PDP типті процессорлардың командалар жҥйесі

76 
қолданылады. Сонымен қоса екі ерекше регистр бар. Оларды 
процессор ӛзіне қажет жағдайда ғана қолданады. R7 регистрі 
бағдарламаның келесі нҧсқауының адресі сақталатын команда 
санауышының рӛлін орындайды. Басқа ерекше регистр болып R6 стек 
кӛрсеткіші саналады. Ол ҥзілісті ӛңдеуге ӛтуде және бағдарлама 
астарын шақыру кезінде ақпаратты сақтау ҥшін қолданылады. 
Басқа 6 регистр былайша белгіленеді: R0, R1, R2, R3, R4, R5. 
Оларды бағдарламалаушы ӛз қалауы бойынша қолдана алады. Бір 
ескеретін жайт, PDP командалар жҥйесінде R5 регистрімен жҧмыс 
жасайтын бір жалғыз (МАRК) командасы бар. 
6.3-сурет. PDP процессорының кҥй регистрiнiң сҧлбасы 
Процессордың кҥй регистрі (RSW) ЖМР сияқты 16 битті. Оның 
ерекшелігі: әрбір биттің ӛзіндік мәні болады және процессор оны 
басқалардан бӛлек қолдана алады. Регистрдің басқарушы битінде 
орындалушы нәтижелер туралы ақпарат бейнеленеді. Сонымен қоса 
сол мезеттегі процессор кҥйі де сипатталады. Барлық қолданылатын 
биттерден жиі қолданылатыны екеуі: N және Z. N (Negative) 
басқарушы белгісі әрекет нәтижесінің белгісін бейнелейді. Егер сан 
теріс болса, онда N═1, оң болса N═0. Z (Zero) нәтиженің 0-ге тең 
немесе тең еместігі туралы бейнелейді. Бірінші жағдайда Z=1, 
екіншісінде Z═0 болады. 
Суретте бейнеленген басқа басқарушы биттер келесі жағдайда 
қолданылады. Р-бит сыртқы қҧрылғылардан берілетін ҥзілістің 
жасыру есебін бейнелейді. (Р═0 ҥзіліс болады, Р═1 – жасырын 
болады). Т-бит «қақпан белгісі»; Т═1 болса ҥзілістен соң арнайы 
жҥйелік бағдарлама орындалады. V-бит арифметикалық әрекет 
кезінде разрядтық торды толтыру белгісі. (Егер ол орындалса V ═1 
болады). С-бит логикалық әрекет кезінде разрядтық торды толтыру 
белгісі. Ол кодтың ығысуымен бірге жҥреді. 
PDP процессорында командалар тҥрлері кӛп және қолдануға 
ыңғайлы болып келеді. Олардың негізгі бӛлігі екі адресті және бір 
адресті болып табылады. Олар сәйкесінше 1 немесе 2 операнд 
орындайды. Кейбір басқарушы командаларды орындау ҥшін 
мәліметтер қажет болмайды (мысалы, бағдарлама тоқталысының 
командасы). Оларда операндқа сілтеме болмайды. 
Бір немесе екі адрестік командалардың форматы тӛмендегі 
суретте бейнеленген. (6.4-сурет) 

77 
6.4-сурет. Бір адрестік және екі адрестік команда форматы. КОП - 
әрекет коды. КМА – адрестеу тәсілі, N РОН – жалпы мақсаттағы 
регистр номері (адрес коды)
6.1-кестесінде 
маңызды 
ӛрнектердің 
кейбір 
мысалдары 
келтірілген. 
Біріншіден, ӛту командалары абсолютті және салыстырмалы 
болады. Бірінші типті ӛтулер кӛрнекі әрі кез келген ЖЕСҚ адресінде 
жҥзеге асады. Салыстырмалы ӛтулер ЖЕСҚ-ның адресіне байланысты 
емес және есептеуден ӛту адресін талап етеді. Салыстырмалы ӛту 
қолданушы бағдарлама жадысының кез келген орнына жҧмыс жасай 
алады. Салыстырмалы ӛтулер абсолютті ӛтулермен салыстырғанда 
жадыдан аз орын алады, сондықтан оның диапазоны шектеулі болады.
6.1-кесте. PDP процессорының маңызды командалары
Мнемоника 
командалар 
Команданың 
мазмҧны 
Тҥсiндiрулер 
HLT 
Тоқтау 
Бағдарламаның орындауын 
тоқтайды 
CLR А 
А Тазалау 
А:=0 (0 операндқа А жіберіледі) 
INC А 
А 1-ге ҥлкейту 
А:=А+ 1 (А мәні 1-ге кӛбейеді) 
DEC A 
А 1-ге кiшiрейту А:=А-1 (А мәні 1-ге азаяды) 
MOV А,В 
А-ны В-ға 
кӛшіру 
В:=А (А мәні В-ны қабылдайды) 
ADD A,B 
А-ны В-ға қосу 
В:=А + В (В-ға қосынды 
меншіктеледі) 
SUB A,B 
В-дан А-ны алу 
В:=В-А (В-да айырма 
меншіктеледі) 
СМР А,В 
А мен В-ны 
салыстыру 
А-В айырмалар таңба бойынша 
бекiтiледi 
КОП 
КМА 
N POH 
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 
КОП 
KMA1 
N POH1 
KMA2 
N POH2 
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 

