Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
КІРІСПЕ V БӨЛІМ. ӘДЕБИ СЫН ТАРИХЫ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМИ
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| КІРІСПЕ
V БӨЛІМ. ӘДЕБИ СЫН ТАРИХЫ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМИ МЕКТЕПТЕР 1-ТАРАУ. Т. Кәкішұлы және қазақ әдебиеті сыны тарихының зерттелуі жағынан бір-бірінің ілгері-кейін- ділігіне қарамастан, өзара байла- нысты болады. Бұл заңды да. Ал ен ді көркем әдебиетпен үзеңгілес дү ниеге келген сынның дәрежесі қан дай болмақ деген мәселеге кел- генде, екі себепке, атап айтқанда, субъективтік және объективтік се- бептерге тоқтала кеткен жөн. Түптеп келгенде, сынның эстетикалық дәре- жесі көркем әдебиеттің шыққан биігімен өлшенеді. Сынның кейде социологиялық, кейде эстетикалық талдауларға ден қоюының өзі де әдебиеттің қамтыған өмір шын- дығына белгілі дәрежеде тәуелді бо- латын кезін естен шығармау қажет. Субъективтік себепті сөз еткен дер, ең алдымен, сыншының білім дең гейі мен эстетикалық талғамының мол- аздығын еске алуы керек. Қай кез болмасын, әдебиеттің өрлеу кезінде де, оның кейде көркемдік жағынан да, қоғамдық пікірді ұйымдастыру Өрлеу атаулының ең басты қажетті факторы, қозғаушы һәм қанаттандырушы күші – ғылым екені әлемге айдай аян екені ақиқат. Қандай да болсын көркем шығармаларды, көркемдік құбылыстарды, әдебиет тарихының бел-белестерін таразы- лағанда зерттеушінің қолындағы адастырмас бағдары – эстетикалық- сыншылдық талғамы. Осы талғам арқылы ғана зейінді зерттеуші әде- биеттің айнымас асыл қасиеті, ал- ғышарты – көркемдіктің мәңгілік Темірқазығына тура бағыт алады. Ен деше эстетикалық талғам – сын- шының білім-білігінің, ол аз десеңіз, интеллектуалдық болмысының көр- сеткіші. Сондықтан да қандай да әде- биет ғалымы ең алдымен сыншы бо- луы бұлжымайтын шарт. Әдебиет сыны көркем әдебиет- пен үзеңгілес дүниеге келеді. Көр- кемдік даму мен эстетикалық талап- талғамының өркендеу процесі уақыт Ре по зи то ри й К ар ГУ |