«Экология және тұрақты даму»

Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай ұйымдастыру формасының анықтамасы берілген: «Мемлекеттік табиғи қорықтар құрамына кіретін және биосфералық процесстерді зерттеуде фондтық қорық – эталондық объектісі ретінде қолданылатын, территориялардың учасклері»:

В) Фондық қорық.

С) Табиғи ұлттық саябақ.

D) Қорғалым

E) Дендрологиялық саябақ және ботаникалық бақшасы.
$$$ 227

Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының анықтамасы берілген: «Ғылыми, экологиялық, мәдени және эстетикалық бағасы бар уникалды және ерекше қайта қалпына келмейтін табиғи объектілер»:

А)Табиғи ескерткіш.

В) Қорық.

С) Биосфералық қорық.

D) Қорғалым

E) Дендрологиялық саябақ
$$$ 228

Қазіргі кезде Қазақстанда қанша ботаникалық саябақ жұмыс істеуде:

А) 3

В) 5

D) 9

Шығыс Қазақстан территориясында қанша қорық орналасқан:

А) 1

В) 3

D) 4

Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай ұйымдастыру формасы Баянауылдың әсем кешендерін қорғау үшін қолданылады:

А) Қорық.

В) Қорғалым.

С) Табиғи ескерткіш.

D) Ұлттық саябақ.

E) Ботаникалық саябақ.
$$$ 231

Шығыс Қазақстан территориясында қандай қорық орналасқан:

А) Батыс Алтай.

В) Үстірт.

С) Ақсу-Жабағалы

D) Барсакелмес.

E) Наурызым.
$$$ 232

Қазақстандағы ең бірінші қорықты ата:

А) Батыс Алтай.

В) Үстірт.

С) Ақсу-Жабағалы.

D) Барсакелмес.

E) Наурызым.
$$$ 233

Қазақстандаға ең алғашқы қорық қандай жылы ұйымдастырылды:

А) 1816

В) 1916

D) 1936

Болжамға сәйкес жер бетіндегі халықтың саны қаншаға келгенде тұрақтану керек:

А) 6 млрд. адам.

В) 10-12 млрд. адам.

С) 8 млрд. адам.

D) 7 млрд. адам.

E) 12-15 млрд. адам.
$$$ 235

Қазіргі кезде жер бетіндегі халық саны қанша:

А) 10 млрд. адам.

В) 8 млрд. адам.

С) 6 млрд. адамнан астам.

D) 5 млрд. адамнан аз.

E) 12 млрд. адам.
$$$ 236

Планетадағы орман массивтерінің жалпы ауданы шамамен құрайды:

А) 10,5 млрд. га

В) 9,8 млрд. га

С) 5,5 млрд. га

D) 4,0 млрд. га

E) 2,2 млрд. га
$$$ 237

Біздің еліміздің территориясының қанша пайызын орман алып жатыр:

А) 2 %

В) 3 %

D) 5 %

Қазіргі кезде дүние жүзінде автомобиль саны қанша:

А) 6 мың

В) 2 млрд.

С) 250 млн.

D) 100 мың

E) 500 млн.
$$$ 239

Автомобиль түтінінен көп мөлшерде шығатын қосылыстар:

А) Көмірсутектер.

В) Күкірт диоксиді.

С) Қорғасын.

D) Иісті газ.

E) Бензапирен.
$$$ 240

Семей сынақ полигонының қызымет жасаған кезеңі:

А) 1938-1988 жж.

В) 1949-1989 жж.

С) 1965-1995 жж.

D) 1970-2000 жж.

E) 1947-1987 жж.
$$$ 241

Семей полигоны қызымет жасаған жылдары қанша ядролық қару-жарақ сыналды:

А) 250.

В) 370.

D) 470.

Қай жылы ең алғаш «Тұрақты даму» термині экологияда қолданылды:

А) 1960 ж.

В) 1970 ж.

С) 1992 ж.

D) 1990 ж.

