8 Оқшауланған және жерленген бейтарапты желілерде ток жүретін бөліктерге жанасудың қауіптілігі. Кернеу қадамының қауіптілігі
Адамдарды токпен соғу қаупі бірнеше факторларға тәуелді: адамның тізбекке қосылу сызбасы, желі кернеуі, желінің өзінің сызбасы, оның бейтарабының режіміне, жердің ток жүретін бөліктерін оқшаулау дәрежесіне, сонымен бірге жерге салыстырмалы ток жүретін бөліктердің көлеміне тәуелді.
Адамның екі фазаға қосылуы сирек болады, көбінесе бір фазаға қосылу жиі кездеседі.
3.1 сурет – Адамның екі фазалық электр желісіне қосылу сызбасы
Кернеуде болатын электр қондырғының бір фазасына қосылу кезінде, зақымдану дәрежесі қондырғы бейтарбы жерленген бе немесе жоқпа соған тәуелді.
Нөлдеу кезінде бір фазалық қосылыста (3.2 суретті қара) зардап шегуші фазалық кернеуде болады және бұл жағдайда адам арқылы өтетін ток тізбегі оның денесінің, еденнің, аяқ киімінің кедергісін және ток көзінің бейтарабының жерлендіруін қосады.
а - тұйық жерленген сызбада; б - оқшауланған бейтарабымен
3.2 сурет - Бірполюсті жанасу сызбасы
Электр қондырғының ток жүретін бөліктеріне адамның жанасуының үш түрінің талдауы көрсеткендей өте қауіптісі қондырғының әртүрлі екі фазасына жанасу болып табылады. Бұл кезде адам толық сызықтық кернеу әсеріне ұшырайды, ал ток жүретін бөліктің оқшаулағышы қорғаныс шарасын көрсете алмайды. Нөлдеу кезінде аз қауіпті болып бір фазалық есептеледі. Адам бұл кезде толық кернеуден 1,73 есе аз фазалық кернеулі электр тогының әсеріне ұшырайды.
Адам үшін аз қауіпті болып оқшауланған бейтарапты қондырғыда бір фазаға қосылу табылады, өйткені бұл жағдайда жабдықтың ток жүретін бөлігінің оқшаулағышы қорғаныс шарасын көрсетеді.
Қадам кернеуінің қауіптілігі. Жерде болатын кез келген өткізгіштің айналасында Токтың таралу аймағы пайда болады. Мұндай аймақ жерге ток жүретін сымдарды оқшаулаған кезде де пайда болады. Токтың таралу аймағына болып қалған адам «қадам кернеуі» деп аталатын токқа, ол өткізгішке жанаспаса да түседі.
Қадамдық кернеу – бұл жер бетінде екі нүкте арасында бір бірінен қадам қашықтығында (80 см) пайда болатын кернеу және оларда бір мезгілде адам тұрады.
Бұл жерден қашықтаған сайын ток потенциалы азаяды және шамамен 20 м тең қашықтықта нөлге тең болуы мүмкін. Электр өткізгішті жермен қосу жерінен адамның қауіпсіз болатын қашықтығы 20 м тең.
Достарыңызбен бөлісу: |