«Сөйлеуді  диагностикалау» (Р.С. Немов)

121 
эксперименттен кейінгі нәтижелерін алғашқы анықтау кезеңінің нәтижелерімен 
салыстырдық. Нәтиже көрсеткіштері төмендегі кестеде берілді (кесте 28).
Кесте 28 – Ойлау деңгейінің салыстырмалы нәтижесі
Көрсеткіштер 
Бақылау сыныбы 
Тәжірибелік сынып 
Экспер. дейін 
Экспер.кейін 
Экспер. дейін 
Экспер.кейін 
Өте жоғары 
- 
1,7%
- 
5,1%
Жоғары
3,3%
8,3%
5,1%
20,3%
Орта
40%
46,7%
37,3%
66,1%
Төмен
38,4%
33,3%
42,4%
8,5%
Өте төмен
18,3%
10%
15,2%
- 
Көріп отырғанымыздай, тәжірибелік сыныптың оқушыларының «өте 
жоғары» деңгейі 5,1 пайызға жоғарылап, «жоғары деңгейі» 20,3 пайызға, «орта 
деңгей» 66,1 пайызға, «төмен» деңгей 8,5 пайызға түскенін көреміз. Жоғарыда 
берілген нәтиже диаграмма түрінде төменде ұсынылды (сурет 34).
Сурет 34 

«Ауызша логикалық ойлауды зерттеу» (Э.Ф.Замбацявичене)
әдістемесінің салыстырмалы нәтижелері 
Диаграммадағы тәжірибелік сыныптың экспериментке дейінгі және 
эксперименттен кейінгі көрсеткіштерін салыстырар болсақ, онда нәтиженің 
айтарлықтай өскенін байқаймыз. 
5) Арнайы әзірленген тапсырмалар.
Эксперименттік кезеңнен кейін оқушылардың пәнаралық мәтінді талдауда 
игерген дағдыларының деңгейін тексеру мақсатында бұл тапсырмаларды 
оқушыларға қайта ұсындық.
Тапсырмалардың түрлері мен деңгейі бойынша бөлу туралы толық ақпарат 
кестеде келтірілген. Сонымен бірге кестеде әр тапсырманы бағалау шкаласы 
бар (кесте 29).
3.3
40
38.4
18.3
1.7
8.3
46.7
33.3
10
5
37.3
42.4
15.2
5.1
20.3
66.1
8.5
0
10
20
30
40
50
60
70
өте жоғары
жоғары
орташа
төмен
өте төмен
Бақылау сыныбы (анықтаушы кезең) 
Бақылау сыныбы (бақылау кезеңі)
Тәжірибелік сынып (анықтаушы кезең) Тәжірибелік сынып (бақылау кезеңі)

122 
Кесте 29 –Тапсырманың бағалау шкаласы 
Тапсырма № 
Тапсырма түрлері 
Пәнаралық байланыс 
Балл 
1 
Мәтіннен ақпарат таба білу, сауатты 
көшіру, қателерді тексеру, түзету 
Қазақ тілі
1 
2 
Мәтін ақпаратын пайдалана отырып 
сұрақ құрастыру
Қазақ тілі, Әдебиеттік 
оқу 
1 
3 
Мәтінді мағыналық бөліктерге бөліп, 
оларға тақырып қоя білу 
Әдебиеттік оқу 
1 
4 
Сөйлемнің грамматикалық негізін таба 
білу, сөз тіркестерін жазу 
Қазақ тілі 
1 
5 
Объектіні сипаттау бойынша оның 
тіршілік 
ету 
ортасының 
табиғи-
климаттық аймағын анықтау білігі, 
табиғи аймақтарды білу 
Дүниетану
1 
6 
Есепті шешу
Математика 
2 
7 
Қойылған сұраққа жауап беру, қажетті 
дәлелдерді келтіру 
Қазақ тілі. Әдебиеттік 
оқу 
2 
Барлығы 
9 
Оқушылардың ұсынылып отырған әр тапсырма бойынша анықталатын 
нәтижелерінің тізімі төмендегі кестеде көрсетілген (кесте 30). 
Кесте 30 – Тапсырмалардың орындау нәтижесі
Көрсеткіштер 
Бақылау сыныбы 
Тәжірибелік сынып 
Экспер. дейін 
Экспер.кейін 
Экспер. дейін 
Экспер.кейін 
Жоғары
8,3%
16,7%
6,8%
25,4%
Орта
45%
56,7%
42,4%
66,1%
Төмен
46,7%
26,6%
50,8%
8,5%
Алынған диагностикалық жұмыс нәтижесінде бақылау және
тәжірибелік сынып оқушыларының пәнаралық нәтижелерінің деңгейі
арасында айтарлықтай алшақтық пайда болғанын байқаймыз (сурет 24). 
Сурет 35 - Тапсырмалардың орындау нәтижесінің салыстырмалы сипаты
8.3
45
46.7
16.7
56.7
26.6
6.8
42.4
50.8
25.4
66.1
8.5
0
10
20
30
40
50
60
70
жоғары
орта
төмен
Бақылау сыныбы (анықтаушы кезең) 
Бақылау сыныбы (бақылау кезеңі)
Тәжірибелік сынып (анықтаушы кезең) Тәжірибелік сынып (бақылаукезеңі)

