«Физиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы «Механика» пәні бойынша зертханалық жұмыс орындауға арналған
жүктеу/скачать 1.48 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құралдар мен жабдықтар
| Қондырғының сипаттамасы
Қондырғының жалпы көрінісі 3-суретте көрсетілген. Қондырғы табаны 2, биіктікті реттеуші аяққа 7 бекітілген және ауа миллисекундомер FPM-14 1 орналасқан. 3-сурет Табанына тік баған 3 орнатылған, оған қысқыш бұрандалардың көмегімен кронштейндер 4,5,6 бекітілген. Қысқыштары бар кронштейндер 4,6 болат сымды тартып бекітуге арналған, ал онда рамка 7 ілінген. Кронштейнге 5 болат плита 8 бекітілген, ал оларға фотоэлектрлік тетік 9, электромагнит 10 және шеңберді шкала 11 бекітілген. Рамкаға формасы жағынан бірінен бірі әлдеқайда айырмашылығы бар денені 12 орналастыруға болады. Дене қозғалмайтын төлкелер арасына орын ауыстырып тұратын қозғалмалы төлке көмегімен бекітіледі. Фотоэлектрлік тетік және электромагнит миллисекундомермен байланысқан. Электромагнит рамканың тепе-теңдік қалпынан ауытқу мезетінде электр импулсін береді. (4) мұндағы М- айналдырушы момент, - дененің инерция моменті, - бұрыштық үдеу. Біздің жағдай үшін күш моменті бұрылу бұрышына пропорционал және қарама-қарсы жаққа бағытталады (5) (6) (7) мұндағы Р – бұралмалы тұрақты, яғни берілген жіп (өзек) үшін тұрақты шама. Р шамасы 1 радианға және -қа бұрылған кездегі серпімділік күш моментімен сипатталады. (7) өрнектен көрініп тұрғандай, қарастырып отырған қозғалыста үдеу ығысуға пропорционал және оған қарама-қарсы бағытталып, гармониялық тербеліс жасайды, ал мұндай тербеліс периодын және арасындағы пропорционалдық коэффициентті ескере отырып табуға болады. Біздің жағдай үшін қатысы шамасына тең болу керек, яғни (8) откуда (9) мұндағы - қатты дененің инерция моменті. Инерциялық моменті күш моментінің М әсерінен туатын айналыстағы дененің инерттілігімен сипатталатын физикалық шама. Материалдық нүктенің белгілі бір өске қатысты инерция моменті деп, осы нүктенің массасы мен айналу өсінен қашықтық квадратының көбейтіндісіне тең шаманы айтамыз: (10) Дененің белгілі бір өске қатысты инерция моменті осы дененің барлық материалдық нүктелерінің осы өске қатысты инерция моменттерінің қосындысына тең. (11) тығыздығы дене үшін инерция моменті интегралдау арқылы табылады: (12) мұндағы - дене көлемінің элементі. Практикада әртүрлі денелердің инерция моментін анықтау үшін әртүрлі эксперименталді әдістер бар. Қатты денелердің инерция моментін тәжірибе жүзінде бұралмалы тербеліс әдісімен анықтау (9) өрнекке негізделген. Осы теңдеуден зерттелетін дененің инерция моменті келесі өрнекпен анықталады: (13) Құралдар мен жабдықтар: FPM-14, штангенциркуль жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|