151
субглобальды
проблемалар,
жалпы
адамдық
планетарлық,
әмбембабтық, жалпы дүниелік және басқа проблемалар.
Глобал сөзі -
(фр.giobal- жалпыға бірдей, латын сөзіне globus-шар) жер шарын
барлығын қамтыған.
Глобальдық
проблемаларға
әлеуметтік-экономикалық
құбылыстардың және процестердің ерекше қатарлары жатады,
планетадағы барлық елдерінің экономикалық даму деңгейінің және
географиялық жағдайына қарамастан
олардың тіршілік назарларын
қозғайтын, сонымен қатар бүгінгі таңда адам тағдырына өркениеттінің
өзгеше тіршілік мағынасы, тек барлық мемлекеттердің дүниежүзілік
бірлестік әрекет жолымен ғана шешіле алады.
Олардың санына дүниежүзілік ядролық соғыстың тоқтатылуы,
қоршаған орта күзетуі, дамушы елдердің экономикалық артта қалыуын
жеңуі,
энергетикалық,
экологиялық,
шикізат
азықтық
және
демографиялық проблемалар, бейбітшіл ғарыш игеруі және
Дүниежүзілік
мұхит байлықтарының, қауіпті аурулардың жою және
т.б. жатады.
Глобальдық проблемалар адам өмірінің әр түрлі жақтарын және
адамдық
бірлестігін
қозғайды:
адамның
өмірлік
жағдайын,
мемлекетаралық және халықаралық қарым-қатынасты, бұқаралық
сананы, дүниежүзілік саясатты және экономиканы.
Олар соншалықты
күрделі және өткір болғандықтан, саясатта және қоғамдық қызметтің,
журналшылардың,
ғалымдардың,
экономистердің,
дәрігердің,
физиктердің, және т.б. назар орталығында тұрып орналасқан.
Осы проблемалар, экономикалық процестердің динамикасына,
басқару әдістеріне және өндіріс құрылымының
әсеріне байланысты
көрінетін анық жалпы экономикалық аспект бар.
Глобальды проблемалардың негізгісі болып, олардың барлығы
адамзат тағдырына өте қажетті болып келеді,және олардың
рұқсатымен тоқтатуы өркениетің опат
болуына немесе жер бетінеде
өндіргіш қызметіне және өмір шарттары.
Қазіргі заманғы глобальды проблемалардың үш топқа бөлуге
болады;
«адам-адам»;
«адам-қоғам»;
«адам-табиғат».
Негізгі өркениет бар болуы әр алуан процестердің әсеріне душар
болады:
Қару-жарақ және милитаризацияны молынан шығарулар;
Қоршаған ортаны апаты ластануы;
Қауіпті
аурулардың
өсуі
және
таратылуы:
(СПИД)
нашақорлық және т.б.
Қайыршылық
күй,
жұмыссыздық,
дамушы
елдердегі
демографиялық процестердің шиеленіскен кездегі сауатсыздық;
152
Бұқаралық
мәдениет
тартуы
ықпалында
ұлттық
мәдениеттердің ыдырауы;
Бақылаусыз Дүниежүзілік мұхит байлықтарының қанауының;
Глобальдық проблемалардың тағыда бір негізгісі болып, олар
тек барлық мемлекеттердің және халықтардың саяси, экономикалық,
ғылыми-техникалық жігерлердің біріктіру негізінде шешіле алады.
Барлық халықтар адамзаттың ядролық соғыста құртудан
құтқаруды, экологиялық апатты тоқтатуды,
дамушы елдердегі
халықтардың кедейшілік жағдайын жеңуінде мүдделес. Сондықтан
мынадай барлық және басқа зәрмен сұрақтарға біріккен шешім
қабылдап табу-барлық халықтың тірі қалу жағдайын және болашаққа
өркениеттің дамуын қамтамасыздандыру деген мағынаны білдіреді.
Достарыңызбен бөлісу: