Халықтық педагогика элементтерін математика сабағында қолдану XX ғасырдың басында Жүсіпбек Аймауытов: «Сабақ беру – үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер»
жүктеу/скачать 0.56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2-жүргізуші
| Ежелгі Үндістан
Үнді халықтарында әр тайпаның өздерінің санау жүйелері болған . VIII ғасырдан бастап позициялық (разрядтық ) 10-дық санау жүйесі кеңнен қолдана бастады . 14 ғ бастап цифрлардың өзгерген бейнесі мынандай болған Үнділердің санау жүйесіне үлес қосқандар арабтар болған . Оны ІХ ғасырда Азия ғалымы Мұхамед әл Хорезми латын тілінде жазған еңбегімен дүние жүзі таратыла бастады. Сондықтан осы сандарды араб сандары деп атап кетті . 1-жүргізуші : Көп рахмет , иә , ежелден келе жатқан санау құралы – ол адамның саусақтары. Осы жөнінде ғалымдар не дейді екен және сіздерді «Алып» сандармен таныстырғымыз келеді . Ғалым : Санау кезінде көп зат болса , тағы да басқа адамдарды көмекке шақырған . Бір адам – бірліктерді , екінші – ондықтарды , ал үшінші – жүздіктерді немесе онды ондықтарды . Бұл санау жүйесі бүкіл халықтарда қалыптасқан және де осы күнге дейін сақталған. Мысалы – 586. Оны былай атаған 5саусақ үшінші адамның, сегіз саусақ – екіншінің және 6 саусақ бірінші адамның . Үлкен сандарды атау үшін қанша уақыт керек ! Сонымен келе –келе «екінші адамның саусағы» орнына -10 , ал «үшінші адамның саусағы орнына -100 атаулары пайда болды . Ежелгі мысырлықтар саусақтар арқылы бір таңбалы сандарды 6-ға және тоғызға көбейтуді білген. Саусақпен санау орнына есепшот , абактар дүниеге келді . Ең бірінші нөл 2000 жыл бұрын Вавилондықтар енгізген. Олар нөлді сан ортасында (разряды жоқ кезінде , мысалы 503, 62003) пайдаланған, ал сан соңында жазуға ойлары жетпеген. Үндістан ғалымдары нөлді санның соңында жазуды 1500 жыл бұрын пайдалана бастаған . Нөл негізгі 9 цифр ұатарына енгізілген. Осыдан кейін “алып” сандарды жазуға мүмкіндік туды . 1 000 000 – олар “коти” , 100 000 000 –” врнда”. Буда туралы аңыздарында “алып” сандарының атаулары кездеседі , онда 50 нөлі бар санның атауы кездеседі. Француз матиматигі Шюко “билллион” , “триллион” атауларын ұсынған: 1000 000 – миллион 1 000 000 000 – биллион / миллиард/ 1 000 000 000 000 –триллион 1 000 000 000 000 000 – квадриллион 1 000 000 000 000 000 000 – квинтиллион Осы атау қазіргі таңда барлық мемлекеттер қолданылады . 2-жүргізуші: Тағы қызықты дерек айтуға тура келеді белгілі орыс ақыны Александр Сергеевич Пушкин араб сандарды жазылу үлгісін ұсынған , оның ой бойынша 10 араб цифрлары магиялық шаршы ішіне орналастыруға болады. жүктеу/скачать 0.56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|