«Экономика негіздері»
жүктеу/скачать 1.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2 сұрақ.
Материалдық өндірістің жыл сайын жиынтық қоғамдық өнім және ұлттық табыс құрылды және дамиды. Бастапқыда ол макроэкономика деңгейінде өндіріс факторларының арасында таратылады, осы таралым табыстың функционалдық таралымы деп аталады. Мұндай факторлар болып еңбек, жер, капитал табылады. Микроэкономиканың, яғни кәсіпорын және шаруашылықтың ассоциациялардың әр түрлі түрдегі деңгейінде табыстардың негізгі формаларын құрайды: еңбекақыны, пайда, пайыз және рента. Факторлық шығындар бойынша барлық табыстардың сомасы ұлттық нәтижесінде бастапқы табыстар қалыптасады, олар содан кейін бірнеше рет қайта таратылады. Өндірістік сфераның қатысушылармен бірге таралым процесінде белсенді түрде бастапқы табыстарды құрмайтын мемлекет пен ұйымның жұмыстары кірістіріледі. Функционалдық таралымнан басқа оның мөлшері бойынша табыстарды тарату бар. Соңғысы жанұялар немесе бөлек тұлғалар арасындағы табысты таратуды сипаттайды. Табыстардың түсімнің негізгі көздері болып мыналар табылады: жұмысшылардың еңбек табыстары (еңбекақы, сыйақы және т.б) кәсіпкерліктен түскен табыстар (пайда) жекеменшіктен түскен табыстар (салымдар бойынша пайыздар, рента және басқалар) еңбек салымынан байланыссыз түсетін әлеуметтендірілген табыстар (мемлекеттен түскен трансферттік төлемдер, жұмыссыздық бойынша жәрдемақылар, әлеуметтік сақтандыру бойынша төлемдер) Нарықтық бағытқа түскен елдерде барлық осы табыстар тағы да екі үлкен топтарға бөлінеді; еңбектік және еңбексіз; еңбек және кәсіпкерлік қызметке қатысудан алынған еңбектік табыстар (еңбекақы және пайда); заңдық негізде алынған еңбексіз табыстар, дивидендтер, банктерге салымдары бойынша пайыздар, жекеменшіктен түскен табыстар, соның ішінде жылжымайтын мүлікті жалға беруден, мемлекеттің жәрдемақыдан және төлемнен алынатын табыстар (зейнетақы, шәкіртақылар, жұмыссыздық бойынша жәрдемақы). Әр түрлі елдерде бұл табыстардың динамикасы ұқсас емес және шаруашылық коньюктураға, кәсіпкерлік қызметтің табысына және басқада факторларға байланысты. жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|