2.2 Нөлдеу
Жерленген бейтарапты желістерде қорғағыш жерге қосу жерге тұйықталу кезінде жанасу кернеуінің тиімді төмендеуін қамтамасыз ете алмайды.
Сол себепті, апат қаупін қауіпті кернеудің жанасуының – токтың өту уақытының болу ұзақтығын қысқарту жолымен төмендетеді. Осы мақсатта нөлдеуді орналастырады – кернеуде болып қалуы мүмкін нөлдік қорғағыш өткізгіш металл ток жүрмейтін бөліктермен әдейі электрлік қосу (5 суретті қара). Нөлдік қорғағыш өткізгіш ток көзінің орамасының (қоректендіретін трансформатор) тұйық жерлендірілген бейтарап нүктесімен нөлденетін бөлікті жалғастырады. Мұндай жүйеде корпусқа тұйықталу тогы негізінен фаза тізбегі – нөл («түйін» фаза нөл): трансформатор орамасы – фазалық сым – нөлдік сым – трансформатор бейтарабы (Н нүктесі) деп аталатын жүйе бойынша өтеді. Қанша дегенмен бұл тізбекте кедергі аз, корпусқа тұйықталу ең жоғарғы қорғаныстың іске қосылуын және желіден зақымданған электр қондырғының тез автоматты түрде ажыратылуын тудыратын бір фазалы қысқа тұйықталуға айналады.
Ең жоғарғы токтан қорғану ретінде балқығыш сақтандырғыштар, магниттік қосқыштар және жылулық релелі контакторлар, сонымен бірге жылулық элементі бар электромагниттік немесе қосарланған расцепительді (кескішті) автоматты қосқыштар қолданылады.
2.3 Аз кернеуді пайдалану
Бұл терминмен, электр тогымен зақымдану қаупін азайту үшін қолданылатын 42 В кем емес нақты көрсетілген кернеу анықталады.
Электрленген қол аспап пен алып жүретін шамдарды қоректендіру үшін аз кернеулер пайдаланылады, себебі адам онымен жұмыс істегенде ұзақ уақыт осы жабдықтың корпусымен байланыста болады және оқшаулағышы зақымданған жағдайда электр тогымен зақымданудың жоғарғы қаупіне ұшырайды. Өндірістік жағдайда 12 и 36 (42) В аз кернеулерді пайдалану қарастырылған. Мысалы, 12 В кернеу және адам денесінің кедергісі 4кОм кезінде ол арқылы өтетін ток 12:4=3 мА аспайды, бастапқы жібермейтін токтан біршама төмен.
Өте қауіпті жұмыс жағдайында (қараңғылық, ылғалдылық, жерлендірілген металл құрастырмалармен жанасу мүмкіндігі) өте қауіпті бөлмелерде (металл сыйымдылықтарда, кабель құдығында, ток өткізетін еденде отырып немесе жатып жұмыс істегенде және т.б.) алып жүретін қол шамдарын 12 В аспайтын кернеумен қоректендіруі керек.
2.4 Оқшаулау
Электрлік оқшаулау кернеуде дұрыс тұрмаған жеке сымдардың өзара немесе металл бөліктермен (жабдықтардың корпустары, «жер») түйісуін болдырмау үшін арналған. Оқшаулаудың бұзылуы («тесілу») электр жабдықтың апатына алып келеді және адамдарға төтенше қауіп туғызады. Оқшаулағыштың дұрыстығы – бұл электр қондырғылардағы қауіпсіз жұмыстың негізгі жағдайы.
Достарыңызбен бөлісу: |