«Физиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы «Механика» пәні бойынша зертханалық жұмыс орындауға арналған
жүктеу/скачать 1.48 Mb.
|
| Теориядан қысқаша мәлімет
Маятник босаған соң: ол ілгермелі төмен және өз симметрия өсінің бойымен айналмалы қозғалысқа түседі. Қозғалыстың төменгі нүктесінде айналыс өз инерциясымен жалғаса отырып (жіп тарқатылған жағдайда), жіп қайтадан стерженьге оралып, маятникті жоғары көтереді. Мұнан соң маятник қозғалысы баяулап, ол тоқтайды да, қайтадан төменгі бағытта қозғалысқа түседі т.с.с. Маятник қозғалысының теңдеуі үйкеліс күшін ескермеген жағдайда мына түрде жазылады: (4.1) (4.2) (4.3) (4.1), (4.2), (4.3) формулалардағы: - маятник массасы; - маятниктің инерция моменті; - еркін түсу үдеуі; - стерженьнің радиусы; - жіптің тартылу күші; - маятниктің үдеуі; - бұрыштық үдеуі. Үдеу , қозғалысқа кеткен уақыт арқылы және (қозғалыс бір қалыпты үдемелі деп санап) маятниктің жүрген жолы арқылы анықталады: (4.4) (4.1)-(4.3) теңдеулерден: (4.5) (4.6) (4.5), өрнекті (4.6)-ға қойсақ: (4.7) (4.7) өрнекті ескеріп мына теңдеуді жазуға болды: (4.8) мұндағы: - маятниктің инерция моменті; - маятникпен оған оралған жіппен қоса есептегендегі диаметрі (м). D=D0 + 2Dж Dж =0,5мм Dж - жіптің диаметрі, - штангенциркуль көмегімен өлшенеді; - түсу уақыты (с); - еркін түсу үдеуі (м/с2); - маятниктің көтерілу биіктігіне тең (м); - маятниктің сақинамен қоса есептегендегі массасы (кг): (4.9) мұндағы: - маятник білігінің массасы (кг), - роликтің массасы (кг), - роликтің және оған қойылған сақинамен бірге массасы (кг). М Құрал маятнигі 10 білікке бекітілген және бифилярлы әдіспен ілінген дөңгелекше. Мұндай әдісте сақиналар алмастырылып қойылу барысында жүйенің инерция моменті өзгеріп отырады. Сақина қойылған маятник электромагниттің көмегімен жоғарғы бетте ұсталып қалынады. жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|