E) 1980 ж.
$$$ 243

Қандай конференцияда маңызды және негізгі документ «21 ғасыр күн тәртібі» қабылданды:

А) 1987 ж., Норвегия.

В) 1992 ж., Рио-де-Жанейро.

С) 1997 ж., Нью-Йорк.

D) 2002 ж., Йоханнесбург.

E) 2003 ж., Мәскеу.
$$$ 244

«Қоршаған орта және дамуы туралы БҰҰ декларациясы» қай жылы қабылданды:

А) 1962.

В) 1972.

D) 1992.

Қай жылы және қай жерде рет қоршаған орта және дамуы туралы БҰҰ-ның екінші конференциясы өткізілді:

А) 1987 ж., Норвегия.

В) 1992 ж., Рио-де-Жанейро.

С) 1997 ж., Нью-Йорк.

D) 2002 ж., Йоханнесбург.

Е) 2003 ж., Мәскеу.
$$$ 246

Қай Саммитте Қазақстан Республикасының президенті

Н.А. Назарбаев «Экономикалық өсім тек әлеуметтік даму және экологиялық қауіпсіздік жағдайында» баяндамасымен шықты:

А) 1987 ж., Норвегия.

В) 1992 ж., Рио-де-Жанейро.

С) 1997 ж., Нью-Йорк.

D) 2002 ж., Йоханнесбург.

E) 2003 ж., Мәскеу.

Экологиялық заңдылықтың негізгі даму кезеңдерін атаңыз:

А) Бірінші, екінші, үшінші.

В) Пайда болуы, қалыптасуы, дамуы.

С) 19 ғасыр, 20 ғасыр, 21 ғасыр.

D) Консервативтік, табиғиресурстық, экологиялық.

E) Биологиялық, экологиялық, техникалық.
$$$ 248

«Экологиялық құқық» деген түсініктің ең дұрыс анықтамасын табыңыз:

А) Бүгінгі ұрпақтың мүддесіне сәйкес қоршаған ортаны жақсатру мақсатында қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормаларының жүйесі.

В) Бүгінгі және ертеңгі ұрпақтың мүддесіне сәйкес қоршаған ортаны сақтау, салауаттандыру мен жақсарту мақсатында қоғам мен табиғат қарым-қатынасы сферасындағы өзара қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормаларының жүйесі болып табылатын құқық саласы.

С) Ертеңгі ұрпақтың мүддесіне сәйкес қоршаған ортаны сақтау мақсатында қоғам мен табиғиттың арасындағы өзара қарым-қатынастарды қадағалайтын құқық саласы.

D) Қоршаған табиғит ортасын сақтау, салауаттандыру мен жақсарту мақсатында қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара байланыстылық сферасында қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормалары жүйесі болып табылатын құқық саласы.

E) Қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара байланыстылық сферасында қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормалары болып табылатын құқық саласы.
$$$ 249

Бақа қай жануарлар тобына жатады:

А) Пойкилотермдік.

В) Ксерофиттік.

С) Гетеротермдік.

D) Гомойотермдік.

E) Эвригалендік.
$$$ 250

Кит қандай топқа жатады:

А) Паразиттер.

В) Гомойотермдік.

С) Мезофилдік.

D) Гиобионттық.

E) Пойкилотермдік
$$$ 251

Эвтрофтылар қандай топырақтың өсімдіктері:

А) Бай топырақтың.

В) Кедей топырақтың.

С) Тұзды топырақтың.

D) Орташа қоректік заттары бар топырақтың.

E) Құмды топырақтың.
$$$ 252

Жасыл өсімдікке түскенде күн радиациясы қалай пайдаланады:

А) Толық жұтылады.

В) Толық шағылысады.

С) Өсімдіктің бойында жылыну процесі жүреді.

D) Өсімдік бұл процеске қатыспайды.

5. 
   Фотосинтез процесінде және өсімдік бойының жылынуы үшін қолданылады.
   

$$$ 253

А) Нектон, планктон.

В) Нектон, бентос.

