндай мақсатты анықтау үшін стратегиялық жоспарлау шегінен шығып және қоғамда оның миссиясын жоспарлау қажет. Миссия- мекеме немесе проект орындауға міндетті қысқаша көріну функциясы.. (СНОСКА: А. Н. Чумиков. Связи с общественностью. М., 2001. С. 44 Миссияның тұжырымдалуы мекеме немесе проекттің өмір сүру себебін айқындайды.Себебі болып белгілі бір қандай да қызмет түрінің көрсетілуі, обьектілерді құру, аурулармен күрес,қоршаған ортаны қорғау т.б болуы мүмкін. Миссияның сәтті тұжырымдалуы келесі сұрақтарға жауап беруі тиіс: Мекеме немен айналысады және проект профилі қандай? Мекеменің әрәптестері немесе проектке қатысушылар өзінің әрекетін кім үшін жүзеге асырады? Олар өздерінің функциясын қалай орындайды?Миссия, қазіргі жағдайыннда болашақ мақсатты бейнелей отыра , әріптестерге оның осы күнгі- организация не үшін қызмет ететінін, өмір сүретінін түсіндіруге көмектеседі. Адам өзінің топқа не үшн қажет екенін сезіне отыра өзінің бағалауын жоғарлатады. Болашақ «елестету» арқылы анықталады.Елестету- автордың көргісі келген мекеме немесе проекттің перспективадағы бейнеленуі. Елестету мекеменің шынайы және болашақта қалаған картинасын көрсетеді.Белгілі бір елестету орнату арқылы мақсатқа жету үшін басшылар немесе әріптестер өздеріне үміт қойып алдына жауапкершілік қояды. Г.Гибш пен М. Форверг психологияда әлеуметтік үлгінің екі рөлі бар деп есептейді: 1) әлеуметтік рөл кутушіліктердің қосылысы ретінде сипатталады, ол топтың нақты позициясын тасушыға топтың қосылуын көрсетеді. 2) әлеуметтік рөл нақты позицияның тәртіп үлгісі ретінде сипатталады. «Адамдандыру» үрдісінің рөлі неміс зерттеушілерінің ойынша үш құраушыдан тұрады: 1 — тұлғаның рөлге әкелуі (рөлдің талабын тәртіп сызбасы ретінде қабылдау) 2 – тұлғаның рөлге әкелуі ( жеке сипаттамаларға қарау) 3 — іс жүзінде не шығады (алдыңғы екі құраушының нәтижесі ретінде) Рөлді орындау белгілі бір деңгейде әлеуметтік күтулерге тәуелді. Бұл басшы мен орындаушының рөліне тікелей қатысты. Әлеуметтік күту немесе экспектация – әлеуметтік рөлді орындаушыдан орындаушылық талаптарының жүйесі. Экспектация деп топтың арасындағы қатынастар мен өзара әрекеттерді реттеуші әлеуметтік санкция түрлерін айтады. Әлеуметтік күтудің екі негізгі жағы – қоршаған ортадан өз рөліне сәйкес позициялар күтуі және басқа адамдардың күтуіне сәйкес өзін ұстау міндеті. Бұйрықты экспектацияның тұлғаның өз рөлін орындау міндетін сипаттайтын және тұлғаның өзінің рөлін ойнаудағы мүмкін сипаттамасын көрсетеді. Рөлдерді, тұрпаттамаларды таңдау адамның өзін кім болғанын көргісі келгеніне байланысты таңдалады. Ол дегеніміз адам өз өмірінің стратегиясын өзі жасайды. Өмірлік стратегия – адамның бағыты мен басымдылығы арқылы адамның идеалды өмір үлгісін құру болып саналады. Өмірлік стратегия тұлғаның бағыттылығының ерекше классына жатады. Оны белсенділік сипаттамасымен анықтайды. Т. Е. Резник және Ю. М. Резник үш негізгі өмірлік стратегияны бөліп көрсетеді. жүктеу/скачать 33.23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|