123 
Жоғарыда келтірілген деректер диссертациялық зерттеу барысында 
жүргізілген қалыптастырушы эксперименттің нәтижелі болғандығын көрсетеді. 
Сонымен зерттеу жұмысымызды қорытындылай келе, пәнаралық 
байланыста бастауыш сынып оқушыларының ойлау мен сөйлеу дағдыларын 
қалыптастырудың теориялық-әдіснамалық негіздері айқындалып, «пәнаралық 
байланыста ойлау мен сөйлеу дағдыларын қалыптастыру» түсінігі нақтыланып, 
оның әдістемелік жүйесі және құрылымдық-мазмұндық моделі және 
әдістемелік кешені дайындалып, білім беру үдерісіне шығармашылықпен 
енгізілсе, онда оқушылардың ойлау мен сөйлеу дағдыларын қалыптастырудың 
жоғары деңгейіне қол жеткізу мүмкін болады, өйткені пәнаралық байланыста 
жүргізілген жұмыстар бастауыш сынып оқушыларының ойлау мен сөйлеу 
дағдыларын қалыптастыруда қоғам сұранысын қамтамасыз етеді деген 
болжамымыз дәлелденді. Төменде пәнаралық байланыста бастауыш сынып 
оқушыларының ойлау мен сөйлеу дағдыларын қалыптастырудағы тәжірибелік 
сыныптың экспериментке дейінгі және эксперименттен кейінгі көрсеткіштері 
ұсынылып отыр (кесте 31).  
Кесте 31 – Тәжірибелік сыныптың экспериментке дейінгі және эксперименттен 
кейінгі көрсеткіштері 
Компонент 
Әдістеме 
Деңгейлері 
Тәжірибелік сынып 
(пайыздық көрсеткіш) 
ЭД 
ЭК 
Мотивациялық «Оқытудың мотивациясын және 
оқуға эмоционалды қатынасты 
диагностикалау» 
(А.Д.Андреевтің 
модификациясы). 
Өте жоғары 
3,4%
8,5%
Жоғары 
5,1%
39%
Орта 
38,9%
45,8%
Төмен 
49,1%
6,7%
Өте төмен 
3,4%
- 
Оқу белсенділігін анықтауға 
арналған сауалнама. 
1-ші сұрақ 
46% 
94% 
2-ші сұрақ 
58% 
95% 
3-ші сұрақ 
28% 
92% 
4-ші сұрақ 
58% 
94% 
Танымдық
«Сөйлеуді 
диагностикалау» 
әдістемесі (Р.С. Немов). 
1 деңгей 
1,7%
6,8%
2 деңгей 
5,1%
22%
3 деңгей 
40,7%
66,1%
4 деңгей 
44%
5,1%
5 деңгей 
8,5%
- 
«Ауызша логикалық ойлауды 
зерттеу» 
әдістемесі 
(Э.Ф.Замбацявичене). 
Өте жоғары 
- 
5,1%
Жоғары 
5,1%
20,3%
Орта 
37,3%
66,1%
Төмен 
42,4%
8,5%
Өте төмен 
15,2%
- 
Нәтижелік 
Арнайы әзірленген тапсырма. 
Жоғары
6,8%
25,4%
Орта
42,4%
66,1%
Төмен
50,8%
8,5%
Тәжірибелік сынып оқушыларының ұсынылған әдістемелік кешенді 
қолданғаннан кейінгі пайыздық көрсеткішінің жоғарылауы және әдістемелік 

124 
тиімділігі жөніндегі тұжырымымыздың дұрыстығын тексеру үшін және 
алынған нәтижелердің статистикалық тұрғыдан мәнділігін анықтау үшін 
Пирсонның χ
2 
(хи - квадрат) критериін пайдаландық. 
Ол үшін пәнаралық байланыс арқылы бастауыш сынып оқушыларыны ң 
ойлау мен сөйлеу дағдылары қалыптасады деген болжамды тексереміз. 
Эмпирикалық болжамды дәлелдеу мақсатында алынған нәтижелерін 
математикалық өңдеу барысында екі гипотеза ұсынылды: 
Н0 - пәнаралық байланыс арқылы бастауыш сынып оқушыларының 
ойлау мен сөйлеу дағдылары қалыптаспайды. Н1 - пәнаралық байланыс 
арқылы бастауыш сынып оқушыларының ойлау мен сөйлеу дағдылары 
қалыптасады.
2

- критериімен 










жүктеу/скачать 3.69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: