«Экологиялық мәдениет пен сананы қалыптастыру»
жүктеу/скачать 5.99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түйін сөздер
| ЛИТЕРАТУРА
1. Эколого-геохимические исследования: учебное пособие / В.А. Алексеенко, А.Б. Санникова, Е.И. Череп и др. Краснодар: КубГТУ, 2003. 170 с. 2. Санникова А.Б. Об экологически безопасном и устойчивом развитии живых организмов в условиях природного и техногенного загрязнения Северо- Западного Кавказа / А.Б. Санникова // Лазеры. Измерения. Информация. Т. 3. СПб.: Изд-во Политехн. ун-та, 2009. С. 91–105. 3. Металлы в окружающей среде: учебное пособие / В.А. Алексеенко, А.В. Су- воринов, В. Ап. Алексеенко, А.Б. Бофанова (Санникова). М.: Логос, 2002. 312 с. ӘОЖ 34.35.51 МҰНАЙ ШЛАМДАРЫ МЕН ОЛАРДЫ ҚАЙТА ӨҢДЕУ ӘДІСТЕРІН ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ АНАЛИЗДЕУ Ақботаева Ж.М., студент, Ш.Есенов атындағы КМТИУ, Ақтау Ғылыми жетекшісі: Боранбаева А.Н. Ш.Есенов атындағы КМТИУ, Ақтау Аңдатпа. Бұл жұмыста қоршаған ортаның мұнай шламдарымен ластануы қазіргі таңда тек Қазақстанда ғана емес, барлық мұнай өндіруші елдерде маңызды экологиялық мәселердің бірі екендігі және оларды өңдеу мен қайта өңдеу әдістеріне шолу келтірілген. Жұмыста қарастырылған әдістердіңерекшеліктері мен кемшіліктері анықталды, сондай-ақ кең қолданысқа иеәдістерге талдау жасалынды. Түйін сөздер: мұнай шламы, мұнай қалдықтары, қайта өңдеу, мұнай шламдарын өңдеу, жағу, ластану көздері, қайта өңдеу әдістері. Қоршаған ортаның мұнайшламдарымен ластануы қазіргі таңда тек Қазақстанда ғана емес, барлық мұнай өндіруші елдерде маңызды экологиялық мәселелердің бірі болып отыр. Мұнай шламдары құрамы бойынша әртүрлі қалдықтардан тұрады. Мұнай шламдары мұнай өнімдерінен, механикалық қоспалардан (саз, металл оксидтері, құм) және судан тұратын күрделі физика-химиялық қоспалар. Осы көрсетілген компоненттердің арақатынасы шикізаттың типіне, оны өңдеудің сұлбасына, ағын суларды тазарту үшін пайдаланылатын құрал-жабдықтар мен реагенттерге тәуелді әртүрлі болуы мүмкін. Мұнай шламдары арнайы бөлінген орындарда-шлам жинақтаушыларда (алаңдарда, арнаулы бункерлерде, амбарларда) оларды одан әрі қайта өңдеу мақсатында жинақталады [1]. Шлам жинақтаушылардағы ылғалдың булануының нәтижесінде мұнай шламының сұйық аққыш бөлігі жойылып, тұтқыр, жабысқыш паста тәрізді күйге өзгереді. Мұнай шламдарын алдын-ала өңдеусіз айдау немесе тасымалдау мүмкін емес. Зертханалық зерттеу жұмыстарының мәліметтері бойынша 30% ылғалдылықта мұнай шламдары нәзік плита тәрізді күйде болады және ол автокөлікпен тасымалданады. Мұндай күйдегі мұнай шламдары шаңданбайды және тиксотроптық қасиеттерге ие, демек топырақтың төменгі қабатына1-3% артық емес ылғал ғана беріледі, демек, құрғақ мұнай шламын жинақтаушыларда тасымалдау және сақтау ыңғайлы және қауіпсіз болады. Құрғақ мұнай шламының ылғалдылығы орташа 15-20% құрайды және оның құрамы тұрақты болады: мұнай өнімдері ≈15-25%; механикалық қоспалар ≈15-25%;≈ 70-75%; су ≈5-8%. Мұнай шламдары улылығы бойынша өндірістік қалдықтардың қауіптілігі бойынша 3-ші классына жатады[2]. ТМД елдеріндегі және Қазақстандағы мұнай шламдарының қоры ресми зерттеулерге сәйкес мынадай: Қазақстанда-40 млн. тонна, Рессейде-100 млн. тонна, 42 Азербайджанда-25 млн. тонна, Украинада –шамамен 5 млн. тонна. Зерттеу жұмыстарының нәтижелері бойынша Қазақстанда және ТМД елдерінде мұнайөңдеу зауыттарында (МӨЗ) жылына 400-450 мың тонна мұнай шламдары түзілетіндігі және олардың жалпы көлемі 7,6 млн.тоннаны құрайды [3]. Қазіргі таңда мұнай шламдарын қайта өңдеудің бар әдістері жеткілікті дәрежеде тиімсіз болғандықтан, біздің мақсатымыз оларға талдау жасап, тиімді әдістерді анықтау болды. Мұнай шламдарын өңдеу және қайта өңдеудің әртүрлі әдістері бар: биохимиялық, термиялық, химиялық, физика-химиялықәдістер және осы көрсетілген әдістердің аралас әдістері. Қазіргі таңда жоғарыда келтірілген әдістердің көмегімен мұнай шламдарын өңдеп және қолданысқа ие өнімдерді алудың түрлі әдістері қолданылуда: жүктеу/скачать 5.99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|