С) Бентос.

D) Нектон, планктон, бентос.

5. 
   Планктон, бентос.
   

$$$ 254

А) Құрғақшылықта жақсы өсетін өсімдіктер.

В) Ылғалды қажет ететін өсімдіктер.

С) Қоңыржай ылғалдылықтың өсімдіктері.

D) Суда өсетін өсімдіктер.

5. 
   Өте ылғалды жерлерде өсетін өсімдіктер.
   

$$$ 255

А) Нектон, планктон, пелагиаль.

В) Нектон.

С) Планктон.

D) Пелагиаль, бенталь.

E) Бентос, пелагиаль.

Тіршілік ету ортасын атаңыз:

А) Су, жер, тау.

В) Топырақ, жер, ауа.

С) Топырақ, су, жер-ауа, ағза.

D) Су, жер-ауа, ағза, теңіздік.

E) Теңіздік, жер-ауа, ағза.
$$$ 257

Гидросфераның қандай тереңдігінде тірі организмдер тараған:

А) 100м.

В) 1500м.

С) 3000м.

D) Күн сәулесі түсетін тереңдікте.

E) Барлық тереңдікте.
$$$ 258

Топырақта ылғал қандай түрде болады:

А) Байланыстылық, гравитациялық, ерітінді, бу түрінде.

В) Бу түрінде, капиллярлық, минералдық , байланыстылық.

С) Бу түрінде, капиллярлық, гравитациялық, байланыстылық.

D) Капиллярлық, бу түрінде, гравитациялық.

E) Кристалдық, капиллярлық, гравитациялық, байланыстылық.
$$$ 259

Биосфера дегеніміз:

А) Жердің қатты қабаты.

В) Экосфера.

С) Тірі және космостық заттар өмір сүру орталығы.

D) Барлық тірі зат және оның таралу облысынан тұратын жердің сыртқы қабаты.

E) Жердің сұйық қабығы.
$$$ 260

Биосфера дегеніміз:

А) Жаңа өмір мен ақыл- парасаттың ортасы.

В) Атмосфераның төменгі, барлық гидросфера, литосфераның жоғарғы бөлігі.

С) Жердің ғаламдық экожүйесі.

D) Жердің сыртқы қабығы.

5. 
   Ақыл-парасаттылық ортасы.
   

$$$ 261

А) Тірі зат, биогенді зат, костық зат, биокостық зат, адам, өсімдік заты.

В) Костық, биокостық, биогендік, тірі заттар.

С) Өсімдіктер, жануарлар, бактериялар, балдырлар, микроорганизмдер.

D) Продуценттер, консументтер, редуценттер.

E) Тірі зат, биогендік зат, костық зат, биокостық зат, өсімдік зат.

Биосфераның дамуының жоғарғы сатысындағы адамның саналы іс-әрекетінің негізгі күшке айналу кезеңі:

А) Криосфера.

В) Мезозой.

С) Антропосфера.

D) Кайназой.

E) Ноосфера.
$$$ 263

Биосфераның тірі затының негізгі массасын құрайтындар:

А) Жануарлар.

В) Өсімдіктер.

С) Бактериялар.

D) Зоопланктон.

E) Жыртқыштар.
$$$ 264

Биосферада тірі заттың таралуы:

А) Құрлық бетінде және мұхитта біркелкі.

В) Құрлық бетінде біркелкі емес, бірақ мұхитта біркелкі.

С) Құрлық бөлігінің жоғарғы бетінде ең көп, біркелкі емес.

D) Мұхит бөлігінің жоғарғы бетінде ең көп, біркелкі емес.

E) Құрлық бетінде біркелкі емес, бірақ мұхит бетінде біркелкі.
$$$ 265

Биосферадағы биогенді миграция – бұл қандай айналым:

А) Тірі ағзаларда шоғырланған энергияның.

В) Тірі ағзалардың құрамына кіретін элементтердің.

С) Тірі ағзаларда шоғырланған заттардың.

