Гаугаңды он бес жыл бұрын Ши-амбы жайлаудағы бүліктің бас күнәһары
дегенде, Демежан құтқарып қалған екен, сол жақсылығын ұмытпапты.
«Адамға жасаған жақсылық қайтпайды деп үміт үзуге де болмайды екен».
Гаугаң күн аралатып, Демежанға келіп жүреді, барлық жаңалықты да айтады,
кітап та әкеліп жүреді. Тар қапаста жатқан адамға мұның өзі үлкен мүдеу.
Тарбағатай жеріндегі шекараны бөлуге орыс-қытай консулдары мен
Демежан мен Ли-Шаңсындар болып барлығы барады.
Демежан мен Керімбай Сымайыл зәңгі айтқан бәтуалы сөзді айтады.
Құлыстайдағы, Еренқабырға, Іле бойындағы қазақтарға келіп тұрған
сынды айтады. «Көппен көрген ұлы той» демекші, қиындықты бірге
көреміз дейді.
Балкашиннің еңбегі: «Батыс, Сібір, Орта Азия және Қытай иеліктері
арасындағы сауда жолдары»
Демежан келіп тұрған Зілқараның тобына «найманшылап алсақ қайтеді» деп
сөйлеседі. Ақсақалдардың бірі Демежанды танитын болып шығады. Бибіжан
оның туған жиені екен.
Солай сөзге келіп, барлығын ауылға қонаққа шақырады. Бұл жерде
қазақтардың қонақжайлық қасиеті сөз болады.
Шекарадаға тақау тұрған шағын қала Шәуешекте Петербург, Пекин
сияқты ұлы астаналармен қатар аталып, «1884 жылғы Шәуешек
протоколы» деген атпен тарихта қалады.
Календарьдың жаңа бетінде «1884 жылдың 25 мамыры. Император
Гуансюйдің таққа отырғанына 10 жыл» деген қытайша жазу тұр.
Демежан Рамазан байға аймақ территориясын емін-еркін аралап, сауда
жасауға губернатор Ши-амбыдан рұқсат алып береді.
Император Цяньлунның тұсында, 1758 жылы Цин империясы мол
әскермен келіп, Шығыс Түркістан мен Жоңғарияны өзіне қаратады. ат
басын тіреген бір жері - Тарбағатай өңірі.
Маньчжур өкіметі өз тілінде «Суанцзай-чан», яғни «жаңғырған қала» деп
атаған. Ал қазақтар «Шәуешек» деп ат қойып алған, «Шәуешек» - түрік-
Достарыңызбен бөлісу: |
