«Экономика негіздері»
жүктеу/скачать 1.48 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Дәріс. 1 сұрақ. Әлемдік (халықаралық) сауда көп ғасырлардың өткендегі болған дәстүр болып табылады. Қазіргі әлемдік сауда еңбекті халықаралық бөлу негізінде әр түрлі елдер арасындағы экономикалық байланыстардың ең таралған формасы ретінде әрекет етеді. Әрбір бөлек мемлекет үшін халықаралық сауда сыртқы болып табылады. Өзінің құрылымы бойынша әлемдік сауда тауарлар мен қызметтерді экспорттаумен және импорттаудан тұрады. Экспорт басқа елдерге тауарларды, қызметтерді және капиталдарды шығаруды айтады. Импорт басқа шетел елінен тауарларды, қызметтер мен капиталдарды әкелу. Әлемнің мемлекеттері арасында тауарлық айырбастардың экономикалық негізі болып белгілі бір тауарды өндіру үшін өте қолайлы жағдайлары бар бөлек жерлерді мамандандыруға негізделген еңбекті халықаралық бөлу табылады. Мысалы, Австралияда ауыл шаруашылық өнімдерін дайындау үшін, соның ішінде етті, жүнді және бидайды өндіру үшін қолайлы жағдай жасалған. Жапонияда адио мен 144 видео техниканы дайындау үшін қолайлы жағдай жасалған. Қолайлы техникалық өндірістің табиғи климаттық жағдайлар елдерге өндірістердің төмендігі шығындар мен мамандандырылған өнімдерді шығаруға әрекет етеді. Халықаралық өзара сауда басқа елдерге басқа өнімдер өндірісінде мамандануға көмектеседі, олар өнімдерді басқа тауарларға кейінгі айырбасы үшін жоғары тиімділікпен жүргізіледі. Егер Қазақстан Республикасын алатын болсақ, онда қолайлы табиғи- климаттық жағдайлар Қазақстанға бидайды, ұнның, арпаны, мал шаруашылығы өнімдерінің ТМД барлық елдеріне жеткізуші болуға әрекет етеді. Қазіргі жағдайда сыртқы сауданың ерекше белгісі болып саудадағы құрылымдық қозғалыстар табылады. Өте жылдам машинамен, жабдықтармен, химиялық тауарлармен және басқа да дайын бұйымдардың сауда үлесі өседі және шикізатпен сауда қысқарады. Қазіргі заманғы ҒТР әлемдік нарықта сауданың жаңа формасын келтірді: патенттермен (бұйымды ойлап табуға құқық), лицензиялық (белгілі бір ойлап табылған бұйымды анықтаған мерзімге дейін пайдалануға рұқсатпен) сауданы, техникалық тәжірибемен- «ноу-хау» сауданы. жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|