Грамматикасы
жүктеу/скачать 1.05 Mb.
|
| «Could» етістігімен келетін қалау райдың осы шақ, жедел өткен шақ аналитикалық формасы барлық жақта қолданылады.
I wish you could give up smoking (Мен оның темекіні тас тағанын қалаймын) (Оның темекіні тастай алмайтыны өкінішті). I wish she could join us (Ол бізбен бірге бара алса ғой) (Оның бізбен бірге бара алмайтыны қандай өкінішті). I wish he could find a job (Ол жұмыс таба алса ғой) (Оның жұмыс тапқанын қалаймын). Мұндай конструкцияларда шақтардың қиылысу ережесі сақталмайды. Қалау рай анықтауыш бағыныңқылы сабақтас сөйлемде келеді. «That» жалғаулығы арқылы байланысатын анықтауыш бағы ныңқылы сөйлемде қалау райдың қандай формада келуі өздері анықтайтын зат есімнің лексикалық мағынасына байланысты. Ағылшын тілінде бұйрықты, ұсынысты, шешімді білдіретін зат есімнен кейін қалау райдың «should» етістігі мен негізгі тұйық етістік формасы келеді. Мұндай зат есімдерге «suggestion, pro- posal, demand, order, request, requirement, recommendation, under- standing, decision, agreement, wish, desire, ambition» т.б. сөздері жатады. We remember his request that we should be also clear what types of students we are talking about (Біздің оның қандай студенттер жайлы сөз қозғап отырғанымызды анықтап алайық деген өтініші есімізде). The overwhelming majority supported the proposal that workers should have a month paid vacations (Халықтың көпшілігі жұмысшыларға бір айлық төленетін демалыс берілуін қолдайды). Осы шақ қалау рай формасы ресми стильде келеді. The proposal that justice should be prevailed met with unan imous support («Шындық жеңуі керек» деген ұсыныс үлкен қолдау тапты). Қалау райдың шартты бағыныңқылы сабақтас сөйлемде келуі. Шартты бағыныңқылы құрмалас сабақтас сөйлем екі бөліктен яғни «if» жалғаулығымен байланысатын шартты бағыныңқылы сөйлем және басыңқы сөйлемнен тұрады. Өткен шақ, бұрынғы жедел өткен шақ қалау рай формалары іске аспайтын шартты біл діру үшін бағыныңқылы сабақтас сөйлемде, ал «should/would» етістігі мен осы шақ не жедел өткен шақтың формасындағы негізгі етістік (іnfіnіtіve) басыңқы сөйлемде ісәрекеттің мүмкін болар нәтижесін білдіру үшін қолданылады. Іске аспайтын шартты білдіретін (шартты) бағыныңқы сөйлемнің үш түрі бар: 1түрі. Орындалуы екіталай шартты бағыныңқылы сөйлем. «if» жалғаулығымен келетін бағыныңқы сөйлемнің етістігі өткен шақ қалау рай формасында келеді. Басыңқы сөйлемде қалау рай «should (would)» етістігі мен негізгі етістіктің (белгісіздік) осы шақ формасында (Sіmple Іnfіnіtіve) келеді. Қалау рай мұндай сөйлемдерде осы шаққа не келер шаққа қатысты айтушының болжалын, ойын білдіреді. If I knew his address I should visit him (Егер мен оның мекенжайын білсем, оған барар едім). If you worked at English hard, you would speak it well by the end of the year (Егер сіз ағылшыннан көп еңбек етсеңіз, жылдың аяғына дейін жақсы сөйлеп кетер едіңіз). 2түрі. Іске асуы мүмкін емес шартты бағыныңқылы сабақтас сөйлем. «if» жалғаулығынан басталатын бағыныңқылы сөйлемнің бастауышы бұрынғы жедел өткен шақ формасындағы қалау райда болады. Басыңқы сөйлемнің баяндауышы қалау райдың анали тикалық формасында «(should) would» етістігі мен негізгі етістік жедел өткен осы шақтың тұйық (инфинитив) түрінде келеді. Мұндай шартты бағыныңқылы сөйлемдегі ісәрекеттің шарты іске аспайды, өйткені ол өткен шаққа қатысты. If I had known his address I should have visited him (Егер мен оның мекенжайын білгенде, оған баратын едім). If you had worked at English hard, you would have spoken it well by the end of the year (Егер сіз ағылшыннан көп еңбек еткенде, жылдың аяғына дейін жақсы сөйлейтін едіңіз). 3түрі. Аралас шартты бағыныңқылы сөйлем. Мұндай шартты бағыныңқылы сөйлемнің екі түрі бар: ісәрекеттің шарты өткен шаққа қатысты, ал оның салдары осы шаққа не келер шаққа қатысты болады. If you had attended the doctor yesterday, you would be better now (Кеше дәрігерге барғанда, қазір жақсарып қалар едің). ісәрекеттің шарты белгілі бір уақытқа қатысты емес және оның салдары өткен шаққа қатысты болады. If he were careful he wouldn’t have had such an accident (Егер ол абайлап жүргенде, мұндай оқиғаға тап болмайтын еді). Іске асатын шартты бағыныңқылы сөйлемнің ашық рай фор масы арқылы беріледі. If I don’t work hard at English, I fail my exam (Егер мен ағылшыннан көп еңбек етпесем, емтиханды тапсыра алмас (құлап қалар) едім). If you do all your best, you’ll achieve success (Егер бар күшжігеріңді салсаң табысқа қол жеткізесің). Ағылшын тілінде шартты бағыныңқылы сөйлем қалау рай формасында, басыңқы сөйлем ашық рай не бұйрық рай формасында келетін жағдайлар да кездеседі. If you follow your mother’s advice, she‘ll be glad (Анаңның айтқанын істесең ол риза болар еді). If he should call for me ask him to come (Егер ол маған телефон соқса, келсін де). жүктеу/скачать 1.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|