In case the investigation would have shown a long history of his insolvency, no finance company would have loaned mon ey (Тексеру оның ұзақ уақыт ақша төлей алмайтындығын көрсеткен жағдайда, оған ешқандай қаржы компаниясы қарызға ақша бермес еді).
She pulled out a little book and a pencil in order that he would get his autograph (Оның қолтаңбасын алу үшін ол кішкентай кітапша мен қаламды суырып алды).
You must speak slowly so that listeners can understand (Тыңдаушылар түсінетіндей етіп сіз жай сөйлеуіңіз керек).
The teacher gave many examples in order students should understand grammar rules (Грамматикалық ережені студенттер түсінуі үшін мұғалім көптеген мысалдар келтірді).
Осы жоғарыда келтірілген екі конструкцияның арасындағы бір ғана айырмашылық – олардың соңғысы ресми тілде қолда нылады.
б) болымсыз мақсат пысықтауыш бағыныңқылы сөйлем мағынасын етістіктің «should not» формасы білдіргенмен, кейде
«wіll not/ would not» формалары арқылы да жасалады.
Children must wear warm clothes in order they won’t get colds (Суық тиіп қалмас үшін балалар жылы киінуі керек).
He put all his money into his inside pocket so that he shouldn’t loose it (Жоғалтып алмас үшін ол бар ақшасын ішкі қалтасына салды).
He didn’t say anything so that nobody shouldn’t pay atten- tion to him (Өзіне ешкімнің назарын аудармас үшін ол ештеңе айтпады).
в) егер ісәрекет алдағы болатын оқиғадан сақтандыруды білдірсе, «іn case» cөзінен кейін белгісіздік осы шақ немесе белгісіздік өткен шақ немесе «should» модаль етістігі мен тұйық етістік конструкциясы немесе «lest» жалғаулығы мен «should» және тұйық етістік конструкциясы келеді. («lest» жалғаулығы көнерген ресми форма болып есептеледі).
Еск ер т у. Шақтардың қиылысуы. «should» және тұйық етістік тіркесінің конструкциясы өткен шақта да, осы шақта да келуі мүмкін.
He always keeps a dozen of money in case he can use for emer- gencies (Күтпеген жағдайда пайдалану үшін, ол ылғи да біраз ақшаны сақтап қояды).
She took a dictionary with her in case she came across un- known words in the article ( Мақалада білмейтін сөз кездесіп қалған жағдайда керек болатындықтан, ол ылғи да өзімен сөздікті алып жүреді).
Басқа жағдайларда мақсат бағыныңқылы сөйлем мынадай тәсілдер арқылы байланысады:
Тұйық етістік арқылы жасалады.
She stays at the office after work to attend English classes (Ол жұмыстан соң ағылшын тілі сабағына қатысу үшін кеңседе қалады).
He went to England to get education (Білім алу үшін ол Англияға кетті).
«So as, іn order» жалғаулықтары мен тұйық етістік конс трукциясы арқылы жасалады.
He rose in order to take a floor (Сөз алу үшін ол орнынан тұрды).
He looked him up in order to renew their friendship (Ол өздерінің бұрынғы достығын жаңғырту үшін оны анықтамадан іздеп тауып алды).
She sent a telegram so as to get to know her parents of her arrival (Parents are to know of her arrival) (Өзінің келетіндігін атаанасына білдіру үшін ол жеделхат салды).
Мұндай конструкция мынадай жағдайларда да қолданылады: а) егер сөйлемде негізгі етістіктен кейін толықтауыш (адамды білдіретін) тұрса, онда тұйық етістік бастауышқа емес, сол
толықтауышқа қатысты болады.
He changed his place so as to forget his failures in this city (He was to forget his failure) (Осы қаладағы сәтсіздіктерін ұмыту үшін, ол мекенжайын өзгертті).
She goes to the forest to pick some flowers (She was to pick up flowers) (Ол гүл жинау үшін орманға барды) (мағынасы: ол гүл теруі керек).
Мына сөйлемдерді салыстырып көрейік:
She gave Chaim a book to read (Chaim was to read) (Ол Хаймға оқуға кітап берді) (мағынасы: Хайм кітапты оқуға тиіс).
The teacher told her students to revise grammar rules (Her students were to revise grammar material) (Мұғалім студенттеріне грамматикалық ережені қайталауды тап сырды) (мағынасы: Студенттер ережені қайталауы керек).
ә) Ісәрекеттің мақсаты маңызды болмаған жағдайда қолданылады.
I opened the window so as to let fresh air in (Таза ауа ішке кіру үшін мен терезені аштым).
Rosalie went out in order to take her dog to for a walk (Итін серуендету үшін, Розали далаға шықты).
б) Болымсыз мағыналы мақсатты білдіргенде қолданылады. He closed the cage tightly so as not to let gorillas out (Гориллалар далаға шығып кетпес үшін ол тордың есігін қатты жапты).
Болымсыз мағыналы мақсат пысықтауыш мынадай конструк циялар арқылы да жасалады:
а) «to prevent» + зат есім/ есімдік + герундия
The airport agent corrected the ticket and his manifest list to prevent any doubt about his identification (Оны куәлан дыруда ешқандай күдік болмас үшін әуежай қызметкері оның билетін және тіркеу қағазын жөндеді).
ә) «to avoіd» + ырықсыз етіс формасындағы герундий арқылы жасалады.
He threw all her things away to avoid being reminded (Есіне ештеңе түсірмеу үшін ол оның барлық заттарын лақтырды).
Мұндай конструкциялар болымсыз мағыналы мақсат пысық тауыш бағыныңқылы сөйлемде келеді.
6. Шартты бағыныңқылы құрмалас сабақтас сөйлем басың қы сөйлеммен «іf, іn case, unless, provіded, on condіtіon» жалғау лықтары арқылы байланысады.
You’ll miss your train unless you hurry up (Егер асықпаса ңыз, пойыздан қалып қоясыз).
He’ll win the case provided he take an experienced advocate (Тәжірибелі қорғаушы алмаса, ол бұл істе жеңіледі).
Достарыңызбен бөлісу: |