«Физиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы «Механика» пәні бойынша зертханалық жұмыс орындауға арналған
жүктеу/скачать 1.48 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құрал- жабдықтар
| Қ ондырғының сипаттамасы
Бұл жұқмыста домалау үйкелісін зерттеу үшін көлбеу маятник әдісі қолданылады. ҒРМ – 07 көлбеу маятнигі (6.3 – сурет) жіпке ілінген шариктен 1 тұрады. Ол көлбеу үлгіге 13 жанаса орналасқан. Арнаулы бағыттаушы 10 арқылы үлгілерді ұясына орналастыруға және одан шығарып алуға болады. Шарик қатты денеден жасалған үлгімен әр уақытта жанасып тұратындай етіп орналасады. Қатты үлгілер мен шариктердің материалдары бірдей. Шариктің тербелуі кезіндегі ауытқу бұрыштарын градуспен көз арқылы байқау үшін арнаулы шкала 14 орнатылған. Көлбеу маятник оның негізгі 2 арқылы төрт аяққа орналасқан. Олардың көмегімен маятник горизонталь орналастыруға болады. Маятниктің негізіне құбыр 3 арқылы оның корпусы 4 жиылған, ол крорнштейнмен 5 байланысқан. Кронштейнге көлбеулікті өлшейтін шкала 7 орналасқан. Маятникті белгілі бір бұрышқа көлбеу орналастыру үшін тұрақты 11 пайдаланылады. Тербеліс санын есептеу үшін кронштейн фотоэлектрлік тетік 12 қолданылған. Шарикті арнаулы оймаға 15 бұрып орналастыруға немесе оны алуға болады. Құрал- жабдықтар: ҒРМ – 07 көлбеу маятнигі, шариктер және зерттелетін үлгілер. Жұмыстың орындалу реті Маятниктің негізінің горизонтальдығын қамтамасыз етіп, оның шарик ілінген жібін шкаланың нөлінің тұсына дәл келетіндей етіп қойылсын. Микрометр арқылы шариктің радиусы анықталсын. Арнаулы оймаға зерттелейін деп отырған шарикті, ал бағыттаушыға қатты үлгі орналастырылсын. Екеуінің материалдары бірдей болсын. Көлбеулікті өлшейтін шкала арқылы маятник g=150 – қа бұрылсын, сонда маятниктің горизонталь жазықтықпен жасайтын бұрышы b=900 - g арқылы анықталады. Құралды ток көзіне қосып, «Желі» («Сеть») кнопкасы басылсын. Шарикті тепе – теңдік қалпынан a0=50 – қа бұрып, ол градустан радианға ауыстырылып, кестеге жазылсын. Шарикті еркін жіберу керек. Осы кезде арнаулы құрал тербеліс санын көрсетсе, секундомер осы тербеліс санына кеткен уақытты көрсетеді. Тербеліс санын 10-15 болатындай етіп алып, шкала (6.14) бойынша (6.3 – сурет) көздің байқауымен an ауытқу бұрышын анықтау керек, ол радианға ауыстырылып, дәптерге жазылсын. Тәжірибе үш рет қайталансын. Онда an – нің орташа мәнін анықтау керек. Жоғарыда айтылған 4-8 баптар a0=50 және g=250 үшін қайталанып жасалсын. 2-9 баптар басқа шариктермен және соған сәйкес үлгілермен қайталанып жасалсын. Домалау үйкеліс коэффициентін (6.13) формула бойынша есептеп табу керек. Өлшеудің салыстырмалы қателігі мына формула бойынша анықталады: мұндағы: DR=0,01 мм, Db=0,50, Da0= 0 және Dan= 0,250 6.1 – кесте
жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||