D) Тірі ағзалардың құрамына кіретін органикалық заттардың.

5. 
   Тірі ағзалардың құрамына кіретін бейорганикалық заттардың.
   

$$$ 266

А) 5 км.

С) 20 км.

D) 25 км.

E) 50 км.

Тіршілік температураның қандай шегіне төзімді:

А) –50 ⁰С -ден 50 ⁰С.

В) 0 ⁰С -ден 50 ⁰С.

С) –270 ⁰С -ден 180 ⁰С.

D) –80 ⁰С -ден 80 ⁰С .

E) -100 ⁰С -ден 100 ⁰С.
$$$ 268

Литосферада биосфераның төменгі шекарасын не анықтайды:

А) Температура.

В) Қысым.

С) Оттегінің болмауы.

D) Судың болмауы.

E) Метаморфтық тау жыныстарының шөгуі.
$$$ 269

Антропогендік әрекеттің табиғатқа әсері – бұл:

А) Адам әрекетімен байланысты.

В) Биосферадағы процестерге байланысты.

С) Табиғи құбылыстарға байланысты.

D) Геологиялық құбылыстарға байланысты.

E) Абиотикалық процесстерге байланысты.
$$$ 270

Қоршаған ортаның физикалық ластануы - бұл:

А) Шулы ластану.

В) Бактериялармен ластану.

С) Көмірқышқыл газымен ластану.

D) Ауыр металдармен ластану.

E) Вирустармен ластану.
$$$ 271

Антропогендік әсердің нәтижесінде атмосферадағы көмірқышқыл газының жинақталуы қандай теріс зардаптарға соқтырады:

А) Озон тесіктерінің пайда болуы.

В) Климаттық қозғалыстар, мысалы «парникті эффект».

С) Фотосинтездеуші организмдермен органикалық заттардың түзілуінің күшейуі

D) Жер атмосферасының шағылыстыру қабілетінің артуына.

5. 
   Көміртегі қазбалар формаларының түзілуі: көмір, мұнай және табиғи газ.
   

$$$ 272

А) Иісті газ.

В) Күкірт оксидтері.

С) Метан.

D) Фреондар.

E) Диоксиндер.

Қышқыл жаңбырдың пайда болуында негізгі роль атқаратын заттарды ата:

А) Иісті газ.

В) Күкірт оксидтері.

С) Метан.

D) Фреондар.

E) Диоксиндер.
$$$ 274

Қоршаған ортаның мониторингі анықтамасының қайсысы нақты мәнін көрсетеді:

А) Қоршаған ортаның жағдайын бақылау.

В) Қоршаған ортаның жағдайын сандық бақылау.

С) Қоршаған ортаны жағдайын бақылау.

D) Қоршаған ортаның жағдайын жүйелік бақылау және болжау.

5. 
   Қоршаған ортаның сапасын басқару.
   

$$$ 275

А) Магнето.

В) Диатриба.

С) Альбедо.

D) Марина.

E) Секка.

Ауадағы улы заттардың шегі:

А) ДОК.

В) ПКВ.

D) ПДК.

Тропосфераның 78,1 % неден тұрады:

А) Оттегінен.

В) Гелийден.

С) Көмірқышқыл газынан.

D) Азоттан.

E) Сутегінен.
$$$ 278

Дамыған елдерде атмосфераға улы заттар қалдықтарының негізгі мөлшерін шығаратын сала:

А) Жылу электр станциясы.

В) Химиялық өндіріс.

С) Түсті металлургия.

D) Атом электр станциясы.

Е) Автотранспорт.
$$$ 279

Түтіннің, тұманның, шаң-тозаңның улы қоспасы қалай аталады:

А) Қышқыл жаңбыр.

В) Фреон.

С) Иісті газ.

D) Түтін (смог).

Е) Фотооксидант.
$$$ 280

Сумен қамтамасыз етуге жарамды тұщы сулар, гидросфераның жалпы көлемінің мына пайызына келеді:

А) 1 %.

В) 0,5 %.

D) 2 %.