Геодезияның ғылыми анықтамасы және негізгі міндеттері Жоспар
жүктеу/скачать 0.78 Mb.
|
| Алга нивелирлеу әдісінде (18.1, е-сурет) нивелир дүрбісінің оқулары мен А нүктесі бір тіктеуіш сызық бойында орналасады да, есеп алынатын рейка екінші нүктеге орнатылады. Бұл жағдайда визирлік осьтің А нүктесінен биіктігін і рулеткамен өлшеп, В нүктесі тұрган рейкадан «b» есебін алады. Көрсетілген суретке сай, биіктік өсімшесі былайша анықталады:
Һ = і-b (18.2) мұндағы, і - аспап биіктігі. Екі нүкте арасындағы өсімше белгілі болса, В нүктесінің биіктігін мына формула арқылы анықтауға болады:
яғни келесі нүктенің биіктігі алдыңғы нүкте биіктігіне өсімшені қосқанга тең. Деңгей жазықтықтан нивелирдің визирлік осіне дейінгі тіктеуіш сызықты аспаптың горизонты АГ деп атайды. Аспап горизонты 8.1, а-суретке сай мынаған тең:
яғни аспап горизонты ГИ нүкте биіктігіне НА сол нүктеде орналасқан рейкадан алынған есепті «а» қосқанға тең. Аспап горизонты арқылы да нүктелер биіктіктерін анықтауға болады. Мысалы, 8.1, а-суреттегі екі пункт арасындағы С нүктесінің биіктігі Нс төменгі формула арқылы анықталады:
мұндағы, с - С нүктесіне қойылған рейкадан алынған есеп.. Әдетте, аспап горизонты бір станцияда тұрып, бірнеше нүктелердің биіктіктерін анықтағанда қолданылады. Егер ниверлирленетін екі нүктенің арасы 100 м-ден аспаса, онда екеуінің арасындағы биіктік өсімі жалғыз станциядан анықталады, мұны қарапайым нивелирлеу деп атайды. Егер, 18.2-суретте көрсетілгендей, А және N нүктелерінің арақашықтығы үлкен болса, өсімшені (hMN) анықтау үшін нивелир бірнеше станцияға орналастырылып, күрделі нивелирлеу жүргізіледі. 18.2-суретке сәйкес, N нүктесінің А нүктесінен өсімшесі өр станциядағы биіктік өсімшелерінің қосындысына тең:
мұндағы, І,а1 - барлық артқы есептердің қосындысы; ∑b1 - барлық алдыңғы есептердің қосындысы. Ақырғы нүктенің абсолют биіктігі (18.6) формуласына сәйкес былайша анықталады: НN = HА + ∑b1 (18.6) Бақылау сұрақтары 1. Геометриялық нивелирлеудің мәні? 2. Нивелирлеудің әдістері қандай? 3.Ортадан нивелирлеудің мәні? 4.Алға нивелирлеудің мәні? жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|