Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| ІV БӨЛІМ. Қазақ библиографиясының тарихы
әуелгі уақыттары тарихы», Н. Гро- доновтің «Киргизы и каракирги- зы Сыр-Дарьинской области» се- кілді кітаптар туралы хабарлама- лар мен пікірлерді айтуға болады. Газеттің 1890 жылғы 32 санындағы «Ташкенттің күншығыс халқының жазулары. Ғылым хабарлары» атты мақаланы қазақ библиографиясы- ның тұңғышы десе де болады. Онда Ташкенттің көпшілік кітапханасын да өте сирек кездесетін құнды кітаптар бар екенін тілге тиек ете келіп, Фон Киуфлсонның бұйрығымен А. Кун дегеннің «орыстар Хиуа, Самарқанды басып алғанда көп кітаптар мен қолжазбаны Петербургке жібергені» мәлімделеді. Кітапханадағы кітаптар, қолжазбаларға Н. Пактусов, Д. Гра- мениц, Ростислав секілді адамдар ерекше назар аударғанын, Е.Кальдың «Ташкент кітапхпнасындағы араб, парсы және түркі кітаптары» деген көрсеткіш шығарғанын хабарлайды. Газет библиографиялық сипаттағы мәлімет беру мақсатында: «Ташкент кітапханасындағы кітаптардың көбісі парсы тілінде, 60 кітап арабтікі, алтауы-ақ түркі тілінде, бір мәнтиқ кітабы, бір ғадалат кітабы һәм шежіре. Солардың көбінен Абулғазы хан жазған Хиуа түрікмендерінің шежіресі таңсық, соны 1071 жылы жазған. Түркі кітаптарының ара- сында бірталай ғазел-жырлар бар және Бұқар, Қоқанның шежірелері таңсық. М. Хакімжан төре жазған осы кітап мейлінше көп, білімділер әлі көп білмейді», – деп жазады. Бұл оянған ойдың кең өріс алып бара жатқанының айғағы және ол кейінгі баспасөз бетінде жалғаса түсті. Журнал жартысына жуығы ту- ралы хабар беріп сыни пікірлер білдіріп отырды. Олардың ішінен библиографиялық тұрғыда маңызы барларын атай кеткен артық емес. «Айқап» бұл жолдағы алғашқы қа- дамын 1911 жылғы №1 санындағы «Маса» деген бүркеншек атпен жазған автордың «Кітаптар жайы- нан» атты мақаласынан бастайды. Онда шығыс әдебиеті үлгілерінен «Зарқұм», «Бозжігіт», «Шәкір – Шә- кірат», халық әдебиетінен «Қыз Жібек», «Айман – Шолпандардың» кі тап болып шыққандарын айта ке- ліп басылу сапасын және тіліндегі то та ризмді сынаған. Бұдан соң соңғы жыл дарда кітап шығару ісінің жақ- сы қолға алынып жатқанын, әсіресе, өз ақындарымыздың «Қырық мы- сал», «Бақытсыз Жамал», «Оян, қа- зақ», «Гүлқашима», «Топжарған», «Шағир» секілді кітаптары шық- қанын хабарлап, оларға да сын кө- зімен қарауды ұмытпаған. Біздің ойымызша, мақала иесі М. Сералин болуы керек. Кейінде «М.С.» деген атпен жазған журнал редакторы, алғашқы санында бірталай матери- алды өзі дайындағандықтан «Маса» деп алса керек. Ре по зи то ри й К ар ГУ |