15.Эпидемиялық үрдістің қарқындылығы, «спорадиялық сырқаттану», «бұрқ етпе», «эпидемия», «пандемия» туралы түсінік. Эпидемиялық процесстің ішкі реттелуінің заңдылығы , қоздырғыштармен ие арасындағы әрекеттестік әртүрлі сыртқы көріністермен сипатталынады.Бұған тікелей ішкі реттелуінің механизмінің ықпалы , қатар әлеуметтік- табиғи фактордың әсерлері коп болды, эпидемиялық процестердің қосымша қозғаушысы болып саналады.
Громашевскийдің эпидемиялогиялық процесстің бұл саласына қарқынды көңіл бөліп, эпидемиялық процестің қосымша күштерін табиғи жәнеде әлеуметтік фактор деп санады. Эпидемиялық процестің даму барысы cандық жәнеде сапалық болып өзгеред.
Эпидемиялық процесстің сандық таралуы төрт түрлі болып бөлінеді.
1. Спорадилық-бір нақты аумаққа тән ,белгілі сырқаттанушылықтардың деңгейі ,бір-бірмен байланысты жоқ инфекцияық аурулар.
2. Өршунемесе -шектелген аумақта жеке ұжымда немесе ұжымдардағы топтарда бір мезгілде адамдардың науқастануы.Аурулар бір-бірімен инфекция көзімен,таралу жолдарымен байланысты болады.
3. Эпидемия-инфекциялы аурулардың барлық халықтың ,коп аймақтар,қалалар ,аудандар ішінде таралуын айтамыз.Эпидемияның өз ортасы болады,сол жерден басталып басқа аймаққа таралуы,Эпидемия жеңіл және ауыр түрде өтеді,берілу жолдары ауа тамшылы ,су,тамақ тұрыстық індет түрінде таралады.
4. Пандемия-инфекциялық аурудың жаппай ,елден-елге таралуы.Эпидемилық процестің ең жоғарғы қарқынды дамуының салдарынан инфекциялық аурудыңүлкен аумақта,бүтін елдерде ,құрлықтарда тіпті барлық жер шарының тұрғындары арасында таралуы.Мысалы:Қазіргі таңдағы жаһанды алып жатқан COVID-19 вирусты айтсақ болады.Бұл жұқпалы жолмен тарайтын коронавирустың жаңа түрі.Бұл індет ошағы-Қытайдың Ухань қаласы.
Эпидемиялық процесстің көріну :эндемиялық жәнеде экзотикалық сырқаттанушылықтар деп ерекшеленеді.
Экзотикалық сырқаттанушылық дегеніміз қоздырғыштардың басқа жерден әкелген кезде,бұл жерге сәйкес аурудың пайда болуын айтады.
Эндемиялық сырқаттанушылқ деген табиғи жәнеде әлеумееттік жағдайларға байланысты осы жерлерде нақты қалыптасқан ауруларды айтамыз.