Физика және астрономия пәніне арналған Білім беру коды және бейіні: Мамандығы
жүктеу/скачать 1.39 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Салыстырмалы молекулалық масса.
- Бір моль- бұл массасы 0,012 кг көміртегінде қанша атом болса, сонша молекуласы немесе атомы бар заттың мөлшері.
- Заттың мольдік массасы
| Молекулалар массасы.Зат мөлшері.
Атомдар мен молекулалары массаларының айтарлықтай айырмашылығы бар. Оларды қандай шамалармен сипаттау қолайлы? Кез келген макроскопиялық денедегі атомдар санын қалай анықтау керек? Осыған орай жаңа шама- зат мөлшері енгізілді. Енді аздап қиындау тиеді, өйткені үш маңызды ұғымды игеру, бір санды және ең кемінде үш формуланы еске сақтау керек. Бірақ мұның бәрі түгел дерлік ІХ сынып химия курсында қарастырылған болатын. Су молекуласының массасы. Жеке молекулалар мен атомдардың массалары өте аз. Мысалы, 1 г суда молекула бар. Олай болса, судың ( ) бір молекуласының массасы мынаған тең: . Органикалық заттардың орасан үлкен молекулаларын қоспағанда басқа заттардың молекулаларының массалары да осы шамалас болады. Салыстырмалы молекулалық масса.Молекулалардың массалары өте кішкене болғандықтан, есеп-қисап жасағанда массалардың абсолют мәндерін емес,салыстырмалы мәндерін пайдаланған ыңғайлы. Халықаралық келісім бойынша (сендерге VІІ сыныптың химия курсынан белгілі) барлық атомдар мен молекулалардың массаларын (атомдық массалардың көміртектік шкаласы деп аталатын) көміртегі атомы массасының 1/12-імен салыстырды. Заттың салыстырмалы молекулалық (не атомдық) массасы дегеніміз берілген зат молекуласының (не атомның) массасының көміртегі атомы массасының -іне қатынасы болып табылады. Барлық химиялық элементтердің салыстырмалы атомдық массалары өте дәл өлшенген. Заттың молекулалары құрамына кіретін элементтердің салыстырмалы молекулалық массасын есептеуге болады. Зат мөлшері және Авагадро тұрақтысы. Заттың мөлшерін денедегі молекулалар немесе атомдар санымен өлшеген әлдеқайдада табиғи болған болар еді. Алайда кез келген макроскопиялық денедегі молекулалар саны орасан көп, сондықтан есептеулерде молекулалардың абсолюттік емес, салыстырмалы санын пайдаланады. Халықаралық бірлікиер жүйесінде заттың мөлшері мольмен өрнектеледі. Бір моль- бұл массасы 0,012 кг көміртегінде қанша атом болса, сонша молекуласы немесе атомы бар заттың мөлшері. Атомдар мен молкулалардың массасын көміртегінің атомының массасымен салыстыру 1961 жылы қабылданған. Мұндай таңдаудың басты себебі көміртегі өте көптеген әр түрлі химиялық қосылыстарға кіреді. көбейткішінің атомдардардың массалары бүтін сандарға жақынырақ болу үшін енгізген. Көміртегінің салыстырмалы массасы дәл 12-ге тең, ал сутегінің массасы 1-ге жуық. Демек, кез келген заттың моліндегі атомдар немесе молекулалар саны бәрінде бірдей. Бұл атомдар санын деп белгілейді және оны итальян ғалымы құрметіне Авогадро тұрақтысы деп атайды. Авогадро тұрақтысын анықтау үшін көміртегінің бір атомының массасын табу керек. Массаны нобайлап өлшеуді, жоғарыда су молекуласы массасын қалай өлшеген болсақ, нақ солай жасауға болады. Өлшеулер көміртегі атомының массасы: кг екендігін көрсетеді. Авогадро тұрақтысы ны бір моль мөлшерінде алынған көміртегі массасын бір атом көміртегі массасына бөліп анықтауға болады: атауы бір моль мөлшерінде алынған кез келген заттың атомдар санын көрсетеді.Егер заттың мөлшері v=2,3 моль болса, онда сол денедегі молекулалар саны N=v =1,5· . Сонымен, заттың мөлшері v берілген денедегі N молекулалар санының Авогадро тұрақтысына, яғни заттың 1 моліндегі молекулалар санына қатынасына тең: Авогадро тұрақтысы шамасы аса зор макроскопиялықпен салыстырғанда микроскопиялық масштабтардың қаншалықты кішкентай екенін көрсетеді. Заттың мөлшері 1 моль дененің өзіміз үйреншікті макроскопиялық өлшемдері және бірнеше, ондаған грамм шамасында массасы болады. Мольдік масса. салыстырмалы молекулалық қатар физика мен химияда мольдік масса М кеңінен пайдаланады. Заттың мольдік массасы - бір мольдің мөлшерінде алынған заттың массасы. {\displaystyle M=m_{0}N_{A}} Осы анықтамаға орай,мольдік масса молекула массасын Авогадро тұрақтысына көбейткенге тең: Заттың кез келген мөлшерінің массасы денедегі молекулалар санын бір молекуланың массасына көбейткенге тең: = Формуладағы мен -ді пайдалнып мынаны аламыз: v= жүктеу/скачать 1.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|