78 
Бағдарлаушы биттер; А мен В 
сақталады 
JMP А 
А-ға сӛзсіз ӛту 
А адресі бойынша сӛзсiз ӛту 
BR К 
К-ға сӛзсіз ӛту. 
сӛздер 
К команды арқылы сӛзсіз ӛту 
BEQ К 
= 0 бойынша 
ӛткел 
К сӛздерге ӛткел,
егер нәтиже = 0 
BNE К 
≠ 0 бойынша 
ӛткел 
К сӛздерге ӛткел, 
егер нәтиже ≠ 0 
BPL К 
≥ 0 бойынша 
ӛткел 
К сӛздерге ӛткел,
егер нәтиже ≥ 0 
ВМ1 К 
< 0 бойынща 
ӛткел 
К сӛздерге ӛткел,
егер нәтиже < 0 
JSR А 
А адресі 
бойынша iшкi 
бағдарламаны 
шақыру 
RET командасы ҥшін қайтаруды 
есте сақтаумен, А адреске ӛткел 
RET 
Iшкi 
бағдарламадан 
қайтаруы 
Командаға қайта келу, келесі ішкі 
бағдарламадан оралу 
Екіншіден, ӛтулер шартты және шартсыз болып жіктеледі. 
Шартсыз ӛтулер атына сай әрдайым орындалады. Шартты ӛтулерді 
орындау кезінде басқарушы биттар талданады. Белгілер қажетті мәнге 
ие болса ғана, ӛту орындалады, әйтпесе ӛту орындалмайды және одан 
кейінгі бағдарлама жҥреді. 
BEQ және BNE командалары Z мәнін тексереді, ал BPL және BMI 
– N мәнін тексереді. 
Ӛту командаларының кестесінде кӛрнекілікке адрестер немесе 
сӛздердегі ығысу мәні кӛрсетілген. Осындай жолмен ЭЕМ 
жадысының командалары кодталады. Бірақ бағдарлама мәтінін жазуда 
бағдарламаның қажет орындарына таңба қойылады да белгілі бір 
адрестер мен ығысуды машина ӛздігінен есептейді. 
Кестеде (кесте 6.1) кӛрсетілген командаларда А және В шартты 
белгілері берілген. PDP процессорының командалар жҥйесі логикалық 
және заңды қҧрылған, сондықтан кез келген 1-ші, 2-ші операнд кез 
келген әрекетте бірдей беріледі. PDP процессорында әрекет орындау 
ҥшін қажет ақпарат орнын беру ҥшін 8 тҥрлі әдіс қолданылады. 

79 
Әртҥрлі ЖМР-ды қолдануға байланысты олар адрестеу әдістері деп 
аталады. 
PDP процессорының негізгі адрестеу тҥрі байттық. Әрбір 
байттың жеке адресі бар. Процессор 16 разрядты болғандықтан оның 
бақылайтын адрестік кеңістігі 64 кбайт кӛлемді. 
Байт кейбір командалар ҥшін операнд болуы мҥмкін. Бірақ, 
кӛпшілік командалар 2 байт ҧзындықты операндтар ӛңдейді. Ол «сӛз» 
деп аталады. Сӛз екі кӛршілес байттан қҧралады. 
Сӛз адресі болып қҧрамындағы байттың кішісінің адресі 
саналады. 
 
6.2-кесте. Командаларда операндтарды кӛрсетудің кейбір әдістері 

жүктеу/скачать 5.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: