Әдістемелік нұсқау
Нысан
Ф СО ПГУ 7.18.2/07
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Биология және экология кафедрасы
Радиациялық экология негізідері пәнінің
050608 – Экология мамандығының студенттеріне арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Павлодар 2010
Пәнді оқыту бойынша
әдістемелік нұсқаудың
бекіту парағы Нысан
Ф СО ПГУ 7.18.2/11
БЕКІТЕМІН
ХТжЖ факультетінің деканы
_________ Ахметов К.К.
200__ж. «___»_____________
Құрастырушы: аға оқытушы Төлеужанова Ә.Т. _______________
Биология және экология кафедрасы
ПӘНДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
050608 – Экология мамандығының студенттері үшін
Пәнді оқыту бойынша әдістемелік нұсқау «___»_________ 2010 жылы бекіген жұмыс бағдарламасы негізінде дайындалды
2010 ж. «20» 08 кафедра отырысында ұсынылған
Хаттама №1
Кафедра меңгерушісі ________________________ Исимбеков Ж.М.
ХТжЖ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
2010 ж. «25» 08 хаттама № 1
ОӘК төрағасы ________________________ Буркитбаева У.Д.
Пәнді оқу барысында қарастырылатын тақырыптар
Пәннің теориялық бөлімінің мазмұны
1 Тақырып Кіріспе. Радиоактивті элементтер
Радиациялық экологияның дамуы мен қалыптасуы. Қысқаша даму тарихи. Радионуклидтер, атом, атом ядросы. Экологияда аса маңызы бар радиоактивті изотоптар. Иондаушы сәулелердің типтері
2 Тақырып Радиоэкология және техника
Радиоактивтілік және ядролық энергия. Табиғи және жасанды радиоактивті изотоптар. радиоативті элементтердің жартылай ыдырау мерзімі, шығаратын сәулелерінің түрлері.
3 Тақырып Радиоэкология Қазақ жерінде
Семей ядролық полигоны. Батыс Қазақстан облысының Орда ауданында «Капустин Яр», Атырау облысының Теңіз ауданындағы «Атырау», «Азғыр» әскери полигондары.
4 Тақырып Радиоэкология және тірі организмдер
Радиациялық ластанудың негізгі көздері. Адамға зиянды радиация көздері: табиғи және жасанды. Сәулелік ауру. Өлемге әкелетін радиациялық мөлшер. Экожүйе деңгейіндегі радиациялық эффектілер.
6 Тақырып Радиоэкология және ауа құрамы
Қоршаған ортаның радиациялық ластануы. Атмосфераданың радиоактивті заттармен ластануы.
11 Тақырып Радиациядан қорғанудың жолдары
Радиоактивті заттардан қорғаудың жолдары: физикалық, химиялық және биологиялық тәсілдер. Радиацияға қарсы қолданатын препараттары – радиопротектарлар.
Тәжірибелік сабақ мазмұны
1 Тақырып Радиоактивті элементтер
Радиоактивті элементтердің изотоптары: альфа-, бета- және гамма сәулелері. Табиғи радиоактивті элементтер және жасанды радиоактивті изотоптар.
Әдебиет: [1], [2], [4], [5].
4 Тақырып Радиоэкология және тірі организмдер
Радиацияның тірі организмдерге тигізетін әсері. Иондалатын сәулеленудің әсері: Төте түрде және жанама түрде.
Әдебиет: [1], [2], [3], [4], [5].
5 Тақырып Радиоэкологиялық индикаторлар
Радиоэкологиялық индикаторлар. Радиоактивтік радионуклидтерді индикатор ретінде пайдалану. Радиоактивті индикатор әдісі мал шаруашылығында және мал дәргерлігінде қолдану.
Әдебиет: [1], [2], [3], [5].
6 Тақырып Радиоэкология және ауа құрамы
Радиоэкология және аэрозолдар. Табиғи және жасанды радиоактивті элементтердің аэрозолдардың екі категориясы. ауаның радиоактивті элементтермен ластануы.
Әдебиет: [1], [2], [5].
7 Тақырып Ауыз судың радиоактивті элементтермен ластануы
Ауыз судың радиоактивті элементтердің қалдықтарымен ластануы. Судың табиғи және жасанды радиоактивті элементтердің изотоптары.
Әдебиет: [1], [2], [4], [5].
8 Тақырып Радиоактивті қалдықтар
Радиоактивті қалдықтары қауіпсіз түрде сақтау. Семей полигонының территориясында 5,8 млн тоннаға жететін радиоактивті заттарды сақтайтын орын.
Әдебиет: [1], [2], [4], [5].
9 Тақырып Радиоэкология және қалдықсыз технология
Қалдықсыз технология – осы заманғы өндірістің мұраты. Қалдықты аз шығаратын және қалдықсыз өндіріс құруға, яғни айналадағы қоршаған ортаны өнеркәсіптің ластануынан қорғау.
Әдебиет: [1], [2], [4], [5].
10 Тақырып Радиоэкология және тағам
Ешкі, қой, түйе сүттері радиациялық ауруға шалдыққан адамдарға өте пайдалы тағамдардың бірі. Радиоактивті элементтердің зиянды әрекеттерін жойып жіберетін: аса бағалы аминқышқылы – цистин, цистеин, лизин, триптофан. Әдебиет: [1], [2], [4], [5].
ӘДЕБИЕТ
Негізгі әдебиет
-
Жатқанбаев Ж. Экология негіздері. Оқулық – Алматы: «Зият», 2004 ж. - 212 бет.
-
Фазылов С.Д., Нухұлы А., Ғазалиев А.М. Экология. Павлодар, 2005 – 240 бет.
Қосымша әдебиет -
Грейб Р. Влияние малых доз радиации на людей, животных и деревья. / Пер, с англ. В.Н. Якимец. – М.: Мир, 1994. – 263 с.
-
Оспанова Г.С., Бозшатева Г.Т. Экология. Оқулық. – Алматы: Экономика, 2002 ж. – 405 бет.
-
Пивоваров Ю.П. Радиационная экология: Учеб. пособие для студ. высш. учеб. заведений. М.: «Академия», 2004. – 240с.
Достарыңызбен бөлісу: |