115
1. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлемнің дамуы. Әлеуметтік-
экономикалық дамуының негізгі бағыттары.
2. Әлемнің саяси дамуының ерекшеліктері.
3. 1945-1991 жж. халықаралық қатынастар.
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлемнің дамуы. Әлеуметтік-
экономикалық дамуының негізгі бағыттары.
Үш әлемнің құрылуы. Соғыстан
кейін отаршылдық империялар
ыдырады. 1960 жылы БҰҰ отаршылдықты жою туралы Декларация
қабылдады. Дүниежүзілік қауымдастық бір-бірінен өзгеше әртүрлі үш дүниеге
бөлінді. Біріншісі дамыған капиталистік елдерден құралды. Құрамына
социалистік елдер кірген екінші дүние соғыстан кейінгі кезеңде орнады. Оған
КСРО бастаған социалистік жүйедегі Орталық және Оңтүстік Шығыс Еуропа
елдері,
Азияның Қытай, Солтүстік Корея, Солтүстік Вьетнам, Лаос,
Камбоджа, Куба елдері кірді. Үшінші дүниенің қалыптасуы да соғыстан
кейінгі кезеңмен байланысты. Оған экономикасы артта қалған Азия, Африка,
Латын Америкасы елдері жатты.
Ғылыми-техникалық прогресс (ҒТП). Соғыстан кейін күйреген
экономиканы қалпына келтіру міндеті тұрды. Өндірістің жаңа салаларына
ғылыми-техникалық
прогресс еніп, ғылым өндірістік күшке айналды.
Өндіргіш күштерді қайта құру ғылыми-техникалық революция (ҒТР) деп
аталды. Оның басты бағыттары: электрондық есептеу-машиналарын кеңінен
қолдану, энергияның жаңа түрлерін ашу, биотехнологияны пайдалану,
конструкциялық материалдардың жаңа түрлерін жасау және қолдану. ҒТР-дің
алғашқы толқыны 40-50 жылдардың соңында электрондық технологиялардың
(1947 ж. АҚШ-та транзистор, 1957 ж. микросхемалар, компьютерлердің жаңа
тобы), авиағарыш, радиотелевизия, техникалық робот және т.б. дами
бастағанынан көрінді. Ғарыштық дәуірдің басталуы ҒТР-дің нышаны болды.
1957 жылы
КСРО-да Жердің жасанды серігі, 1961 жылы адамның ғарышқа
ұшуы үлкен жаңалық болды. 70-жылдары мини-процессорлар пайда болды.
Ол «ақпараттық немесе телекоммуникациялық революция» деп, ал ҒТР-дің
жетістіктерін ауыл шаруашылығында пайдалану «жасыл революция» деп
аталды.
Ақпараттық қоғам.1974-1975 жылдары дүниежүзілік
экономикалық
дағдарыстан туған қиыншылықтар экономиканы құрылымдық жағынан қайта
құрудың басталуына себепкер болды. Батыс елдерінде ақпарат пен білім
қосымша құнның негізі болды. Ақпараттық технологиялар мен бұқаралық
коммуникациялар басты рөл атқарды. Оның сипатына компьютерлік техника,
роботтар, тұтыну үрдістерін
жекелендіруге көшіру, «ақпараттық капитал»
жасау, шағын өнеркәсіп орындарын ашу, технопарктер құру,
еңбекті
ұйымдастырудың сипаты, жалдамалы қызметкердің мәртебесі жатты.
Достарыңызбен бөлісу: